şimdi ben konuşmayı bilen iki üç adam gördüğüme göre başlayayım anlatmaya. hazır olalım arkadaşlar uzun bir yazı olacak çünkü. istanbul sözleşmeci türkçüler peçeteleri ayarlasınlar öyle başlayayım.
önceden uyarayım bu entari sonrası ne yazacağını, şunu diyecek, "önce böyle dedi şimdi kıvırıyor hebele hübele". hayır. kıvırmıyorum, eğer varsa bilgin yazarsın ve yazacaklarımı yanlışlarsın. ben zaten aşağıda kendi hatamı kabul etmiş olacağım.
şimdi önce kendi hatamızı kabul edelim. bilgilerimiz bellekte ama unutuyoruz ezbere giriyor, dönemin siyasi dinamiklerini anlatmadım, meşrutiyet dönemi dedim ve geçtim. yanlış oldu, ama güzel oldu, en azından boncuk bulduğunu sananlar bok ile yetinmek zorunda kaldı.
sultan abdülhamid 1876 senesinde tahta geldi. bu dönem 2 hal olayı gerçekleşti. sultan 5. murad tahttan indirilince yerine meşrutiyet sözü veren şehzade abdülhamid çıkarıldı. buradan da rahatlık ile anlayacağınız üzere devlet üzerinde fiili yetkiye sahip olan mercii padişah değil devletin üst düzey bürokratları idi. bir senede iki hal olayı olan, "dediğimizi yaparsan tahta çıkarsın" sözünü alınca padişahı oraya süs niyetine koyan bir devlet yapısı vardır.
şimdi bunu anlamak amacı ile önce tanzimat fermanını konuşalım. bu ferman 1839 yılında abdülmecid döneminde imzalanmıştır. bu ferman resmi tarihimizde üzeri anlatılır geçilir, hiç ama hiç detaya girilmez. en basitinden şunu söyleyeyim, bu ferman ile padişahın yetkileri resmiyette kalsa bile fiiliyatta devlet yönetimi artık saraydadır.
fiiliyatta yetkisi çok çok çok azdır padişahın. 1876 senesinde adı konur bunun. adı birinci meşrutiyet idir, bu dönemde saolsun karizmatik mithat paşamız, canımız ciğerimiz devleti 77-78 senesinde 93 harbine sokmuştur. yukarıdaki arkadaş nedense devletin yaşadığı en büyük iki üç faciadan biri olan bu harbe devleti kimin soktuğunu hiç söylememiş.
şimdi burada bir parantez açalım. 93 harbi denip geçilir ama bu harbin sonuçları çok ama çok ama çok ağırdır. bu harp neticesinde ne olmuştur biliyor muyuz?
ruslar yeşilköye geldi. 1878de ayestefanos imzalandı. bu esnada abdülhamit ingiltereden rusyanın güçlenmesini aba sopa hikayesine döndürerek yardım istedi. bunu sonucunda berlin antlaşması imzalandı.
parantez kapanmadı. devletin bu harbe sürüklenmesinde sultan abdülhamitin hiç bir rolü yoktur, devleti bu ağır cezaya çarptıran adam mithat paşadır. yine de devlet büyüğümüzdür, ruhu şad olsundur. bu harbin neticesinden sultanı mesul tutmak tam anlamı ile cehalettir. çünkü döneme biraz hakim olan, arkadaşımızın tabiri ile göt cebine hakim olan herkes bunu böyle bilir.
parantez kapandı.
ingiltere abdülhamitten kıbrısın idaresini geçici olarak ister. yalnız şunu bir ekleyelim, kıbrıs hala daha mümtaz eyalet olarak kalacaktır, vergiler payitahta gelecek, tebaaya bizim hukukumuz ile yargılama yapılacak, ama ingiltere fiili olarak yönetici olacaktır.
sırbistan, karadağ, romanya da bu anlaşma ile elden çıkar. bu eyaletlerin yüzyılın başından itibaren muhtariyet yani otonomi olduğunu ekleyelim. istanbula neredeyse bağlı bile değildir bu eyaletler.
bulgaristan da muhtariyettir. bulgaristan prensliğinin yetkileri arttırılmıştır.
teselya da yunanlara vaat edilen bir topraktır, abdülhamit vermemekte ayak diremiş ama sonunda devlet de kaybetmiştir.
kars,ardahan,batum ruslara verilmiştir.
bakın yukarıda saydıklarımın hepsi mithat paşanın bizi soktuğu, 93 harbinin sonucu olan ağır ayestefanos değil, abdülhamitin aba sopa yaparak biraz zayıflattığı berlin anlaşmasıdır. arkadaş çok üzülecek ama abdülhamit kendi mesuliyetinde olmayan bu harbin sonuçlarını kendi çabaları ile anca bu hale getirebilmiştir.
mısır 1805ten beri, tunus ise 1700lü yıllardan beri muhtariyetti. 1881 senesinde fransa sınır çatışması bahane etti ve tunusu işgal etti. ama osmanlı hükümeti asla bu anlaşmayı tanımadı.
