öncelikle şunu belirtmem lazım ki, o matbaa bize ne kadar geç geldiyse, onlardan halen tam o kadar geriyiz.
özetle nedenine gelince, malum o dönemde bilgi yayma işi belli bir grup kara softa adamın tekelindeydi, bunlar yazma işini bilen nadir grup olduğu için, bu işten çok ciddi şekilde menfaatleniyorlardı, aynı zamanda kendi istedikleri doğrultuda yalan yanlış bilgi yayma gibi bir güçlerinin olması da cabasıydı,
eğer ki matbaa gelse, doğru bilgi çok hızlı ve onların kontrolünün dışında çok geniş bir alana yayılacak ve yukarıda ki büyük menfaat kaynakları ellerinden gideceği gibi, toplumu da istedikleri gibi yönlendirme çapları daralacaktı. bu yüzden " gavur icadı olduğu ve dine zarar vereceği" en büyüğü olmak üzere türlü bahanelerle bunu engellediler, bu millet gelişimine en büyük darbeyi vurdular.
bugün ki internete uygulanmaya çalışılan türlü sansürün kafasıyla, o gün ki kafa aynı hamurun mayasıdır.
neyse ki bugünkülerin , o zamankiler gibi interneti tamamen yok etme güçleri yok, istiyorlar ama beceremezler. onlarda ellerinden geldiğince sansür ve baskı uygulamaya çalışıyorlar.
ama amaç aynı: doğru bilgi yayılırsa, onların doğru diye yutturduğu yalanlar ortaya çıkar.
her zaman bilen adamı kandırmak ve gütmek, cahile göre çok daha zordur.
kesin olarak ortaya konulması zor ve uzun yazmayı gerektirecek sebeplerdir.
hiç değilse neyin o sebeplerden biri olmadığını yazalım: sebep yönetimin matbaanın kullanılmasını yasaklaması filan değildir. neden değildir? zira ibrahim müteferrika'dan önce matbaa kurmak için bir talep ve talebe karşı yasaklama olduğuna dair hiçbir kayıt yoktur. tam tersi vatandaşı olan gayr-ı müslimlerden bir kısmının matbaayı, osmanlı matbaayı kullanmaya başlamadan önce kullanmaya başladıkları ve yönetimin yaptıklarını yasaklamadığı biliniyor.
tabi ibrahim müteferrika ilk matbaayı kurarken (gayr-ı müslimlerin daha önce kurduklarını saymazsak) bazı engellemeler oldu. mesela verilen izin dini eserlerin basımını kapsam dışına itiyordu ama bu konu üzerinde uzun boylu durulmaya değer bir konu değildir. mevcut kitapların çoğu dini kitaplar olduğu ve onları kopyalayarak geçinenlerin çıkarları düşünülerek konulmuş bir yasaktır ki çok da uzun sürmemiştir.
not: işlerine gelmeyenleri yazdığımda "vay osmanlı düşmanı, ecdat düşmanı" diye saydıranlar böyle entrylerimi görünce ne düşünürler bilemiyorum.
söz konusu şahıslar bilsinler ki ne o yazdıklarımı kızsınlar diye veya ecdat düşmanı olduğum için yazıyorum, ne de böyle entryleri tersi nedenlerle yazıyorum. önemli olan gerçeğe sadakattir o kadar.. anlamak o kadar zor mu?
Osmanlıdan ziyade dinciler, godoşlara sanki bir yerlerden vahiy geliyormuş havasında dolaşıp
düğün sünnet cenaze mevlüt hepsinin baş köşesine kurulup, üfürükle dünya parayı kaldırması
kitabı alsa adam kendi okur, dincide babayı alır, altın yumurtlayan tavuk elden gider.
ilk kez 1726’da osmanlı devleti’nde ibrahim müteferrika vasıtasıyla kullanılmaya başlandığı kabul edilir ama aslında 4.murat zamanında 1639 yılında getirildi. islamiyetin teknoloji ve bilime karşı durması en büyük etkendir. osmanlı esnafının, hattatların işsiz kalacağı endişesi, dini kitaplar basılırken gereken önem ve titizliğin gösterilmeyeceği korkusu vb.
Kuran'ın arapça harflerinin yanlış basılıp orijinalinin bozulması ihtimaline karşı önceleri matbaa kullanılmamıştır. Sonradan matbaa getirilince kuran elle yazılmaya devam edilmiştir.
matbaa gelse de arapça kuran dışında hiç bir halt basılmazdı zaten eminim... fikir adamları, matbaa ile fikirlerini yayacakları için sultan tarafından mimlenir durdurulurdu... o yüzden maatbanın geç gelmesinin pek önemi olduğunu düşünmüyorum... zihniyetler değşimedikçe bir bok olmaz bu ülkeden...
