Kumarbaz gibi güzel bir esere imza atmış başarılı Rus edebiyatçıdır. De Grieux, Polina, Matmazel Blanche, büyükanne, hatta hatta Marfa ve Potapiç ve tabii ki romanımızı anlatan ve Polina'ya zaman zaman ruh sağlığını bozacak aptallıkları düşünecek kadar deli bir şekilde seven, gözü aşktan kör olan kahraman Aleksi ivanoviç... hepsi de iyi kurgulanmış ve yer yer Rus toplumunu analiz etmekten de geri kalmayan bir eserin hatırlanması kuvvetle muhtemel olan, farklı insanlarıydılar,okuyanlar için bunları unutmak ne mümkün? Ayrıca bu sürükleyici ve başarılı eseri kısacık bir sürede, para sıkıntısını aşmak için alelacele yazıp yayıncıya veren bir yetenektir.
iki cilt halinde günlükleri de yky kazım taşkent klasik yapıtlar dizisinden yayımlanmıştır.
"günlük bile bir okuyucu göze alınarak yazılır , bu kaçınılmazdır" diye de günlüğün mahiyetini ortaya koymuştur. türkiyeyle alakalı fikirleri-ki "rusyanın olmalı istanbul" mealindeki sözleri- şaşırtsa da o dünya edebiyatının tartışmasız bir numarasıdır. varoluşçu temalardan , psikolojik analizlere kadar bütünüyle insana yönelik duyuş , seziş ve kavrayışları metinlerine yansıtan dostoyevski , karşıt fikirleri de roman karakterleriyle gerçekçi biçimde yansıtabilmiştir. batı edebiyatının burjuva yaşantısı ve şaşaası romanlarında görülmez pek; balolar , sanat üzerine sohbetler de yoktur. ama gündelik hayatın insana biçtiği rollerdeki küçük ayrıntılar ve bireyin üzerindeki patlamaya meyyal davranışların uzantıları vardır. ve tabiki olası sonuçları.
Karamazov Kardeşler gibi bir şaheseri yazan mükemmel yazardır.En derin eseri ise yeraltından notlardır.hayatı ve eserleri ile Freud'a ilham kaynağı olmuştur.
fazla soze ne hacet pektabii buyuk rus romancisi. ayrintilar icin edward hallett carr'in ileti$im yayinlari'ndan cikan biyografik cali$masini onererek, yazarin hayatindaki muhim tarihlere gecmek istiyorum;
1821- ailenin ikinci cocugu olarak 30 ekim'de moskova'da dogdu.
1831- kendisinden 1 yas buyuk agabeyi mikhail ile moskova'da okula ba$ladilar.
1837- annesi vefat etti ve bunu takiben st petersburga baska bir okula gonderildiler.
1838- st.petersburg askeri muhendislik akademisine kabul edildi.
1839- babasi, koleleri tarafindan chermashnya'da olduruldu.
1843- akademiden mezun oldu ve ardindan honore de balzac'in eugenie grandet'sini ruscaya cevirdi.
1844- ilk eseri insanciklar uzerinde calismaya basladi.
1845- vissarion grigorievich belinsky adli donemin en unlu ele$tirmeniyle arkada$lik etmeye ba$ladi.
1846- insanciklar yayimlandi. ardindan 2 ay sonra da the double ve mr. prokharchin yayimlandi. utopist sosyalist m. v. butashevich-petrashevsky ile tani$ti.
1846- gelecekteki karisi anna grigorievna snitkina dogdu. 30 ekim- petersburg.
1846-7- cesitli ate$li hastaliklar gecirdi ki bunlar ileride tani$acagi epilepsi icin bir haberci niteligindedir.
1847-9- beyaz geceler,bir yufka yurekli,polzunkov gibi kisa oykuleri yayinlandi.
1848- the stranger woman, christmas and wedding ve eternal husband'i yazdi.
1849- netochka nezvanova'yi yayimladi ve ardindan politik suclar dolayisiyla idama mahkum edildi. infazindan once affedildi. sibirya'ya surgune yollandi.
1950-54- omsk-guney sibirya'da gecen surgun yillari...
1853- periyodik sara nobetlerinin baslangici.
