Osmanlı imaparatorluğu'nun askeri teknoloji anlamda geriliğini ortaya koyan muharebedir. Zira savaşta ingiltere önderliğindeki müttefiklerin çıkartma yapmasına ve saldıran taraf olmasına rağmen, ölen 130 000 kişinin yaklaşık 90 000 i türk tarafındandır. Bu da sanırım Atatürk'ün "ben size ölmeyi emrediyorum" demesinin ardındaki gerçeği ortaya koymaktadır.
canakkale gecılmez dıye felsefı bır görüs yaratan ve türk ınsanının bunu hayatının her alanında kendısını basarıya goturecek gorus olarak benımseten savas.
akp hükümeti tarafından sürekli dillere getirilmesinin sebebi savaş zamanı göklerden sakallı amcaların gelip askerlerimize yardım etmiş olduğu inancıdır.
bir yerde ilahi bir safsata varsa ona sahip çıkılmalıdır keza sakarya meydan muharebesi gibi en önemli savaşlardan birinin tarihini bilmeyen yığınlar var.
bir de türküsü vardır ki her duyduğunuzda içimizde bir şeylerin titrediğini hissederiz.
çanakkale türküsü
çanakkale içinde vurdular beni
ölmeden mezara koydular beni
of gençliğim eyvah
çanakkale köprüsü dardır geçilmez
al kan olmuş suları bir tas içilmez
of gençliğim eyvah
çanakkale içinde aynalı çarşı
anne ben gidiyorum düşmana karşı
of gençliğim eyvah
çanakkale içinde bir dolu testi
anneler babalar ümidi kesti
of gençliğim eyvah
çanakkale'den çıktım yan basa basa
ciğerlerim çürüdü kan kusa kusa
of gençliğim eyvah
çanakkale içinde sıra söğütler
altında yatıyor aslan yiğitler
of gençliğim eyvah
çanakkale'den çıktım başım selamet
anafarta'ya varmadan koptu kıyamet
of gençliğim eyvah
1915 yılının ramazan ayını da içinde buluduran destanımız. çanakkale savaşının en kanlı ve çetin günlerinde ramazan ayı da yaşandı.senenin en sıcak ve kavurucu günlerinde onca yokluğun içinde sahurda bir tabak yağsız bulgur pilavı belki de sadece bir parça kuru ekmekle karnını doyuran mehmetçiklerimizin iftara çıkacağı bile meçhuldu. belki de çoğu iftarını cennetteki köşklerinde meleklerin hazırladığı sofralarda yapacaktı. bu şerefe nail olamayanlarsa iftarda genelkurmay ın emriyle bir tane siyah zeytini 3 lokmada tüketmek zorundaydı. savaşın ne zorlu şartlar altında kazanıldığını ifade etmeye lüzum yok. bizler böyle bir neslin torunlarıyız.
bir milletin varoluşunun simgesi niteliğindeki savaştır.türk milletinin yokluklar içerisinde savaşmıştır.sadece yürek ve bir avuç askerden oluşan türk ordusu bu savaşla beraber geçmişine bir sünger çekerek yeniden bağımsızlığını kazanmış ve devamında atatürk'ün kurduğu cumhuriyet'e temel hazırlamıştır.
Bu savaşın sonuçları tüm taraflar için ağır olmuştur. Çarlık Rusyası yardım alamadığı için bolşevik devrimi patlak vermiş ve başarılı olmuştur. Türkler, çok büyük oranda subay kaybetmiş ve bir nesil iyi eğitimli insan şehit olmuştur. Britanya bir sürü gemi kaybetmiş, mali anlamda büyük yüklerin altına girmiş, Avustralya ve Yeni Zellanda gibi kolonilerde ulusal uyanış başlamış, Hindistan (Pakistan ve Bangladeş dahil) üzerinde kayda değer bir anti-kolonist özgüven başgöstermiştir. Fransızların da benzer kayıpları olmuştur. En az zaiyatla kurtaran Almanlar olmuştur ama onlar da bu savunmanın ekonomik yüküne el atmış, kayda değer miktarda silah yardımı sağlamıştır.
