somut ve soyut kavramları üzerinden gidilmelidir olayın üzerine bana göre.
Somut nesneler, düzgün bir tanımlama dahilinde varlıkları ya da yoklukları ispatlanabilir şeylerdir. Sıcak ve soğut somut verilere dayandırılabilen soyut kavramlardır. Isı ise somuttur. Isının ölçülebilitesi derecelendirmesi vasıtasıyla olur; -100 derece bizim için soğuktur ( hatta çok ); ama sıvı nitrojen -196 derecede kaynar. Onun için -100 hayli sıcaktır. Yani sıcak ve soğuk gibi bir kavram bizlere "somut" gibi gelse de aslında o bile gayet göreceli ve soyuttur.
Bu bağlamda, insanın özünün iyi mi kötü mü olması sorunsalının; sorunsal olmasındaki yegane sebep "iyi" ve "kötü" kavramındaki göreceliktir, değişkenliktir. Herkesin bu konudaki sınırlandırmaları ve tanımlamaları farklı olacaktır, dolayısıyla asla ortak bir sonuca varılamayacaktır.
Benim fikrim şudur; kişi önce "iyi" dediği olgunun somut ve ölçülebilir birimlerle tanımlamasını yapmalı ve one göre sonuca gitmelidir, böylece ispatlanabilir ya da çürütülebilir sonuçlara varabiliriz.
Bana göre iyi insan; kendisini düşündüğü gibi diğer insanları da düşünen; yeri geldiğinde yarı-aç olabilmek pahasına kendi tabağının yarısını başkasıyla paylaşmaktan çekinmeyen insandır. Bu kadar. Hayat bunun üzerine kuruludur. Bizim sahip olduklarımız ve aslında paylaşmak istemediklerimiz ; ayrıca sahip olmak için yanıp tutuştuğumuz objelerle doludur her taraf. ( iyinin tanımı )
Insanların mutluluklarını sayısallaştırsa idik, kazançlar artı mutluluk puanı, kayıplar eksi mutluluk puanı olsaydı eğer; bana göre pek çok insanın hayattaki gayesi mutluluk puanını maksimize etmek olurdu. Ancak kişiye mutluluk veren parametreler büyük değişkenlik gösterdiğinden bunu örneklendirmek zordur. Bazen birisine yardım etmek bizi mutlu eder ama aslında içten içe kendimizi mutlu etmek için başkasını mutlu ettiğimizi düşünürüm hep. Amaç, aslında mutluluğumuzu maksimize etmektir. Ya da bir anne fedakarca çocuğunu besler, onu kollar; ama o çocuğu alelade bir insan olduğu için değil; "kendi" çocuğu olduğu için besler. Aslında iç güdüsel olarak amaç yine kendi soyundan olan bir bireyi, kendisinden bir parça olan kimseyi mutlu ederek kendi mutluluk puanlarını arttırmaktır. ( insanın yaşama bakış açısı )
iyilik tanımı ve insanın yaşama bakış açısından yola çıkarak diyebilirim ki, bu kadar değişken zevklerin bulunduğu bir sistemde ( hayat ), bu kadar rol modelin kendi mutluluk puanlarını kısıtlı kaynaklarla maksimize etmeleri gerekiyor ki; böyle bir dünyada bir insanın amacına ulaşabilmesi için önce kendini düşünmesi gerekmektedir. Kimse kendisini daha az mutlu edecek şeyi, tanımadığı başkasını daha mutlu edecek diye kabullenmez. Kabulleniyor gibi görünse de aslında amaç dolaylı yoldan yine kendi tatminidir. Dolayısıyla insan kötüdür.
siyasi akımların ayrımına kök teşkil eden sorudur. ideal toplum nasıl olmalı, mutlak özgürlük gibi konularda insanın varoluşsal özellikleri masaya yatırılır. muhafazakar toplumların baskıcı ve bütüncül olmasının nedeni insanın kötü yaradılışta olduğu fikrinden ileri gelir. yani töre gibi gelenek gibi yazılı olmayan kanunlarla sarmalanmayan bireyler suça meyilli ve topluma zararlıdırlar muhafazakar fikriyyata göre.
