--- alıntı ---
Türkiye Cumhuriyeti, bu topraklarda bin yıllık geçmişi bulunan gerici sistemi yıkmak için 1923ten 1938 sonuna kadar müthiş bir mücadele vermiştir.
Bu süreçte devletin karşısına dikilen Doğunun toprak ağaları, aşiret reisleri ve sözde din adamları; peş peşe ayaklanmalar çıkartarak modernleşmeyi durdurmaya alkıştılar. 1930larda; Dersim (Tunceli) yöresi de derebeylerinin zulmü altında inim inim inlemekteydi. Burası, Kürtçü- Ermenici kadrolar tarafından yeni bir ayaklanmanın merkezi olarak görülüyordu. ikinci Dünya Savaşının konuşulduğu günler gelmişti. Türkiye; Hatay yüzünden Fransa ile savaşmak durumuna girmişti. işte böyle bir dönemde Fransa destekli Kürtçüler ve Ermeniciler Türkiyeyi sıkıştırmak için Tunceli aşiretlerini devreye soktular. Tunceli (Dersim) eskiden beri kalabalık silahlı grupların yağmalar yaptığı, çevre köyleri ve kasabaları bastığı yerdi.
Bölgedeki Seyit Rıza, çevresine topladığı silahlı adamlarıyla tam bir terör esirmekteydi. Bırakın çevredeki köylere, ilçelere saldırmayı; Tuncelideki öbür aşiretlere karşı da silah kullanıyor; direnenleri öldürtüyordu.
Seyit Rıza ve öbür Dersim derebeyleri, yukarıdan aşağı gelen modernleşmenin kendi saltanatlarını yok edeceğini görmekteydiler. Buradaki feodal beyler, cumhuriyet rejimine de açıkça karşı idiler. Seyit Rıza nın akıl hocası olan Ali Şir; o sıralarda yazdığı bir şiirde bunu açıkça dile getirmektedir. Ali Şir, Kemal (Atatürk) cumhuriyet istiyor; Dersim buna direniyor diye açık açık yazan, söyleyen birisidir.
Bütün bunların belgelerini, Dersim isyanları ve Seyit Rıza Gerçeği isimli kitabımda ortaya koydum.
KiM BU SEYiT RIZA?
Bugün Alevi kamuoyunu kandırmak için Atatürkün Tuncelideki seyitleri katlettiği ve bu yüzden de Alevilere karşı olduğu yalanı yayılmaktadır. Gazeteci yazar Merdan Yanardağın Seyit Rızayı eleştirmesi üzerine başlatılan saldırıda, bu derebeyi Alevi inanç önderi gibi gösterilmektedir.
Öncelikle belirtelim ki Seyit Rızanın asla Alevilik diye bir derdi olmamış; Aleviler adına bir talepte bulunmamıştır.
Önce Seyit Rızayı tanıtalım: Yakın zamana kadar Seyit Rızanın kimliği bilinmezlik içindeydi. Bu konuda yaptığım araştırmalar sonucunda onun tarihsel geçmişini aydınlattım. Ayrıntıları, söz konusu kitapta gösterdim.
Seyit Rıza Dersimdeki iki büyük Türkmen aşiretinden birisi olan Şeyh Hasanlılar kolundan gelmektedir. Bunların dip dedesi olan Şeyh Hasan, Çemişkezek beyi idi. Bunlar Kızılbaş (Alevi) Türkmenler idiler. Şeyh Hasanın torunu Hacı Rüstem de Alevi olan Şah ismailin yanında 1514te Çaldıranda Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selime karşı savaşmıştı. Savaştan sonra esir alınmış; 40 akrabasıyla birlikte katledilmişti.
Yani Seyit Rıza, Alevi Türkmenlerin soyundan gelen bir insandır.
Seyit Rıza; Türkmen olduğundan Arap soyundan değildir. Bu yüzden de Seyit olamaz. Yani soyu Hz. Ali ve Hz. Muhammede dayanamaz.
Fakat o, bölgedeki halkın seyitlere (oranın dedelerine) bağlılığını bildiğinden kendisini seyit göstermiş; böylece itibar kazanmıştır.
Seyit Rıza daha sonra cumhuriyet rejiminin Dersim bölgesine girmesini önlemek için Kürtçülerle işbirliği yapmıştır. Hoybuncular ile bağlantısını akıl hocası Baytar Nuri sağlamış; Kürtçülük propagandasını aslında tam bir Türk ozanı olan Ali Şir yürütmüştür.
