işrak, aydınlanma anlamına gelen sözcükten türeyen ve xii. yüzyıl islam filozofu şehabeddin sühreverdi öncülüğünde geliştirilen islam felsefesi ekolüdür. salt akıl yürütmenin bilgiye ulaştıramayacağını, hakikatin bilgisi için sezgi ve mistik tecrübenin de gerekliliği düşüncesini savunmuşlardır.
aristo'cu meşşai ekol yerine platoncu bir düşünce sistemi geliştirmişlerdir. sühreverdi çözümü, nesneler dünyasında değil idealar dünyasında aramak gerektiğini söylemiştir. bu bağlamda ilkçağ hermetik ve gnostik geleneklerin yanında, zühd hareketi öğretilerinden de beslenerek eklektik bir erdem ve ahlaki öğretiler sistemi geliştirmişlerdir.
farabi gibi sühreverdi de ''akıl'' sözcüğü yerine ''nur'' sözcüğünü kullanarak südur düşüncesini savunmuştur. bu düşünceye göre; nur/akıl, cevher, araz ve nefs, gibi tüm kavramlar, varlık hiyerarşisinde en tepede bulunan ''faal akıl'' dan südur ederler. ''nur'u mukaddes''de denilen bu mutlak akıl tektir, tamdır ve arkasında manevi hiçbir güç yoktur. tıpkı bir güneş gibi her şeyin ve tüm akılların kaynağıdır. tanrı vardır ve tüm varlıklar belli bir sıra düzeninde ondan südur yoluyla meydana gelirler. bu anlamda vahdeti vücud düşüncesini savunmuşlardır.
şehabeddin sühreverdi, günümüz islam düşüncesi için bile yasaklı kabul edebileceğimiz bu öğretisi yüzünden selahaddin eyyubi tarafından henüz 38 yaşında iken 1191 yılında halep'te idam edilmiştir. sonrasında işrakiye hareketi şehrezuri, kutbuddin-i şirazi, celaleddin devvani ve molla sadra gibi düşünürlerce devam ettirilmiştir.
gerek zühd hareketi, gerekse işrakilik ekolü gazali sonrasında muhyiddin ibnü'l arabi, ibn seb gibi sufi filozoflarca ve geliştirmiş oldukları ''tecelli nazariyesi' ile günümüz tasavvuf düşüncesinin temellerini oluşturmuşlardır.
