varoluşçuluk'un öncülerinden Sartre'ye göre insan özgür olmaya mahkumdur.
efendim öncelikle toplum düzenini sağlayan bu kurallar bütünü dediğimiz şey fikrimce ahlak kurallarıdır. bir insan niçin ahlaklıdır? çünkü insan, toplumda yaşamaya mecburdur ve toplum içerisinde mutlu, özgür yaşayabilmesi için de ahlaklı olmak zorundadır. nedir bu ahlak kuralları, uygarlığın yaratmış olduğu şeylerdir. aslında insan, yine insanın kendi çizdiği çizgi içerisinde kendi özgürlüğünü varediyor. özgürlük, toplumlara göre kesinlikle belli ölçüde değişiklik gösterir. dedik ya uygarlığın kölesiyiz aslında! ahlak felsefesine de değindiğimize göre gidebiliriz sözlük.
özgürlüğün tanımı tercih hakkımıdır? yoksa istenilen yapılabilirmi? birilerinin sunduğu seçeneklerden birini kendi rızanla seçtiğinde hem özgürsün hemde değil. o zaman.. ben aslında yokum amk.
Determinizm ve insanın özgürlüğünü var sayarak Benjamin Libetinn nörolog deneyimlerinin sonuçuna göre insanın yapmak isteyip, karar vereceği herşey beyninde yapacağını istediğininin bilincinde olmadan önce belirlenirmis (Google'da libet-deneyimleri yazın çıkar). Tabi determinizme göre sadece beynin faaliyeti değil, daha önce edinmiş tecrübeler, sosyal hayatımız, aile yapımız, tattigimiz eğitim herzaman neyi isteyip istemeyecegimizi, neye karar verip vermeyecegimizi etkiler. Dolayısıyla insanın bir özgürlüğü yokmuş gibi görünür ama bana sorarsanız, özgürlük dediğimiz, çeşitli alternatif arasında laubali olarak seçim yapabilmektir. Elbette daha önce yazdığım gibi, verdiğimiz karar her ne olursa olsun, geçmişimize bağlıdır.
determinizm ve indeterminizm çatışmasına konu olan sorunsal.
''insan özgür müdür? toplum düzenini sağlayan kurallar acaba özgürlüğümüze gem mi vurmaktadır? yoksa özgürlüğümüzü özgürce yaşamımızı sağlayan bu kurallar mıdır? özgürlük toplumlararası değişiklikler gösterir mi? özgürlük nedir? hiçbir kuralın olmadığı bir dünya özgür bir dünyamıdır?'' gibi sorularla incelenmesi gereken insanları kızıldeniz gibi ikiye bölen sorunsaldır ayrıca.
