yeryüzündeki en büyük biyomlardan ve ekosistemlerden biri. sıcak ve soğuk(evet soğuk, misal alaska) çöller toplam karaların 35%'ini kapsıyor. kıtalar arası dağılımı pek adaletli değil ama. avrupa'da hiç yokken afrika'nın 65%'i mesela. orta asya ve arap yarımadası neredeyse tamamen çöl.
okyanuslarla beraber küresel iklim sisteminin en önemli öğesi. çöllerde yapılan araştırma, sanıldığı gibi onların son birkaç yüzyılda değil de, milyonlarca yıldır var olduklarını gösteriyor. bundan başka çöl deyince akla hemen kum gelmesi pek normal değil, her ne kadar kum çölleri daha çekici bir ambiyans uyandırsa da, çöllerin çok büyük bir kısmı kayalık taşlık.
bugün olduğu gibi, geçmişte de çöller ılıman kuşakta idi. yıllar içinde değişen iklim koşulları ve kaymalar nedeniyle çöller de bir hareket kazandı. bazı yerlerde genişleyip, bazı yerlerde küçüldüler. hatta bazı yerlerde yok olup bazı yerlerde ortaya çıktılar. büyük bir talihsizlik olarak sahra çölü örnek gösterilebilir. büyük sahra'nın ortasının bir zamanlar ormanlık olduğuna kim inanabilir? o dönemlerin ilkel resimlerinde görülen hayvanlardan bazıları, fil, gergedan, antilopsa eğer, insan etkisiyle sahra'nın sonradan genişlediğini söyleyebiliriz.
dünyadaki çöllerin hepsi kendine has özelliklere sahiptir. kimi taşlıktır kimi kumul, kimi çok tuzludur kimi görece az, kimine yağmur neredeyse hiç yağmaz kimine her yıl mutlaka bi kere yağar. tabi hepsine çöl dendiğine göre, ortak özellikleri olması lazım. hava az nemli, yağış az, sık rüzgarlar. yıllık 250 mm'den az yağış alan yerlere genellikle çöl deniyor.
Kumluk, susuz ve ıssız geniş arazi. Gece ve gündüz arasındaki ısı farkının çok olduğu bölgelerde meydana gelen çöller, genel olarak, yükseltileri az farklı ve düz alanlardır. Gece ve gündüz arasındaki ısı farkının çok olması sebebiyle aşınmış kayaların meydana getirdiği kumlarla kaplıdır. Bir taraftan, kumluk ve geniş bir yüzeye yaygın olması, bir taraftan rüzgârlara engel olabilecek herhangi tabiî bir engelin bulunmaması, bir taraftan da akarsuların bulunmaması, çölleri, oturulmaz ve geçilmez yerler haline getirmiştir.
