shakespeare'in ünlü hamlet oyunundaki bir söz aklıma geldi birden. deli sanılan danimarka prensi hamlet, annesinin ve babalığı olan amcasının dileği üzerine bir ara danimarka'dan ayrılıp ingiltere'ye gider, orada altı yıl kalır ya, işte danimarka'da bu konuyu konuşanlardan biri, "ingiltere'de herkesin deli olduğunu" söyleyiverir. düşünün, shakespeare, ingiliz seyircisine sunduğu bir oyununda, halkına neredeyse hakarette bulunmaktadır. ingiltere'de hiç akıllı adam yokmuş.
örnekleri çoğaltmak için, diyelim bernard shaw'a değin uzanmak istemiyorum. neden derseniz, onun irlandalı olmasından ötürü, ingilizlere, hakaret etmesine bir engel bulunmadığı ileri sürülebilir. fakat rotterdamlı erasmus'un, kokuşmuş bilgeliği eleştirmek, yermek için sırtını deliliğe dayadığını söylersem, buna kimsenin bir diyeceği olamaz. dahası, delilik kendi başına, bilgelikten üstün değil midir? kişinin, deliliğe övgü'yü okuyunca deli olmaya bir heves uyanır içinde. erasmus aklın yolunu, doğrudan, överek anlatamaz mıydı?
"türk'ün aklı sonradan başına gelir" atasözüne karşı ismet inönü'nün "gelse de sonradan gelse" dediğini öğrenince, "vay! türk ulusuna hakaret ha!" diye ayağa mı kalkacağız. bülent ecevit, 70'li yıllarda meclisin ulus seviyesinden on yıl geri olduğunu söyledi diye, ap'liler kızmışlardı; ama aynı kafada olanlar, adnan menderes'in parlamenterlere, "siz isterseniz halifeliği de geri getirebilirsiniz" sözüne karşı hiç ses çıkarmamışlardı. sorarım, bunlardan hangisi hakarettir? ismet inönü'nün sözünü yeniden düşünelim, o söz mü yararlıdır türk ulusu için, yoksa, "türk ulusu, ulusların en akıllısıdır" sözü mü? birilerinin her gün büyüklüğünden söz ettiği türk ulusu, iç-dış çıkmazlarının hiçbirinden kurtulamıyor. ne yapsak? yoo, yarından tezi yok türk ulusuna hakaret etme çığırını açalım demek istemiyorum, çünkü bu ulus bütün tarihi boyunca hakaret görmüştür, hem de kendisini yönetenlerden.
ne yapacaksınız ki, toplumlar da bireyler gibi çokça şişinirler övgüden, ama gelin görün ki iyi niyet ile yapılan yergilerdir asıl onları etkileyen, uyaran.