Tüm ağır sonuçlara veacılara rağmen, bu savaş yeni bir devrin şafağıdır. Sadece biz Türkler için değil; Hintli, Avustralyalı, Yeni Zellandalıve Rus insaların, sömürceliğe karşı gözlerini açtığı yerdir.
cereyan ettiği alanın ibret için gezilmesi tavsiye edilen , fakat tercihan yanınızda güneş gözlüğü ve mendil bulundurulması önerilen savaş. 1. dünya savaşı sırasında çanakkale boğazına olan itilaf devletleri saldırısı nedeniyle önce denizden saldırı ve buna karşı savunma, sonra karaya çıkartma ve kara savaşı şeklinde cereyan etmiş ve türk tarafının zaferiyle sonuçlanmıştır. 250000 sayısı muhtemelen itilaf devletlerinin tahmini kaybıdır. ancak bizim kaybımız da muhtemelen yüzbini aşacak mertebede olup, yine de itilaf kaybından daha az sayıda olması daha muhtemeldir.
Bugün bir tarih dönümü, yıllar önce bugün yüzlerce askerimiz sabahı görmedi. ilk defa bugün emperyalizme karşı zefer kazanıldı ve bugün Osmanlı'nın üstüne üstüne esen sert rüzgarları lehine çevirecek büyük dahi, tarih sahnesinde boy gösterdi. Rüzgara karşı, göğsünü siper etti, tıpkı uçurtmaların rüzgara karşı yükselmesi gibi o büyük dahi ölüme karşı yükseldi ve göğü delerek zaferi milletine indirdi. Kutlu olsun, unutulmasın.
basma, sahilleri hep insan eti
ikiyüzbin ölünün iskeleti
basma, ta ankara'dan tut da van'ın
yıkılan nâmütenâhi yuvanın
canlı enkazı olan evladı
bu sevahilde geçen yıl kanadı
kan dolar, basma ayak izlerine;
çürüyen göğsünü toprak yerine
koyarak, ezme ölen kardeşinin,
bir avuç yer ne kadar çok kişinin
koludur, sinesidir, gövdesidir
mahv ve ispat ile müsveddesidir.
bu cesetler yazılan tarihin;
içi, deşsek, o sütûr-i siyehin
ufacık, körpe kemiklerdir hep
kalmamış, medrese, mesken, mektep
hepsi evladını dökmüş buraya;
ikiyüzbin ölünün bir yaraya
benzemiş milletimin göğsünde!...
bunu, kabil mi ki göz görsün de,
yine artık medeniyet denilen;
kana lezzetle bakan; kabre gülen;
evlerin çırpınan enkazından
zulme adüvvane saraylar dağıtan;
tapacak tiğ arayan, taç arayan;
başka mabudu yıkan, fazla satan;
nuru boğsam diye ebadı aşan;
ateşin gayzını teşyie koşan;
gezse fosfor gibi medfende gezen;
dursa medfeni gibi lakin rehzen;
"öl" deyip her ölenin annesine
demirin satvet-ı melunesine
dayanıp ufka tahakkümle bakan;
eli kan, sinesi kan, cephesi kan
heykel-i vahşete "lanet!..." demesin
"bu mu ya rab, medeniyet!..." demesin
bu mudur az diye durmada hukuk
isteyen hakk-i behâyimde hukuk.
eli, âti için, âlâmı silip,
başı bir gûş-i tahassüs kesilip
dinleyen sine-i asarı bu mu?
bu mu evvel yıkarak mevhumu
sonra iclas ederek sabiteyi
sonra inkar eden ondan öteyi?
düşünün cephesi üstündeki için
işte topraktaki bir çizgi için!
o büyük nur, o mutantan unsur
denilen meşale, gerçek, burnudur?
