sartre, sosyalist bir kişiliğe de sahipti. felsefesi heidegere göre daha öznel kaçsada (varoluşculuk açısından) sempatisi bende simone de beauvoir ile birlikte oldukça fazladır.
zamanında nobel ödülünü istememiş olan kişi. o zamanlar bütün basın kendisinin peşini kovalamıştı. sartre ise o sralarda kız kardeşinin evinde saklanmayı seçti. gerçekten de ilginç bir adammış.
Bu gidiş gelişler yordu seni hep; Bir türlü yoluna girmedi bu hayat. isteklerin bir bir olurdu da ya sırası yanlıştı ya geç kalmıştı. Şaşırtıyordu bu sıralama seni, yolundan ediyordu. Darmadağın oluyordun. Hiçbir şeyin peşinden tutkuyla gidemedin, gitmedin belki de bilmiyorum. Uzaktan uzağa seyrederken seni hep içimde bir şeyleri düğümledin. Ağzımdan çıkacakları hep tarttım, hep hesapladım. Kırmaktan korktum seni hep. Zaten her şey ters bir de ben karartmak istemedim ortalığı. Şimdi şimdi anlıyorum yanlış yapmışım. Keşke korkmadan söyleseymişim düşündüklerimi. Belki o zaman omuzlarındaki yükü biraz hafifletebilir, bu sıkıcı dünyanın içinde belki uçuk da olsa bir renk olabilirdim. Siyah beyaz bir dünyaya hapsolacağını bilseydim, inan bana yapardım. Kırmaktan da, seni kaçırmaktan da korkmazdım. Bilemiyor işte insan. iyi yaptığını zannediyor hep. Zaten ne olursa hep bu yüzden olmuyor mu? Her şey olup bittiğinde bir bakıyorsun ki; geriye senden eser kalmamış. Başkaları hep senin için en iyisini istiyor, hep senin adına kararlar alıyor; sen de bir başkasının hayatını yaşıyorsun.
Ama unutuyorsun; başkaları cehennemdir.
Bir kitabinin etik deger eleştirisini yaptiktan sonra piyasada bulunan tum eserlerinin pesine dusulen, özgürlüge mahkumluk uzerinde duran varoluşçuluk yaraticisidir. **
Varlık ve Hiçlik ,bulantı kitaplarini okuduğum adına çeşitli filmler çekilmiş,nobel ödülünü elinin tersiyle itmiş, varolusculuk(egzistansiyalizm) felsefesinin kurmuş,fransız komünist büyük düşünür.
inanmak istemekle inanmanın aynı şey olmadığını bilen güzide bir yazar. öyle bir şey ki ister inan ister inanma bir yerlerde daima bir boşluk kalacaktır.
tanrı inancı olmayan insan. daha doğrusu inanmak isteyen lakin mantıklı açıklama bulamayan bir düşünce yapısı içinde. bunu duvar adlı hikayesinde çok rahat anlayabilrsiniz.
Varoluşçu felsefenin önemli isimlerinden Jean Paul Sartre, 1960 ve 70'lere damgasını vurdu. 1964 yılında Nobel ödülüne layik görüldü. Ancak ortada bir sorun vardı, Sartre Nobel ödülünü istemiyordu. Durum gazetecilerin ilgisini çekti, hepsi Sartre'dan bir cevap bekliyordu ancak Sartre doğru düzgün bir cevap vermiyordu. Gazetecilerin bir cevap beklentisi arttıkça arttı ancak kimse Sartre'a ulaşamıyordu. Çünkü Sartre bir karar almıştı, bu olaylar geçene kadar üvey kız kardeşinin evine saklanmıştı. Allah'tan bir süre sonra gündem değişti de Sartre ortaya çıkabildi, kimse bir ödül için bu kadar cefa çekmek zorunda kalmamalı.
Duvar adlı 5 öyküden oluşan kitabıyla yaşamın bir taslak olduğunu hafife alınması gerektiğini bize anlatır.
--- spoiler ---
bir an hayatımı yargılamaya kalktım. kendi kendime güzel bir hayattı demek isterdim. ama bir yargıya varamıyordu insan, bu bir taslaktı. zamanımı ölümsüzlük için uğraşmakla geçirmişim, bir şey anlamamışım.
--- spoiler ---
"Demek cehennem bu. Hiç aklıma getirmezdim böyle olacağını Acı, ateş, kızgın ızgara hepsi sizsiniz demek Ne gülünç şey! Kızgın ızgaranın ne gereği var: cehennem başkalarıdır."
karmaşık ruhlu filozof, cümlelere sığmaz. ali şeriati sartrenin bir öğrencisiydi. sartre; dinim yok, dinim olsaydı bu ali şeriatinin dini olurdu, dediği söylenmekte. acının tadlısıdır.
--spoiler--
"hayat üç bölümdür: dünyayı değiştirecegini sandığın, dünyanın değişmeyecegine inandığın ve dünyanın seni değiştirdiğine emin olduğun."
--spoiler--
"slogancı gençliğin peygamberi" dediğim için birçok eksi aldım. şöyle ki, bu ibare sartre'nin "varoluşçuluk" adlı küçük ama etkili yapıtında muhtemelen bir solcu editör tarafından yazılmış bir kapak yazısından alıntıydı. bana ait değil ki sartre mutlaka okunması ama okunup aşılması gereken 20. yüzyılı anlamamıza olanak veren gerçek bir aydındı.
galatasaray üniversitesi felsefe bölümü başkanı kenan gürsoy efendinin de kendisinin ateizm düşüncesine ilişkin kitapları mutlaka okunmalıdır. farklı kaynaklardan sartre'ı anlamak gerekir. çünkü biz sartre'nin fransa'sında yaşamıyoruz. o ülke kendi devrimlerini ve dönüşümlerini çok önceleri yaşamış ve aşmıştır. o toplumun düzeni başka bizimkisi başkadır. bu yüzdendir 7 ciltlik marcel proust eserini okuyup ağzında madlen tadıyla kalman.
aydınlar üzerine tezleri dışındaki tüm itkisini heidegger'e borçludur. heidegger'ın zaman felsefesine kafayı takmıştır, bu anlamda heidegger'i takip eder. raymond aron, sartre'ı çözümleyip aşmıştır.
enis batur'un "raymond aron'la haklı olmaktansa sartre ile yanılmayı tercih ederim" lafı bana çok romantik gelmişti. sırf bu yüzden sartre'yi bıraktım desem yalan olmaz.
yahudiler kendisine nobel odulu vermek istemiş bu da almaya gitmemiş tarihte nobel odulunu ilk almayan kisi olarak mi gecmisti neydi oyle bisey di sanirsam.
lisede hoca anlatmisti.
