kemal tahir romanı.
Osmanlı Devleti nin mütarekeyi imzalamasından 1920 ortalarında Milli Mücadele nin güçlendiği döneme kadar olayları bir Osmanlı yüzbaşısı ve ittihat ve Terakki üyesi olan Yüzbaşı Cemil in hikâyesi üzerinden anlatan romanında kemal tahir, Yol Ayrımı nda yan karakterlerden biri olarak karşımıza çıkan Cehennem Topçu Cemil i Yorgun Savaşçının baş kahramanı yapmıştır.
Cemil, bir yandan aşık olup evlendiği teyze kızı Neriman ile her şeyi bırakıp uzakta bir köyde yaşamayı isteyecek kadar bıkkın; diğer yandan Anadolu ya geçip Milli Mücadele de ön saflarda yer almayı isteyecek kadar da cesurdur bir karakter olarak karşımıza çıkar.
''Cemil birdenbire atıyla bir dev ölüsü çiğniyormuş duygusuna kapılarak ürperdi. iki gündür çoğu tırısla yol kesen hayvan, sanki yürümüyor, başını iki yana yorgun yorgun sallayarak bu dev ölüsünün üstünde dolap çeviriyordu. Ölen dev, Osmanlı imparatorluğuydu...''
kemal tahir in romanından uyarlanan ve yönetmenliğini (bkz: halit refiğ) in yaptığı dizi, trt yapımcılığında gerçekleşmesine ve trt nin tüm kademelerinden olur almasına rağmen 1983 yılında trt genel müdürü tarafından yaktırılmıştır.
trt sansürünün en belirgin örneği olarak yorgun savaşçı dizi çalışmasından söz etmek gerekir.