bu işgal 1923 lozan ile tanınmıştır bu arada. neyse ki bir çomar değilim ve "atatürk tunusu kaybetti" demiyorum çünkü dönemin dinamikleri arasında yapılabilecek bir şey değildi bu, tıpkı abdülhamitte olduğu gibi atatürk de bu devletin başına son 300 yılda gelmiş en iyi 3 şeyden biridir. diyebiliyorum.
ingiltere 1882 senesinde mısırda kargaşa çıkarttı ve bu bahane ile mısırı işgal etti. osmanlı hükümeti bu işgali tanımadı.
bu işgal 1923 lozanda tanındı.
yani abdülhamit devletin bu aşırı zayıflamış durumunda dahi "emlakçı padişah heheheh" olmadı.
bu arada iyi sallanmış görmedim sanılmasın, girit balkan savaşlarından sonra elden çıktı.
abdülhamit akabe ve kuveytte halifelik nüfuzunu kullanarak bu iki toprağı kaybetmedi.
abdülhamit 33 yıl boyunca aşırı karışık bir devletin, bitmiş bir devletin başına gelebilecek en ama en güzel şeydir. abdülhamit çok zeki ve kabiliyetlidir.
bakalım şimdi. nihal atsız, türkçünün babası, ne diyor abdülhamit hakkında;
toplumun en büyük haksızlığa uğramış tarihî şahsiyetlerinden biri, II. abdülhamid’dir. kendisinden önceki devirlerin ağır yükünü omuzlarında taşıyan, en güvenebileceği adamların ihanetine uğrayan ve dağılmak üzere olan içi dışı düşman dolu bir imparatorluğu 33 yıl sırf zekâ ve hamiyeti ile ayakta tutan bu büyük padişahı katil, kanlı, müstebit, kızıl sultan, cahil ve korkak olarak tanıtılmış, daima aleyhinde işleyen bu propagandanın tesiriyle de böyle tanınmış talihsiz bir insandır.
enver paşa bakalım, kabul ediyor mu onun zekasını;
bu hain herif (II. abdülhamid), istese, bir anda her şeyi yapar; memleketi bahtiyar eder; etrafındaki alçakları dağıtır; hem memleket, millet bahtiyar olur, hem kendisi diyordum. fakat bu adamın senelerden beri kan içmeye alışmış olduğunu ve insanın itiyadından vazgeçemeyeceğini düşündükçe, şahsına karşı fevkalade bir adavet (hissediyor) ve herhalde bunun vücudunun ortadan kalkmasının en selim bir çare olacağını düşünüyordum.
gazi mustafa kemal atatürkün de abdülhamit hakkında ne düşündüğüne bakalım. gazeteci ve yazar nizamettin nazif tepedelenlioğlu'nun anılarından:
sevme abdülhamid'i! yine de sevme! fakat sakın anısına hakaret edeyim deme. senin kuşağın biraz daha ölçülü kararlar vermeye alışmalı. bak çocuk! kişisel kanımı kısaca söyleyeyim: tecrübe göstermiştir ki, toprakları üstünde yaşayan insanların çoğunun durumu kuşkulu ve sınırları yalnız düşmanlarla çevrili bir büyük devlette, abdülhamid'in yönetimi büyük hoşgörüdür. hele bu yönetim on dokuzuncu yüzyılın son yıllarında uygulanmış olursa.
ayrıca abdülhamit bugünki birçok kurumun da kurucusudur. atatürkün eğitim gördüğü okulları adam eden de tengir budun değil abdülhamittir.
tamam mıyız aslan? iyi miyiz şimdi? hadi şimdi basın eksiyi.
Hiç o Süleyman Nazif'in götünden uydurup, yazdığı sahte hatıratta anlatıldığı gibi değildir. Theodor herzl'i iyi karşılamış, madalyalar vermiştir. Diğer yandan hiç öyle atraksiyonlu laflar etmemiş olsa da Filistin'e yahudi göçünü kısıtlamak için bazı fermanlar yayınlamıştır. Ne var ki kaiser wilhelm ile arası ısınınca, 40.000 civarında alman yahudisinin göç etmesine izin vermiştir ki bu çok kötü olmuştur. Çünkü alman yahudileri yerel yahudilerden çok daha bilgili, becerikli, zengin ve sağlam bağlantılara sahiptiler. Bu grup israil devletinin temellerini attı.
ilber ortaylı bu konuları doktora tezinde belgeleri ile açıklamıştı.
►habeşistan--->kaybediliş tarihi: 1885.
meşrutiyet hani? ne meşrutiyeti ya, kim meşrutiyet dedi?
►sudan--->kaybediliş tarihi: 1885.
ya hani meşrutiyet? yine yok. puffff.
►kuveyt--->kaybediliş tarihi: 1899 (özerklik kazandı, ingiliz hakimiyetine bırakıldı)
meşrutiyet? gören var mı? yok...
