la hedefsizliktir amk ya. kardeş katli yazmış adam, devşirme sistemi yazmış. bunlar hata değil, bunlar sikin kılı. kıllarımı şöyle mi keseyim, böyle mi uzatayım işleri bunlar. adamlar istanbulu almış. yaşayan romanın son kalıntısını, kalbini. avrupa içlerine kadar girmiş, hallaç pamuğu gibi atmış oraları. mekkeyi, medineyi, kudüsü almış kutsala dair ne kadar yer varsa bayrağı dikmiş, afrikalara kadar gitmiş. asyaya gitmemiş çünkü zaten biliyoruz demişler. viyanayı alsak mı almasak mı.
bilimi ikinci plana atmak da değil. osmanlı bilimi ne zaman birinci plana atmış ki, ikinci plana atmak hata olsun. üretecek olsa, 500 sene boyunca üretirdi. osmanlıyı diz çöktüren teknoloji 100-150 senede üredi ki o araya bi de almanların dünya imparatorluğu sığdı. her şey birden bire oldu. osmanlı farkına varamadı bile ne olup bittiğinin. teknolojinin böyle bir şey olduğunun farkına varabilselerdi herkesten önce gider alırlardı zaten. ama o kadar hedefsiz kalmıştı ki, balkanların isyana kalkıştığını bile kestiremeyecek, göremeyecek kadar kör olmuştu, yıllarca kutsalını koruduğu araplar kalkıştı osmanlıya. fiskeyle, tokatla değil bayıltana kadar dövüle dövüle uyandırıldı, kendine geldiğine zaten iş çoktan bitmişti. masaya oturup paşa paşa kendine denileni yaptı, ta ki türkler ve devlet kalıntıları mustafa kemal önderliğinde topyekün isyan edene kadar.
doğa böyle. gardını indirince gözleri acil serviste açabiliyosun. hedefi olan gidiyo gidebildiği yere kadar. osmanlı dünya üzerindeki kıymetli yerlere gidiyodu, amerikaya dünya yetmiyo uzaya da gidiyo. biz de var oldukça gideceğiz bi yerlere.
Büyük denizlere açılmanın öngörüsünü kazanamamış olması.o dönem Avrupa devletlerinin denizaşırı işinden bu kadar rant elde edeceğini kestirmek de zor olurdu. Bu kadarını beklemek belki haksızlık olabilirdi fakat osmanlı bunu da başarsa dünyanın tamamını işgal edebilecek güce ulaşabilirdi.bu kez bambaşka bir siyasi harita ve çehre bulabilirdik.
Zamanında osmanlı cavurlara fazla şefkat göstermese iyi olurdu.
Ermenileri, yahudileri katledip soykırım yapsaydı keşke.
Şimdi bunlar bizim başımıza çıktı...
yahudi işadamları 2.abdülhamid'e teklif yaptığında kabul etmemesidir. oysaki dünya'nın ekonomi piyasasını yöneten yahudi baronlarını arkamıza alsaydık çok farklı şeyler olabilirdi , üstelik o dönemde osmanlının en çok ihtiyacı olan şey paraydı..
o toprakları israile vermedik 30-40 yıl sonra araplar ayaklanıp elimizden aldı, peki elimize ne geçti ? hiçbir şey. şimdi geldi yine yahudiler yerleşti.
hilafeti yanlış kullanmak. nizamiye medreseleri mantığından kopup medreseleri önce fen ve din sonra da yalnızca din eğitimi olarak bölme ve idare etmesidir. ki çöküşü tamamen bunlar sağlamıştır. yani eğitimsizlik.
Yanlış diplomasi,kadınların siyasete bulaştırılması(evet,Kösem Sultan taht entrikası çevirirken Yüzyılın Fırsatı otuz yıl savaşları kaçtı)reformların düzgün veya hiç yapılmaması.Sancak sisteminin kaldırılması,merkezi sistemin düzgün kurulmaması(Türk küçük aristokrasisinin yok edilmesi yeniçeriler azınca onları durduracak Gücün bulunamaması sonucunu vermiştir.2.mahmudun en büyük destekçisi ayanlardır)ekonomik sistemin adaptasyon eksikliği,Çağın yakalanamaması,kapitülasyonlar,talan ekonomisi...Sürer gider.Ancak kültürel zorlama olduğuna inanmıyorum.başka türlü böyle bir imparatorluk 600 sene dayanamazdı.
Kim ne de4se desin fethettigi yerdekileri asimile etmemek olmustur. Emperyalizm yukselme doneminde olsa idi su an cok farkli bir dunyada yasardik. Son yuzyillarin emperyal imparatorluklari hindistandan guney amerikaya kendi kulturunu dilini ve dinini yaymisken biz yonetmekle kalmayip ulke sinirlarina dahil ettigimiz topraklarda bunu yapmamisiz. Eger yapmis olsaydik balkanlardan cebeli tarik bogazina kadar akdeniz kiysi turkce konusuyor olurdu. Bu en buyuk hatamiz.