1854-59- semipalatinsk'de zorunlu askeri serviste cali$ti. ardindan 1857'de dul marya dmitrievna isaeva ile evlendi. 1859'da dogu rusya'da yerle$mek icin izin aldilar. amcanin ruyasi ve kucuk kahramani yazdi.
1860- oluler evinden anilar'in ilk kismi yayimlandi.
1861- abisi mikhail ile zaman dergisini cikarmaya basladilar. zaman dergisinde ezilmi$ ve a$agilanmislar yayimlandi.
1862- oluler evinden anilar'in 2. bolumu yayimlandi. bunu a nasty tale'in yayimlanmasi takip etti. iki eser de zaman dergisinde yayimlandi. birlikte cali$tigi apollinaria polina suslova ile fransa, isvicre ve ingiltere gibi avrupa'nin 7 ulkesine ilk defa gitti.
1864- zaman dergisinin halefi olan epoch dergisinde yeraltindan notlari'i yayimladi. ilk karisi marya dmitrievna ve abisi mikhail'i kaybetti.
1865- epochun yayiminin durdurulmasiyla 5 yillik gazetecilik kariyeri sona erdi. bu arada polina suslova evlenme teklifini geri cevirdi.
1866- ba$ yapitlarindan olan suc ve ceza ve yayincisiyla olan anla$masi dolayisiyla cok kisa bir surede yazilan kumarbaz raflardaki yerini aldi.
1867- anna grigorievna snitkina ile evlendi. 4 yilligina avrupanin batisina gittiler. sirasiyla cenova,floransa, viyana, prag, dresden'de bulundular.
1868- budala yayimlandi.
1870- sonunda ebedi koca'yi yayimladi.
1871-72- st petersburg'a dondu ve ardindan ba$arili siyasi romani cinler'i yayimladi.
1873- the citizen adli haftalik muhafazakar bir dergide bir yazarin gunlugu diye makaleleri yayimlanmaya ba$ladi.
1874- bir kez daha tutuklandi. ama bu kez tutuklanma sebebi politik degil, sansur tuzugune aykirilikti.
1879-80- en guclu eseri karamazov karde$ler'i bitirdi.
1880- haziran'da moskova'da pu$kin $enliklerinde pu$kin ile ilgili unlu soylevini icra etti.
1881-28 ocak'ta st petersburg'da akciger kanamasi dolayisiyla hayatini kaybetti. 1 $ubatta alexander nevsky mezarligina defnedildi.
(yazarlığından bahsetmeye gerek bile yok bence.) fyodor mikhailovic dostoyevski...
süper karizmatik isim.benim de böyle adım olsa ben de dünyanın en büyük yazarı olurdum.
gün itibari ile profilo alışveriş merkezinin hemen girişine heykeli konmuştur. lenin'in sakallısı gibi duruyor. ilk başta lenin sandım. şu sıralar bu alışveriş merkezimizde heykel sergisi vardır ayrıca.
keşke ana dilim gibi rusça konuşabilsem de bir de kendi yazdığı dilden okusam,anlasam onu dediğim yazar. eserlerini alırken yayınevine mutlaka dikkat edin.
"bu coşkulu hayranlık, aslında son derece doğal: aramızdaki bir yüzyıla karşın dostoyevski bizim büyük çağdaşımız. geçmişteki yazarlardan çok azı onun güncelliğine sahip: dostoyevski'nin romanlarını okumak, 20. yüzyılın kroniğini okumakla eş anlamlı,"
el etti dudu taksiye fiodorbudala
rum elinin hisarı dedi raskolnikof şoföre
taksimetre mutlu uzun yol tıkırtısında
dört haneli sayılara erdi dijital sayaç
hızla yarışmaya başladılar kendi aralarında
ondalıklı kesirler taksiperverdi fiodorbudala
bilinmiyor kimin suçu neyin cezası bu hisar sürgünü tevfik fikret'in önünden saygıyla geçti suç ve ceza taksi
hisar'dan sonra ilk durakta ani fren
burası değil mi osman ağbi
ne osman ağbisi osman ağbi kim
nasıl osman olabilir raskolnikof'un ağbisinin adı
nerden biliyor raskolnikoffiodorbudala'nın evini
aynı romanda değiller ki iyice karıştı fiodor'un fazla ayık kafası
sen nerden biliyorsun benim evi raskoş
dün gece de ben getirdim ya ağbi
öyle mi meğer yaşamımız her gece raskolnikof
kem bir göz gibi tepemizde donuk ay
yalnızlığın hüznünü asansörden asansöre bindirdi
üç asansörlü hisar palas ziguratında
rum elinin hisarında bir yunanlı ozan gibi
bavulunu boşaltmaya varmıyor eli
evi tuttu henüz benimseyemedi fiodorbudala.