Seyit Rıza cumhuriyet rejiminin bölgede yapmak istediği yol, köprü, okul, sağlık ocağı, karakol gibi kurumların kendi derebeylik düzenlerini yıkacağını anladığından bunlara izin vermeyeceğini devlete ültimatom halinde bildirmiştir.
Onun adamları, bölgedeki karakollara baskın yaparak 1937 baharında ilk silah kullanan taraf olmuştur. Bu silahlı saldırılar çok daha önceden yapılmaya başlanmıştı.
Devlet içinde devlet gibi hareket eden; bölge halkını köle gibi kullanan, derinlemesine sömürerek acı bir yoksulluk içinde tutan bu eşkıyanın şimdi kutsal bir kişilik gibi gösterilmesi tam bir aldatmacadır.
ALEViLiK DERDi YOKTU
Bugün, tarihi bilmeyen bazıları Seyit Rızayı Alevi önderi gibi gösterirken Alevilere de iftira atmış oluyorlar. Çünkü, Alevilikte böyle seyitlik yoktur.
Öncelikle şunu belirtelim: Kemal Atatürk, Dersim halkının Alevi Türkmenler olduğunu iyi biliyordu. Bunları korumak amacındaydı. Daha 1924te Hozatı basıp ele geçiren Seyit Rızanın durumundan da haberdardı. Oraya ordu yollamak yerine iyi niyet elçileri yolladı. Bunlardan birisi de Vali Cemal Bardakçı idi. Cemal Bardakçı buraya geldi; derebeylerini topladı; onların önünde Munzur suyundan içerek yemin etti. Atatürkün size selamı var, sizler için iyi şeyler düşünüyor. Bölgede okullar açacak ve Aleviliği de öğretecek. dedi ama bu derebeyleri gelen teklifi reddettiler.
Bir başka belge daha var: Seyit Rıza 1937 yılında devlete karşı saldırı başlattıktan sonra ingiltereye bir mektup yazarak yardım istedi. Bu mektubun orijinalini ve çevirisini Dersim isyanlarında yayımladık.
Oraya bakın; Seyit Rıza Alevilikten ve Alevilerden hiç söz etmemektedir. Lakin, Kürtler, Kürdistan bol bol geçmekte ve kendisini Kürtler adına savaşan bir general olarak göstermekte; Dersimden de Kürdistan diye bahsetmektedir.
Bu mektubu onun yanındaki baytar Nurinin yazmış olduğu tahmin edilse bile Seyit Rızanın isteği ile ingiltereye ulaştırılmıştır. Bu belge ingiliz hükümeti tarafından Ekim ayında Türkiyeye haber verilmiştir.
SEYiT ÖYLE OLMAZ
Seyit Rızanın, Türk kökenli olmasına karşın kendisini seyit ilan edip Arap üst kesimine bağlaması nasıl bir siyasi-sosyal aldatmaca ise Kürt halkının temsilcisi gibi göstermesi de aldatmaca idi. Dünya onu bir Alevi lider olarak değil bir Kürt isyancısı gibi görüyordu. O dönemdeki gazetelere yansıyan isyan haberlerinde, Dersim harbini bizzat Seyit Rıza idare etmektedir! denilmektedir. (Bak: Dersim isyanları ve Seyit Rıza Gerçeği, s.282 vd )
Yani bugün birilerinin söylediği Ayaklanma yoktu! iddiası tamamen bir kandırmacadır.
Seyit Rızanın soyca seyit olmadığı ortada. Ayrıca, onun hayat tarzı, yaptıkları da asla seyit sayılamayacağının kanıtıdır.
Anadolu Aleviliği dediğimiz Türkmen kültürüne dayalı Alevilikte seyit yani dede, çok eşli olamaz. Tunceli Aleviliği de tamamen Türkmen Aleviliğidir. Bu inançta dedenin (seyidin) hanımına ana denilir ve dedeler gibi saygı gösterilir. Halbuki Seyit Rıza yaşı 75i geçtiği dönemde, eşi Elif ananın üstüne 30 yaşlarındaki bir kızı (Besi) almıştır. Ve bu haliyle düşkün olmuştur. Böyle birisi seyit ve Alevi inanç önderi olabilir mi?