bu mu aydınlatacaktır yarını;
silerek nur ile gözyaşlarını?
bu büyük kizbi ederken tashih
şu küçük yerde yatan bir tarih
demir asabini ki ey taş heykel
titretir belki derim artık gel
gel o tarihi bu topraklara sor;
ikiyüzbin bu kadar cilt ediyor.
turk askerinin dusman siperlere uzerinde fransizca olarak "afiyetle icin kahraman dusmanimiz." yazan 2 paket sigara attigi, buna karsilik dusmanin da konserve et atarak karsilik verdigi,
bunun disinda iki dusman askerin bir gece yaralilari tedavi etmek icin beraber calistigi, sabaha dogru el sıkısıp vedalastigi, canakkale'yi gecemeyecegini anlayan dusmanlarin geri cekilirken uzerlerinde "türk, bunlar zehirli degildir, afiyetle ye!" yazili konserve kutulari biraktigi, insanin tuylerini diken diken eden bir kahramanlik oykusu.
dusman komutani, kendi askerlerinin canla basla savastigi ve oldugu savas alanindan uzakta zirhli gemisinin guvencesinde savasi komuta edip kahvesini icerken, mustafa kemal ataturk'un bizzat cephede bulunarak mucadele ettigi ve yakininda patlayan bir top mermisinden firlayan sarapnelin gogusune isabet ettigi ancak sarapnelin gogusunde bulunan saate isabet etmesi sonucu hayatta kaldigi buyuk savas.
"Çekiyorum tetiği ...çekiyorum, çekiyorum, tüfek patlamıyor. 'Tüfek bozuldu herhalde' dedim yanımdaki arkadaşa ..;Bak benim tüfek bozulmuş ateşlemiyor; dedim. Arkadaş bana baktı; Ne bozulmuşu, senin parmak gitmiş ; dedi. Ben o zaman acısını duydum işte. Bir kurşun gelmiş tetiği çektiğim parmağı alıp götürmüş orta yerinden;
Halil HelvacI (1892 doğumlu)
bizler böyle bir ecdadın torunlarıyız işte sözlük.
tüm dünya savaşında verilen şehit sayımız 750.000 dir. askerlerimizin üçte biri çanakkale'de öldüğüne bakılırsa ne büyük savaş ve kayıp olduğu anlaşılır. sarıkamış'ı saymayayım...
dünya'nın en destansı savaşlarından biridir. centilmenler savaşı olarak da bilinir. dünya tarihini ve türkiye tarihini derinden etkilemiştir.
etin ve kemiğin metale karşı kazandığı bir destandır. emperyalistlerin ve özellikle de o zamanların en büyük emperyal devleti yenilmez ingilterenin (ki kendileri dünyanın büyük bir kısmını işgal edip sömürmüştür) bozgunuyla sonuçlanmıştır. uğruna birçok şeyler yazılmış, çizilmiş ve anlatılmıştır. bence en etkilisi mehmet akif ersoyun çanakkale şiiridir.
her savaş kötüdür tabi ama olumlu yanları da olmuştur bu savaşın. uzun zamandan beri savaşları kaybeden osmanlının savaş kazanmayı hatırlaması, bize karşı savaşan avustralyalıların sonradan bizle dost olması hatta ilk işçi talebini bizden yapmaları, yeni kurulacak türkiye için inanç ve güç aşılaması, atatürk gibi bir dehanın dünya ve bizler tarafından tanınması gibi bir çok önemli ve güzel sonuçları olmuştur. aynı zamanda da çok yıkıcı olmuştur. türkler inanılmaz kayıplar vermiş, eğitimli kesiminin bir çok kısmını kaybetmiştir. savaş uzamış fazladan bir çok insan ölmüştür. dolaylı yoldan da olsa rusya kendisine yardım ulaştıramayan avrupaya düşman olmuş ve kominizm ile beraber avrupanın ve bizim üzerimize kara bulut gibi çökmüştür. bu sebeple türkiye amerka ve avrupaa kaymış ve bu sebeple kurulan natoya dahil olmuştur. iyi ve kötü yanları saymakla bitmez. o sebeple durayım.
