allah kendi kendini var ettiği için mi bir tanrı yoksa tanrı olduğu için mi kendi kendini var etti?
bu soruya verilecek über cevap o zaten hep vardı üzerinedir.
o halde bir şeyin hiçbir şey var etmeden var olabileceği bu cevapla mümkündür.
bu varlığın var olmak için hiçbir şeye ihtiyaç duymayacağına da işarettir.
o halde varlık bir var eden gerektirmez gayet denebilir.
zaten dindarlara bakarsanız bu soruya cevap veremediğini görürsünüz çünkü bu sürekli yaratılma üzerinden bir cevap verirseniz bir döngü oluşturursunuz ve bu döngüyü kısmak için mecburen tanrı diye bir şey uydurup onu döngünün dışına itersiniz. ( yani tanrı herkesi yarattı ama kendi zaten vardı)
yaratılma döngüsünü tanrıdan ayırır ve tanrıyı ayrı konuma getirirsiniz ve birileri sizin bir şeyi açıkladığınızı sanır.
oysa açıklanan şey: mutlak varlığın asla bir var edene ihtiyaç duymadığıdır.
yani tanrı zaten vardı demek aslında varlığı tanrılaştırmak yada var olanlar içinde tanrı edinmektir.
yoksa tanrı diye bir şeyin olması soru olarak bile mümkün değildir.