Ayrıca seyit yani dede; toplumun ibadetini yönetir, cem yapar. Seyit Rızanın cem yönettiğine ilişkin elimizde hiçbir bilgi yoktur.
Zaten böyle başka aşiretleri basan, insanları vurup öldüren; aşağıdaki kasabalar yağma seferleri düzenleten birisinin manevi bir makam olan seyitlik makamı ile ilişkisi olamaz, bu kabul da edilemez.
Bu yüzden de Seyit Rıza Alevilerin inanç önderi olamaz, olmamıştır da
Tunceli bölgesinde o zamanlarda da bu günlerde de gerçekten seyit denilecek türden ulu kişiler bulunmuştur, bulunmaktadır. Bunlar Hacı Bektaş, Sarı Saltık, Baba Mansur, Baba Kureyş, Celal Abbas,Derviş Cemal ve başka ocaklardan gelen gönül ehli insanlardır.
Gericiğin lideri, bölücülerin maşası, Tunceli halkının katledilmesinin baş sorumlusu olan Seyit Rızadan devrimci bir önder imal etmeye kalkışanlar; maalesef feodalizme tapmayı içselleştirmiş tiplerdir.
Alevilerin lideri Seyit Rıza tipindeki derebeyleri değil; onları eşit vatandaş yapan; Alevi felsefesine uygun bir düzen kuran Mustafa Kemaldir.
Atatürke sahip çıkmayan Aleviye Hak sahip çıkmaz
Cihan harbinde Ruslara karşı savaştı. Kaynak diye soranlara gidin halkı dinleyin diyorum. Ha ağa mı? Evet. Güç elinden girmesin diye yaptıkları kabul edilebilir mi? Hayır.
toprak ağasıdır. dersim içindeki gücünü kaybetmemek adına yeni devlet yapısına isyan etmiştir. osmanlı da raporlarda kalan müdahale bu sefer yapılmış ve nispeten diğer doğu ve güney doğu anadolu illerine göre aşiret düzenin en sağlam kırıldığı yer dersim olmuştur. başı olduğu isyanın kürtlükle alakası yoktur. adam benim gücüm üstüne güç olmaz diyor. ha bunun çıkardığı isyanı bastıracağım diye devlet ipin ucunu kaçırmış ve ağır katliamlar yapmıştır ve lakin bu yine de rıza'yı haklı çıkarmaz. tek ağır nokta oğlunun yaşının mahkeme kararıyla büyütülüp idam edilmesi ve bununda babasının gözü önünde yapılmasıdır. düşünsenize oğlunuzun ipte sallandığını gördükten sonra sizi idam ediyorlar.
kürt ve peygamber soyundan olduğu iddialarını görünce (bkz: hz muhammed aslında kürttü) diye başlık açılmış mı diye 2 defa kontrol etmeme neden olan şahsiyet.
bu herifin hayatını analiz ederseniz, akp'nin neden bu terörist yavşaklarla yatıp kalktığını anlayabilirsiniz.
tarihi yorumlamak basittir arkadaşlar, bir adam dostundur diğer adam düşmanın, bu yavşaklar ülke kurulurken ingiliz'in emparyalist'in yanında durarak safını göstermiştir, şeriatçılarla kol kola yapmışlardır bunu.
yani, bundan 100 sene önce, seni arkandan vuran adamın torunu, bugün yine arkandan vurmaya çalışacak başka çare yok.
Not: ayrıca ironik olarak, kendilerini marxist diye tanımlayan pkk'lı köpeklerin, bu adamın feodal ağa olduğunu bilmemeleri başka bir komikliktir, zira marxism falan hikaye, bildiğin etnik milliyetçiliktir bunların kökeni.
Sayın ekselansları der ingiltere hükümetine , kodumun çakalları, yalakaları.
bazılarınca kahraman görülen aslında devlete isyan etmiş feodal ağa. dersim katliamı olarak lanse edilen binlerce kişinin hayatını kaybettiği isyanda, ölenlerin sorumlularından birisi de seyit rızadır. osmanlı devletinde kendilerine sağlanan imtiyazla güç zehirlenmesi yaşayan , şımarıklıktan başı dönmüş, istediği gibi at oynatmaya çalışan yerel derebeylerinin cumhuriyet dönemin de sıradan vatandaşlığa razı gelmeyerek halkı kışkırtıp başlatıkları isyanlardan birisidir dersim isyanı.
seyit rıza isimli feodal şahsiyet bu isyanın elebaşısı , kendi halkını devlete karşı canlı kalkan gibi kullanarak toplu ölümlere neden oldu.
