9 boğumu insanın anne karnındaki 9 ayını, 7 deliği ruhun tasavvuftaki 7 basamağını, sesi insan sesini, üflenmesi ise ruhun bedene üflenmesini tasvir eder.. ney sabır ister aynı tasavvuf gibi. eğer ısrarcı olursan sırrını paylaşır seninle..
neyzenler;
-nay'i osman dede
-şeyh nakşi mustafa dede
-3. selim
-neyzen tevfik
bir kere calmak fiili kullanilmaz, neyzenler kizar size. ney üflenir. bir ayda anca ses cikar, ama salyalarinizi akitmayin lutfen. ayni delikten 3 farkli nota cikar, nefesinizin kuvvetiyle ayarlarsiniz.
aslen arap kökenli olduğu düşünülen ancak türk müziğinde hak ettiği değeri bulan enstrümandır.
mevlana ile birlikte tasavvufun vazgeçilmez sazı halini almış ise de, türk sanat müziğinde apayrı bir yere sahiptir.
insan kulağının aradığı bir tınıdır.
(bkz: kudüm)
(bkz: rebab)
(bkz: bendir)
ney, sesinin güzelligine anlam veremedigim üflerken yüregin yanması gibi yanmaya başlayan, neyzenin gönlündeki hüznü direk dile getiren adeta üfleyenle aşk yaşayan muhteşem bir enstrüman.
ney; ne güzelde fısıldıyor insanın kulagına aşkın sesini neyzen üfledikçe onunla birlikte aşk ateşine tutulan enstrüman, belkide icra edildiginde sanatçıya tepki veren tek enstrüman aşkın enstrümanıdır.
üst komşumun her gece çalmaya çalıştığı ama beceremediği, beceremezken de açık cam, kapı, pencere aracılığıyla odamın duvarlarına acı acı yankılanan akordsuz sesiyle kulak tırmalayan, normal şartlarda insanın kulağına hoş gelebilecekken bu acemi komşum sayesinde sesinden soğuduğum enstrümandır.
sesindeki sır ve hüznün nereden geldiği konusundaki efsane nedeniyle çokça düşündüğüm ve müzik aleti deyip geçiştiremeyeceğim müzik aleti. efsaneye gelince:
hz. muhammed (s.a.v) , hz. ali ye bir sır verir ve bunu kimseye söylememesini ister; sır sonuçta. ama bu öylesine ağır bir yüktür ki hz. ali kimseye söyleyemediği için her an altında ezilir bu sırrın. daha fazla dayanamaz ve gider bir sazlıkta sırrını haykırır ve o an sazlara geçer bu sır içerdiği tüm hüzünle.
arabistanda sazlık var mı bilmiyorum ama efsane sonuçta takılmamak lazım böyle şeylere, mana önemli.
üflediğim ve hayranlık duyduğum, camiye girebilen tek müzik aletidir. üzerindeki 7 delik insandaki deliklerden baz alınarak açılmıştır. kız ney türünde 6 delik bulunup birinin sonradan açılmasıyla açıklanır. insan sesine çok yakındır ve hu sesi çıkarır.
her üflenişinde bir zikrediş ifade eder ve insanın allaha özlemini simgeler.
türkçesi nay dır fakat farsça olan ney sözcüğü dilimize yerleşmiştir. ney aynı zamanda kamış anlamına gelmekle birlikte neyi üfleyen kişiye neyzen denir. ney neyistan yani sazlıktaki kamışlardan yapılır. neyistandan, bir nevi vatanından ayrıldığı için böyle feryat etmektedir der bir çok şair. insan da bu neye benzetilir. dünyaya geldiğinden beri hep acı çeker, feryat eder, çünkü bu dünya onun vatanı değildir. ilahi varlığa hasret olduğu için için acı çeker ve feryat eder. insan ilahi bir varlığa ney de neyistana hasret olduğu için feryat eder ve inler.
