Ermenilerin ulus olma süreci Rumeli'deki Osmanlı unsurlarından daha sonra olsa da 19. Yüzyılın ortalarında başlamıştır. Bu süreçte çeşitli ermeni örgütler kurulmuştur. Bunlardan en önemlileri Taşnaksutyun 1890 yılında tiflis'te kuruldu. Fazla vaklt kaybetmeden 1894'de diyarbakır ve 1895'de van ayaklanması, 1896'da osmanlı bankasının basılması, 1905 yılında 2. Abdülhamid'e suikast girişimleriyle sağ-etnik milliyetçi tabana geçtikleri belli ettiler.
Başlangıçta sosyalist bir çizgide hareket ettiysede hınçaklar gibi markist akıma girmediler. O zamanda zaten sosyalist olmalarının nedenleri vardı; çarlık rusyasının ermenilere karşı baskıcı tutumu bunların en önemlisiydi. 1905 yılındaki çarlık rusya rejiminin yıkılmasında önemli rol oynamışlardır.
1907 yılında osmanlıya geri döndüklerinde ittihat ve terakki ile bir antlaşma yapıp işbirliği yapılmışsa da adana olayları antlaşmayı bozdu. 1914 yılına gelindiğinde osmanlıdan yana taraf olunması konusudan fiklr birliği yapsalarda. Aralarındaki, daha sonra büyük mezalimci antranik ozanyan rusyanın çoktan desteğini almıştı bile. Diğer taşnakları rusyadan yana çekip taşnaksutyunu komple osmanlıya cephe almış duruma getirdi....
Türkistan coğrafyası o sıralarda karışık bir idari yapı vardı. 1917 devriminin taşkent'e yansıması çabuk oldu. çarın atadığı vali görevden alındı. Bölgedeki muhalifler iki başlı bir yönetim oluşturdular. Ruslar, taşkent'te bir sovyet ilan ettiler. Dışarıda kalan cedit liderleri hokand ve fergana'da ikinci bir sovyet oluşturdular. Cedit liderlerinin buhara emir'i ile antlaşma isteği ise, Emir'in Beyaz ordu ile anlaşma nedeniyle gerçekleşmedi. Bunun üzerine tekrar bolşeviklere yaklaşmak zorunda kalan ceditçiler bu sefer emir ile bolşeviklerin antlaşması nedeniyle zor durumda kaldılar. lakin bolşevikler bu antlaşmayı uzun sürdürmedi Buhara'ya savaş açtı. Ceditçilere yöneldi. Ceditçilerle ortaklığının nedeni başka bir unsur olan basmacı hareketinin artık gözlerini korkutacak kadar ciddi boyuta ulaşmıştı.
Nihayetinde 12 aralık 1917 yılında Hokand şehrinde Türkistan Cumhuriyeti ilan edilmişti. Bunu kabullenemeyen bolşevikler, ocak 1918'de taşkent'te toplanıp Türkistan Cumhuriyetin idamını karalaştırmıştı. Askeri hazırlıklarını tamamladıktan sonra şubat 1918'de Taşkent komiseri perfilyev komutasında Hokand şehrini kuşatır. Perfilyev şehrin teslim olmasını istediğinde Türk komutan Ergaş Korbaşı bu tekifi rededdi. 3 gün boyunca direnen turkistan cumhuriyeti güvenlik güçleri şehrin bombalarla daha fazla dayanamayıp düştü.
Ermeniler Hokand kuşatmasında etkin rolde idiler. Taşnaksutyun ermenileri Şehir düştükten sonra inanınılmaz katliamlarına başlar. Sovyet sancağı altında 9 gün boyunca şehri yağmadılar. Suzak, hokand, kışlak, bazar korgan köylülerini tek bir canlı kalmayayıncaya kadar yok ettiler. ilaveten fergana vadisinde 180 köyü tahrip ettiler.
Bolşeviklerini arkalarına alan taşnaksutyun ermenileri fergana'nın her yerinde katliamlarını ve yağmalarını sürdürdüler. Hokand'da 10 bin kişiyi katleden ermeniler 1918'in yılsonuna kadar; Mergilan'da 7 bin, andican'da 6 bin, namangan'da 2 bin, bazarkorgan ile hokand-kışlak arasında köylerde yaklaşık 4500 insanı katletmişlerdir.
Sonuç olarak Türkistan'daki katliamlar Azerbaycan ve Türkiye'den farklıdır. Bu ikl ülkede ermeni cemaati olmasına karşın Türkistan'da bundan bahsedimemektedir. Bunu özbekistanlı politikacı Muhammed Bekcan gayet iyi bir şekilde şöyle anlatır:
''bu husumet ve vahşetin herhangi bir mantıklı açıklaması yoktur. Zira Türkistan'da, çarlık rusyasının memurları olarak gelip oralara yerieşmiş çok sınırlı sayıda ermeni ailesinden başka ermeni yoktu. Yani ermenileri mazur gösterebir kin için herhangi bir neden oluşmamıştır. Anlaşılıyor ki bu kavim, nerede Türkçe konuşan bir halk görse, bilinçaltı düşmanlık duyguları harekete geçmektedir.''