80 yıl önce yaşanmış dersim olaylarını ısıtıp, çarpıtararak pazarlayanların bir kısmı bölücü kürtler , bir kısmı alevi rantını sömürmek isteyen dernekçiler-birlikçiler ve tabiki atatürk'ten kuyruk acısı olan , geçmişin skorunu eşitlemek isteyen, mağduriyet devşiren malum rejim karşıtlarıdır.
özellikle sonuncularına (malum rejim karşıtları) şunu sormak boynuma borç oldu.
yavuz selim yada kuyucu murat paşanın yaptığı kıyımları devletin güvenliği ve bekası için normal karşılarken , dersim olaylarına katliam demek samimiyetsizlik, art niyet değilde nedir?
türk'e ihanet; ingilizE hizmet eden, sonunda hak ettiği cezasını bulmuş bir haindir.
bele kadar sakal, ağız, dudak görünmez; milletin arasına nifak sokup isyan çıkar, karakolda şehit olan 56 askeri diri diri yak, ingiliz'e mektup yazıp bağlılıklarını ilet, götün sıkışınca "evladı kerbelayık, hatasızız, günahtır yapmayın, etmeyin."
yok öyle dünya hacı. etme bulma dünyası bu, sen de hak ettiğini buldun.
Kendisine dersim orduları generali diyen, türk askerinin karakolunu yakan ve içindeki askerleri şehit eden daha sonra gerektiği şekilde cezalandırılırken ağlayıp demogoji yapan bir zat.
onurun, şerefin, isyanın, direnişin, cesaretin iki kelimede ifade edilişidir seyit rıza.
davasına kelle koyup, ölen ölür dostlar kalan sağlar bizimdir diyebilmiştir. boyun eğmediği için ezenlere unutamayacakları bir ders de vermiştir.
--spoiler--
Seyit Rıza'nın idamı ihsan Sabri Çağlayangil'in anılarından şöyle aktarılmıştır:
Seyit Rıza, sehpaları görünce durumu anladı. "Asacaksınız" dedi ve bana döndü: "Sen Ankara'dan beni asmak için mi geldin?" Bakıştık. ilk kez idam edilecek bir insanla yüz yüze geliyordum. Bana güldü. Savcı, namaz kılıp kılmayacağını sordu. istemedi. Son sözünü sorduk. "Kırk liram ve saatim var. Oğluma verirsiniz" dedi... Seyit Rıza'yı meydana çıkardık. Hava soğuktu ve etrafta kimseler yoktu. Ama Seyit Rıza, meydan insan doluymuş gibi sessizliğe ve boşluğa hitap etti. "Evlâdı Kerbelayıh. Bi hatayıh. Ayıptır. Zulümdür. Cinayettir" dedi. Benim tüylerim diken diken oldu. Bu yaşlı adam rap rap yürüdü. Çingeneyi itti. ipi boynuna geçirdi. Sandalyeye ayağı ile tekme vurdu, infazını gerçekleştirdi... Seyit Rıza asılırken ileride oğlunun da sesi geliyordu: "Kulun kölen olam. Sığırtmacın olam. Gençliğime acıyın, öldürmeyin beni!"
--spoiler--
misak-ı milli kararlarıyla birilerine ''bize karışmayın''mesajı verirken,gereklerini yerine getirmeye gelince ihanetin alasını gören halkın önderidir seyit rıza.
elindeki gücün devlete geçmemesi için devlete savaş açan kişi. elbette yapmadığı şeyler içinde o yaptı deniyor (şu fransızca mektup gibi) ya da cemal bardakçı'nın dersim raporunda yazdığı gibi bazı alakasız yerlerdeki soygunlar bile bu adamların üstüne atılıyor. lakin bölgedeki gücünü kaybetmemek için herşeyi yapıyor. erzurum'da devletle anlaşıp dersim'e dönünce sözünü yiyor. benim dedelerim ise bu ve bunun gibi ağaların keyfi için eziyet çekiyor. dersim'de sadece devletle çatışma yoktu ağalar arasında da büyük bir çatışma vardı.
