ilginç eylemdir. zaman kavramını biçimlendirip de marjinallik olsun diye yaptılar herhalde. saat 03.53 iken ben neden 04.00 olmasına 47 dakika var zannediyorum? 100 kuruş 1 lira ederken 100 dakika neden bir saat etmiyor? ya da 100 saniye 1 dakika etse ya adam gibi. nereden esti bu 60? 60 ne ki? öyle saçma sayı mı olur 50 olsa bari. hadi bilemedin 55. 60 ne abi ya?
açıklayabilecek seviyede olmasam da bir saatin 60 dakika olması matematiksel bir şeydir. geometrik bir açıklaması vardır. bir çemberin 360 derece olmasıyla alakalı sanırım.
yıllardır sebebi merak edilmiştir. kişisel tahminimce yarım gün olan 12 saatin 5 katı olan 60 sayısının kullanılmasının sebebi analog saatlerdeki kullanım kolaylığıdır. ha 12 ve 24 sayıları nereden çıkmış. onu da bilemeyeceğim. neden bir gün 20 saat değil mesela?
uzunluk ölçüleri gibi değildir zamanın birimi olan saniye. wikipedi'de ''en düşük enerji seviyesindeki (ground state) sezyum-133 atomunun (133 cs atom çekirdeği) iki hyperfine seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 perioduna karşılık gelen süredir.'' diye yazıyor. yani saniye belirli bir birime sahip. ama bunu neden 60 ile çarpıyoruz ki?
ölçme işi zaten karşılaştırma, kıyaslama işidir. yani 30cm olan cetvel senin sistemine göre 29sb'ye eşit olabilir. zamanında büyüklerimiz bir sistem geliştirmiş metrik sistem diye bizim yaptığımız iş elimizdeki bir veriyi sonucu o sisteme göre kıyaslama işidir.
yani başka bir deyişle, daha anlaşılır bir şekilde söylemek gerekirse:
mavi jeans'e girip kotları inceliyorsun ve de diyorsun ki bu kotlar çok pahalı. ben de sana soruyorum neye göre kime göre?
sen de diyorsun ki colinse göre defactoya göre. tamam kabul. ancak o kot levis' ın kotlarına göre ucuz değil mi? evet ucuz.
yani bu cetvel 30 santim değil diyemezsin. metrik sisteme göre o cetvel 30cm'dir. ancak başka bir sisteme göre 15sb'dir, bir diğer sisteme göre 45sb'dir diyebilirsin.
her bünyeye göre farklı bölünmesi gereken evrensel hesaplama. 60 dakikaya bir hayatı sığdırabilen ile 60 dakikayı hiçlik ile dolduran bünyelere farklı uyarlanması gereken zaman kavramı.
misal az önce izlediğim captain america filmi için koca bir hiçlik yazılması gerekirken benimle eş zamanlı dünyanın bir yerinde bu filmin yapımcısı happy end li 4 el thai masajı yaptırıyor. o nedenle zaman matematik ile değil yaşanmışlık ile ölçülmesi gerekir.
ölçme işi zaten kıyaslama işidir, bunu biliyoruz. dikkat çeken kısım ise genel-geçer kuralların zaman söz konusu olduğunda bozulması. kullandığımız ölçüler 10 ve katlarından sonra devrediyor. 100cm 1 metreye eşit. 1000 kilo 1 tona eşit vs. bilişimde ise 1 gb 1024 mb'a eşit çünkü bu sistemin temeli 2 ve katlarıdır. ama zaman kavramında bambaşka bir durum söz konusu. neden?
