fransız ihtilali dahil olmak üzere birçok kırılma anının fikir babasıdır. erasmus gibi hristiyan birliği abukluklarının peşinde koşan, islam idealistlerinin kemalizm'e machiavelli üzerinden vurma çabası diz çöküştür.
mevzu ilk felsefi ayrıma dayanıyor canlarım. idea mı metayı doğurdu, meta mı ideayı?
meta ideaları doğurur diyenler devlet bazında kazandı bebeklerim. mustafa kemal de bunun gayet farkında bir liderdi. hiç ağlaşmayın. bu topraklarda hiçbir tanrının hükmü geçmez.
iktidar amaçtır, amaca giden yolda her yol meşrudur! kötü yönetici, aracı mübah olarak görmeyen yöneticidir. demiştir machiavelli.
prens isimli kitabında, iyi bir yöneticinin nasıl olması gerektiğini anlatmış, bir yöneticinin, iktidarda kalmak istiyorsa yeri geldiğinde şiddete, acımasızlığa da başvurabileceğini savunmuştur.
yaşadığı dönemde, dünyadaki en iyi ordunun osmanlı imparatorluğu'nda bulunduğunu, bunun nedeninin de osmanlı'daki tımarlı sipahi sistemi olduğunu söylemiştir. ona göre, tımarlı sipahi gibi bir askeri sistemin avrupa'da olmaması, avrupa için çok büyük bir kayıptı.
ulus devlet düşüncesinin öncülerinden düşünür. siyaset felsefecisi yaratıcısı.özellikle ahlak ve siyaset ayrımıyla akıllarda yer etmiştir. cemil meriç'in kendisiyle ilgili saptamaları bulunup okunmalı süzgeçten geçirilmelidir.
şuan için fikirlerini değerlendirirken yaşadığı dönemi ve koşulları es geçmemek gerek. mussolini'yi etkilemiştir somut vurucu tespitleriyle.
edit:yakın zamanda izmir'de okuduğum felsefe grubuna ait düş ve düşünce adlı dergide bir arkadaş betimlemişti niccolo'yu.
siyasal başarı için ahlaki erdemin önemini reddeder. Siyaseti, ahlaki kaygılara dayanmadan yarar ilkesine göre savunur. yararlı olacak her olay siyaset için meşru olduğunu savunmaktadır. eğer adam öldürmek siyasal iktidarın geleceği açısından önemliyse sorun değil öldürebilirsiniz der.
bu düşüncesiyle günümüz ulusal devletlere örnek olduğunu görmekteyiz.
tabi büyük düşünürü sadece bu düşüncesiyle yargılamak biraz haksızlık olabilir. mesela;
klasik siyaset teorisini reddetmiştir.klasik siyaset teorisi olması gereken üzerinde durur. o ise olana bakarak dinden ahlaktan soyutlanmış siyaset anlaşıyışı getirir. idealar dünyasından, tanrı devleti gibi dünya ötesi kavramlardan arındırır siyaseti. çok daha fazlası için
bugün bile yeterince iyi anlaşılmamış zamanının en iyi düşünürüdür kendisi.üniter devletlerin gerekliliğini 500 küsür yıl önce dile getirmiş fakat tarih boyunca kendisine öcü gözüyle bakılmıştır.
napolyon bonaparte'ye göre dünya'daki en iyi kitabı yazan kişidir. napolyon'un bahsettiği kitap, machiavelli'nin en ünlü kitabı "prens"tir. machiavelli, rönesans'ın en önemli temsilcilerinden biridir. bir hükümdarın önünde üç seçenek olduğunu söyler. sevilen birisi olmak, korkulan birisi olmak ve nefret edilen birisi olmak. tabii ki bir hükümdarın nefret edilmek istemeyeceğini savunur. machiavelli'ye göre bir hükümdar/prens, hem korkulan hem sevilen birisi olmalıdır. ona göre ideal olan budur. ancak eğer birisi seçilmeliyse korku seçilmelidir. sevginin kontrolü sizin elinizde değildir ancak korku sizin elinizdedir.
ayrıca bir prensin bir aslan kadar güçlü, bir tilki kadar da kurnaz olması gerektiğini savunur. machiavelli'nin ideal hükümdarı böyledir.