►girit--->kaybediliş tarihi: 1897 (girit bu tarihte özerklik kazandı, buna göre girit'i hristiyan vali yönetecekti. ve tabi bu tarihten 15 yıl sonra girit tamamen elden çıktı.)
girit'in kaybedilişi meşrutiyet dönemi mi? hayır...
bunların dışında sırbistan, bulgaristan, romanya 1878 berlin antlaşmasından sonra bağımsız oldular.
yine 93 harbi sonrası kars, ardahan ve batum'da kaybedildi ve bosna hersek avusturya'ya bırakıldı.
ama hadi bu arkadaşın dediği gibi onları da meşrutiyet döneminde kaybedildi kabul edelim...
demek ki neymiş?
abdülhamid hem meşrutiyet dönemlerinde, hem meşrutiyet dönemleri harici dönemlerde bol miktarda toprak kaybetmiş.
sevgili arkadaşlar.
elinizin altında, göt cebinizde bile artık internet var ve sınırsız bilgiye ulaşmakta gayet serbestsiniz.
abdülhamid, osmanlı devletinin iflasını açıklayan, ülkenin gelirlerini duyunu umumiye teslim eden, osmanlı döneminin en çok toprak kaybeden padişahıdır.
Lan bunun kaybettiği toprakları daha kaç kere listelememiz gerekiyor? 93 harbinde de kaybetti, daha sonra da kaybetti, hep kaybetti.
Bu arada hiç utanmadan sıkılmadan yalan söylüyorsunuz. Neymiş? 93 harbinde yetki onda değilmiş, meclis varmış! Lan cahil ilk kanuni esasiyi bir kere olsun okudun mu ki yetkinin kimde olduğunu bilesin.
Bu baykuş kısacık savaş sırasında bilmem kaç kere sadrazam, bilmem kaç kere serdar I Ekrem değiştirdi kafasına göre. Mithat paşa gibi ehil adamı 5 şubat 1877'de görevden aldı, savaş 24 Nisan 1877'de patladı. 1877 ve 1878 yıllarında tam 7 kez sadrazam değiştirdi
Sarayda harp meclisi kurup, oradan cepheye saçma sapan emirler yağdırdı, her işe karıştı, yenilgiye sebep oldu.
sol çomarları şap şup ağlatan, birçok büyük devlet adamının övgüsüne mazhar olmuş türkün son iki liderinden bir tanesi.
başlamış ondan rus şuraya geldi, afrikada toprak kalmadı falan. kafaya bak ya. cehalete bak, kibre bak, kapasiteye bak.
abdulhamit sadece kıbrısı, o da hukuki üstünlük bizdeyken, kaybetti. geri kalan bütün toprak kayıpları meşrutiyet döneminde, abdulhamidin fiiliyatta bir yetkisi yokken kaybedilen topraklardır.
beyin yok gerçi ben bunu 5 kere falan anlattım kimse anlamadı. beyin yok ben napayım.
zor dönemin güçlü padişahı olduğu için rus yeşilköy'e ve oltu'ya kadar gelmemiştir.
muhteşem bir stratejik zekası olduğu için afrika'da osmanlılara ait mülk bulmak mümkündür.
dönem evet zor bir dönemdi ve herkes bu dönemde büyük işler başaramaz. abdülhamid de başaramamıştır niye bu kadar palazlanık anlamış değilim.
adamın tek katkısı eğitim, ulaşım, ordunun modernizasyonu gibi konular ama savunan insanlar da bu özelliklerine neredeyse hiç değinmiyorlar. falan filan feşmekan.
uluslararası ilişkilerle ve dengelerle alakadar olan bir padişahmış hakkında okuduklarımdan anladığım kadarıyla.
hakkında boerler'i savaşta mağlup eden ingiltere'yi resmen tebrik etmesi, japonya ile ilişkileri geliştirmeye çalışması (bkz: ertuğrul fırkateyni), afrika politikalarına dahil olmaya çalışma (bkz: 1890 notasında osmanlı libya nüfuz alanı), kayzer wilhelm ile yakın ilişkileri (kayzer kendisine çin'de boxer ayaklanması sonrasındaki süreçte batılı güçlere karşı ayaklanan müslümanları halife olarak isyandan vazgeçmeye çağırması yönünde ricada bulunmuş) (bkz: boxer ayaklanması) gibi pek çok ilgi ve dikkat çekici detay bulunabilir.
bunlarda ne kadar başarılı oldu-olamadı, o apayrı bir inceleme ve tartışma konusu tabii (neticede döneminde önemli toprak kayıpları var) ama yine de hakkında bu detayları bilmek ilginç.
Ulu Hakan.ne kadar değeri bilinmese de ne kadar arkasından kötü ve aşağılayıcı mizah yapılsada tarihi adam gibi araştıran taraflı kaynaklardan okumayan kişi 2.Abdülhamid Han ın ne kadar iyi ve kudretli bir hükümdar olduğunu bilir.