kötünün varlığını sorgulayarak bahisi artırabiliriz. mesela bir hırsızı veya katili sorgulayacak olursak yaptığı işe kendince mantıklı ve onurlu bir açıklama getirebilir. örneğin baklava çalan bir çocuk sadece kendisini değil toplumu da 'iyi' oluşuna ikna edebilir. bir kanunsuz ben suç işledim diyerek yaptığının kötü olduğunu bile söyleyebilir. fakat ikinci önermede araya toplumsal kanaat girmiştir. bebekliğinden beridir öznemiz olan toplum dışı 'öteki'
içseli olmayan kuralları özümsemiştir. her bireyin 'kötü' tanımı vardır. toplumların da keza.
genel iyiye bakacak olursak çocuğuna terbiye veren ebeveynleri örnek verebiliriz. özellikle de bizim toplumumuzda en büyük erdemlerden, 'iyi'lerden olan vatana millete hayırlı evlat yetiştirmek bütüncül fiilini biraz irdelersek eğitilen her bireyin ne kadar kendine yabancı olduğu sonucuna varabiliriz. sahip olduğu ilk ve yegane şey olan içgüdüleri ile dünyaya gelen bebek, her ağlayışı ve mama isteyişi ile muhtaç ve açgözlü durumuna düşer. temelde anne ve baba gelecek zaman kipinde gizli çıkarları ile büyütüp besler, ihtiyacını karşılar bebeğin. çocuk ise bu sürecin sonunda dış dünya etkileşimi babadan, iç dünyasını ise anneden oluşturur. yani belli ölçülerde her çocuk ebeveyninin hayatını yaşar. kendisinin doğruları ve yargılarından önce ebeveynlerinin kanaatleri ile yetişir. kendisi yetersiz ve yanlıştır.
iyi miyiz kötü müyüz net bir cevabı yok. fakat iyi kötü arasında titreyen bir yolda ilerlediğimiz kesin.
iyilik ve kötülük kavramı bir takım değişkenlere bağlıdır. din, ahlak, toplumsal değerler, kurallar, sistemler vb. tüm bu değişkenler bile kendi içinde sayısız değişenle var olmuşken insan özünün iyilik ve kötülüğünün bu verilere dayanılarak belirlenmesi hiç bir zaman mutlak sonucu vermeyecektir. doğada bu kavramlar yoktur. tek gerçeklik yaşamın kendisidir, bunu sürdürme içgüdüsüdür. ilk insanlarında böyle kaygıları yoktu. yaşamak ve ölmek vardı. güçlü ve zayıf vardı. insan kendi doğasından uzaklaşmaya başladıkça bu kavramlar gelişti. iki kavram da olaylar ve nesnelerin insana verdiği duygu ile belirlendi basit haliyle. acı hissettirenler ve zevk verenler. insan nesneleri kıyaslayarak ve sonra da kendi hissettiği duyguyla bağlantı kurarak bu kavramları anlamlandırdı. sonuç olarak sanırım söyleyebileceğimiz insan özünde ne iyi ne de kötüdür, çünkü öz doğaldır ve doğa nötrdür.
eğer din olmasaydı insanlar birbirini keser ve tecavüz ederdi demek tam olarak doğru değildir.
bildiğim kadarıyla texas'ta (dindarların çok olduğu bir eyalet) polisler bir olay sonrasında bir gün işe gitmeme kararı almışlar (eylem yapıyorlar işte). o gün bir çok soygun, cinayet ve tecavüz vakası gerçekleşmiş.
yani dini ve vicdanı bütün olan insan tabi ki insanlara zarar vermez, iyi ve sevap bildiği şeyleri yapar. ancak insanların çoğu yasalar ve cezalar olmasaydı bir çok şey yapardı. misal, şöyle azılı islamcı olsam ve yasalar kalksa, alırım sniper'ımı kafir avlarım.
bu kişiden kişiye değişir. her insanın özünde iyilik ve kötülük vardır. ama her zaman bir taraf daha ağır basar. en iyi dediğimiz insanlar bile yeri geldiğinde kötü biri olabilirler keza tersi durum da söz konusudur. sözün özü mutlak iyi ve mutlak kötü yoktur, hangi taraf ağır basıyorsa kişi genelde o karakterdedir fakat bazı durumlarda tam zıttı bir karaktere bürünebilir.
özünde insan iyidir fakat çevresi kötüdür.
Kurban olduğum yüce rabbim insanı öyle yaratmış olabilir lakin bu böyle değildir. Benim Errorlamam bu kadar.
