yanal düşünme (lateral düşünme) 1967 yılında Edward De Bono tarafından ortaya atılmıştır.
düşünme üzerindeki anlayışı, yana düşünmyei doğrusal düşünmeden ayırmaktadır.doğrusal düşünme adım adım ilerleyen bir süreçken yanal düşünme keşfedilmemiş sularda yepyeni adımlarla ilerlemek olarak görülebilir.yanal düşünmede en mantıklı gelen ve öne çıakan olguyu kabul etmek yerine soruna farklı açılardan bakan yeni yollar keşfetmek benimsenmektedir.
örnek soru (1)
Mevsim yaz, aylardan Ağustos ayı, tatil için uygun küçük bir kasaba. Yaz sezonu ancak yağmur yağıyor yani kasaba bomboş,Bu kasabada herkesin birbirine borcu var ve veresiye ile iş yapıyorlar.
Kasabadaki tek otelin sinek avladığı şu sıralarda şans eseri otele zengin bir müşteri geliyor ve otel sahibine 100 dolar bırakıp, anahtarı alarak odaya yerleşmeye çıkıyor.
Otel sahibi hemen parayı alıp kasaba olan borcunu ödüyor. Kasap parayı hemen toptancıya götürüp borcunu kapatıyor. Toptancı büyük bir sevinçle parayı aldığı gibi kendisine veresiye hizmet veren berbere götürüp borcunu ödüyor. Berber de doğruca otele gelip otel sahibine olan konaklama borcunu ödüyor.
Bu arada yahudi müşteri odadan aşağıya iniyor ve odayı beğenmediğini söyleyerek otel sahibine verdiği 100 doları geri alıp otelden çıkarak gidiyor.
Ancak ortada garip bir matematiksel problem var; Şimdi bu işten kim karlı çıktı ?
BiR LiRA NEREYE GiTTi.
Üç arkadaş paralarını birleştirip, bir diğer arkadaşlarına hediye çiçek almak isterler. Hepsi 10 TL. para koyup çiçekciye giderler. Çiçekcide dükkan sahibi yerine çırak durmaktaymış. O da çiçeklerin tam olarak fiyatlarını bilmiyormuş. Üç arkadaş 30TL yi emanet bırakıp beğendikleri çiçeği almışlar. Daha sonra, dükkan sahibi olduğunda aldıkları çiçeğin 25TL olduğunu öğrenip 5TL yi geri almışlar. Bu beş liradan birer lira geri alıp, kalan iki lira ile içecek alıp içmişler. Arkadaşlardan biri şu soruyu sormuş. Biz her birimiz 9 TL verdik. 3 tane 9 toplamda 27 TL yapar, 2 TL de içeceğe verdik etti 29; başlangıçta 30 liramız vardı, peki bir liramız nereye gitti?
YANGIN ORTASINDA
Tek başınıza Afrika2ya safariye gittiniz. Afrika'nın dağlarında yürüdünüz, yürüdünüz en sonunda kurumuş otlardan oluşan geniş ve düz bir çayırlık alana geldiniz. Akşam oldu, yoruldunuz ve çadırınızı da hemen oracığa kurdunuz, yatıp uyudunuz. Gece siz uyurken çatırdama sesleri duydunuz ve uyandınız. Çadırınızdan çıktınız etrafa bakıyorsunuz. O da nesi! Kurumuş otlarla 100 metre uzağınızda tutuşmuş ve etrafınızı 360 derecelik bir çemberle sarmış alevler gördünüz. Çadırınızdan çıkıp arkanıza doğru kaçmaya başladınız ama nafile. Yangın 360 derece sizin etrafınızı sarmış ve alevlerden oluşan çember gittikçe daralarak size yaklaşıyor, kaçacak yeriniz yok. Ayağınızı bastığınız yere kadar her yer kurumuş otlar...la kaplı. Alevlerin sardığı çember içerisinde ayağınızı basacağınız otsuz ve çıplak hiçbir alan yok. Ama zekânızı kullanarak oradan kurtulmak zorundasınız.
Gerçek hayatta birisi böyle bir durumdan zekâsıyla kurtuldu. Bakalım siz kurtulabilecek misiniz? Hadi arkadaşlar kolay gelsin, biraz yanal düşünün.
Not;
- Yanınızda kürek veya aynı işi yapabilecek başka hiçbir nesne yok.
- Mataranızdaki su ile yangını söndürmeyi hayal bile etmeyin, çok komik olur.
- Yakınlarda su da yok, insan da yok.
- Elinizde otlardan başka kullanabileceğiniz hiçbir şey yok.