siyaseti ilk defa dinden ayıran devlet adamı. korkulan bir hükümdar mı yoksa sevilen bir hükümdar mı olmak gereklidir sorunsalı ile insanı düşünmeye sevk eder. devlet aklını ortaya çıkartan ilk yazardır aynı zamanda. duyguları ve devlet yönetimini ayırt etmesi, modern devletlerin temelini oluşturmuştur. prens adlı kitabını, ölüm korkusuyla yazdığı rivayet edilmektedir...
machiavelli'nin bir devlet nasıl yönetilmelidir sorusu üzerine o dönemde italyadaki siyasal karışıklığında etkisi altında kalarak yazdığı bir nevi devleti yönetecek hükümdara machiavelli'nin deyişi ile prens e bir el kitabı ancak kitap o döneme hatta ileriki dönemlere de ışık tutmasına rağmen zafere giden yolda herşey mübahtır sözü ile kötü bir şöhrete sahip olup siyaset bilimi literatürüne makyevelizm diye bir terim eklemiştir.
Realizmin öncülerindendir. Felsefesi de bu durumda güç ve çıkar mücadelesine dayanır. Aslında hayatı incelediğiniz ve gözlemlediğiniz taktirde hak vermemek elde değildir. Yaşamın acımasızlığı bir gerçektir. Liberaller insanın daha sonraları çevresel faktörlerle kötüleştiğini savunurken, realistler bunun doğalarında olduğunu savunur. Ne kadar doğru gibi de görünse, böyle olmamalı diye isyan ediyorum.
"prensler ve cumhuriyetler zaferle tatmin olmalıdırlar,çünkü daha fazlasını amaçladıklarında genellikle kaybederler.düşmana karşı aşağılayıcı bir dil kullanma zafer küstahlığından veya sahte ümidinden kaynaklanır,ki sahte zafer ümidi insanı sözlerinde olduğu kadar hareketlerinde de sık yanıltır;çünkü bu sahte ümit zihni ele geçirirken insanı hedefinden ileri götürür ve kesin olmayan daha iyi için kesin olan iyiyi feda etmesine neden olur"
"insanlar ya sevilmeli ya da yok edilmelidir;küçük yaralanmalar için intikam alacaklardır,fakat büyük yaralar için bunu yapamazlar;bu nedenle birine verdiğimiz zarar o kadar büyük olmalıdır ki,intikamından korkmamıza gerek kalmamalıdır"
buzdolabına yapıştırdım.her sabah okuyorum, işe gider gitmez unutuyorum.
voltaire'in 'avrupaya savaşmayı öğretti' dediği büyük kuramcı. faşizmin babası sayılır. savaş sanatı isimli eseri mutlaka okunmalı, çocuklara okutturulmalıdır.
prenslerin çoğu hükümdarlık hakkını tanrı'dan, atalarından ya da kiliseden aldığını iddia ederken, bu adam ise, iktidarın nasıl gaspedildiğini, haklı gösterildiğini ve korunduğunu incelemekten başka bir şey düşünmemiştir. zamanının insanları onu pısırık olarak görse de, fazlasıyla gerçekci olduğunu söylemek daha doğru olur.
yalnız şöyle de bir durum var ki machiavelli, zamana göre şerbet vermiştir yapıtlarına. floransa'da hüküm sürmekte olan aileyi etkilemek için prens adlı kitabında diktatörlüğü savunmuş, söylevler adlı kitabında ise demokratik bir anayasaya sahip cumhuriyetin en iyi yönetim biçimi olduğunu savunmuştur.
(#249118 upuzun hint fakiri 13 6 2008 21 51)
prens adlı kitabında en çok hoşuma giden ve ilgimi çeken şu sözlerdi: "birisini yoketmeye çalışıyorsan onu öyle bir ezeceksinki senden intikam almaya her çalışışında aklına gelip vazgeçecek" sanırım bu tarzda birşeydi.
'prens' kitabında batının devlet geleneğini,yönetim ilkelerini ortaya koymuş tarihsel şahsiyettir.özetle halkı müreffeh kılmak,devleti sorunsuz yönetmek için başvurulacak her yol mübahtır der.
batının şüphe götürmez soykırımcı geleneğinin ardında bir nebze de bu adamın fikirleri vardır kanımca.bu sebeple de kutadgu bilig'de görünen hoşgörü ve insanı temel alan doğrucu ve insancıl hava prens eserinde hiçbir zaman bulunamaz.