eğer budalasını okumadıysanız hayatta çok şey kaybetmişsinizdir.. gerçekten bir yazar bu kadar iyi anlatır insanın içindeki fırtınaları .. en iyinin kötü olabileceği ve en kötünün de iyi olabileceğini .. dostoyevski çok iyi bir yazardır .. söylenilecek başka da söz yoktur.
idamına kalan, affedilmeden önce yaşadığı, 5 dakikayı mükemmel bir şekilde tasvir eden yazardır.
"Nerden baksanız, beş dakikadan daha fazla değildi önlerinde kalan zaman mahkumların. Bu beş dakika arkadaşımın gözüne bitmez tükenmez bir süre, bitmez tükenmez bir zenginlik olarak görünüyordu, bu beş dakika içinde akla hayale gelmez bir hayat yaşayabileceğini düşünüyor, bu nedenle de, o son anı düşünmeye bile gerek duymayıp, önündeki zamanın planlamasını yapıyordu: Arkadaşlarıyla vedalaşmaya iki dakika ayırıyordu örneğin, kendi kendine son bir kez düşünmek için ayırdığı süre iki dakikaydı; kalan süreyi de son bir kez çevresine bakmak için ayırmıştı... Vedalaşma faslı bitince, kendi kendine düşünmek için ayırdığı iki dakikalık süre başlamıştı. Bu süre içinde ne düşüneceğini önceden belirlemişti: Şu anda varım ve yaşıyorum, üç dakika sonra bir şey olacağım ama ne olacağım, nerde olacağım, üç dakika sonraki ben kim olacak? iki dakika içinde yanıt bulmayı istediği sorular işte bunlardı... Az sonra başlayacak yeni yaşamın bilinmezlikleri ve bu yaşama karşı duyduğu tiksinti korkunçtu, ama durmamacasına zihnini yoklayan şu düşünce daha korkunçtu,: "Ölmüyormuşum! Yeniden yaşama dönüyormuşum! Bitip tükenmez bir yaşam! Ve hepsi, olduğu gibi hepsi benim! Ah, bir yüzyıl bile yaşayacak olsam, her anın değerini bilir, tek bir dakikayı bile boşa harcamazdım."
yazdıklarından yüz yıl sonra, yaşadığına hiç benzemeyen mekanlarda, artık daha başka sanılan bir dünyada o'nu okurken: ne kadar gülümsedi insanlar?.. nasıl öfkelere kapıldılar en olmadık anlarda?.. kaçının uykuları kaçtı mucizevi satırlarla?.. kaçının rüyasındaydı kahramanları, kaçına aşık olundu şuursuzsa?.. onlar mı hayal ürünü değildiler, gerçek mi bu denli şaşırtıcıydı yoksa?.. nasıl sarsıldı insanlar ve nasıl dönüp dönüp o'na bakıyorlar hala?..
bir yazar daha başka ne yapabilir sorusunun cevabıdır o, daha fazlasıdır. ve ondan sonra daha iyisinin gelmesini beklemek aşırı iyimserlik olacaktır galiba. *
dostoyevski. usta. yazar. sasırtan kisi. yaratıcılık. oyle ki; yazarın bir kitabi bitirilir, ben olsaydım aynı seyi hissederdim denilir, sonra dusunulur, bu kadar igrenc olamam ben...ama oyledir. insanın tum acıklarını dile getirir. gercekcidir. haklı yerini bulmus bir yazardır. kitapları en az iki kere okunmalıdır. ilk okunuldugunda bırakan etkisi ikinci okundugunda katlanarak artar. *
asıl adi Fyodor Mikhailoviç Dostoyevski olup 1821 yılında Moskova'da dogan insan ötesi varliktir. başlayınca bağimlilik yapan insan ruhunu bu kadar ince ve derin anlatan nadir yazarlardandır ayrica hatta bana göre gelmiş geçmiş ve gelebilecek en iyi yazardir.