metrekareye 6 bin merminin düştüğü hatta bunların bazılarınının birbirleriyle çarpıştığı ve iki tarafın yarım milyon kayıp yaşadığı, batınınn şerefsizliğinin ve yüzsüzlüğünün bir kez daha korkunçluğunu gösterdiği eşi benzeri olmayan bu savaş dünya tarihine geçmiştir ve akıllardan (tabi yeni salak ve cahil neslimiz bunlara dahil değildir) çıkmamıştır. umarım bir gün şehitlerimiz için çok güzel serler yazılır, filmler yapılır. ama tabii ki onlar için ne yapsak yetmez tıpkı mehmet akif ersoyun da o müthiş şiirinde dediği gibi ;
sana dar gelmiyecek makberi kimler kazsın?
'gömelim gel seni tarihe' desem, sığmazsın.
herc ü merc ettiğin edvâra da yetmez o kitâb...
seni ancak ebediyyetler eder istiâb.
'bu, taşındır' diyerek kâ'be'yi diksem başına;
ruhumun vahyini duysam da geçirsem taşına;
sonra gök kubbeyi alsam da, ridâ namıyle,
kanayan lâhdine çeksem bütün ecrâmıyle;
mor bulutlarla açık türbene çatsam da tavan,
yedi kandilli süreyyâ'yı uzatsam oradan;
sen bu âvizenin altında, bürünmüş kanına,
uzanırken, gece mehtâbı getirsem yanına,
türbedârın gibi tâ fecre kadar bekletsem;
gündüzün fecr ile âvizeni lebriz etsem;
tüllenen mağribi, akşamları sarsam yarana...
yine bir şey yapabildim diyemem hâtırana.
sen ki, son ehl-i salibin kırarak savletini,
şarkın en sevgili sultânı salâhaddin'i,
kılıç arslan gibi iclâline ettin hayran...
sen ki, islam'ı kuşatmış, boğuyorken hüsran,
o demir çenberi göğsünde kırıp parçaladın;
sen ki, rûhunla beraber gezer ecrâmı adın;
sen ki, a'sâra gömülsen taşacaksın...heyhât,
sana gelmez bu ufuklar, seni almaz bu cihât...
ey şehid oğlu şehid, isteme benden makber,
sana âğûşunu açmış duruyor peygamber.
ha bir de ; "Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak,bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.
Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda,
Gördüğün bu tümsek, Anadolu'nda
istiklal uğruna, namus yolunda,
Can veren Mehmet'in yattığı yerdir.
Bu tümsek, koparken büyük zelzele
Son vatan parçası geçerken ele
Mehmet'in düşmanı boğduğu sele
Mübarek kanını kattığı yerdir.
Düşün ki haşrolan kan, kemik, etin
Yaptığı bu tümsek amansız çetin
Bir harbin sonunda bütün milletin
Hürriyet zevkini tattığı yerdir"
sürekli kürdü, türk'ü, çerkezi bir arada savaştı diye yutturulan savaştır, tıpkı istiklal savaşı gibi. tam anlamı ile kurtuluş savaşı gibi türk ırkının zaferi olmasa da yine ihanetler olmuştur.
(bkz: çanakkale savaşı ndan firar eden 60 bin asker)
türk tarihinin dönüm noktalarından birisidir.
içerisinde koca seyyid onbaşılar, yahya çavuşlar ve nicelerini barındırır.
içerisinde 253.000 şehid barındırır, içerisinde meçhul askerler barındırır.
içerisinden mustafa kemal atatürk' ü çıkartır.
içerisinden bir destanı çıkartır.
ve mesajı verir...
"çanakkale geçilmez."
ve uyarıyı da...
"dur yolcu bilmeden gelip bastığın bu toprak bir devrin battığı yerdir."
