söz gelişi bir umacı değilim ben
bir törensel korkuluk da değilim
üstelik bugüne değin, erdemli diye
saygı duyulan insan türüne
aykırı bir yaradılıştayım.
laf aramızda gururumu kabartan da
bu durum olsa gerek.
bilge dionysos'un çömeziyim ben
bir ermiş olmaktansa bir satir olmak
yeğdir benim için.
bu yazı okunsun yeter
bu yazı, apaçık,
insansever bir tutum içinde,
bu aykırılığı sergilemekten başka
bir amacım yoktur.
insanlığı "düzeltmek"
verebileceğim son söz olurdu sanırım.
özellikle "putların alacakaranlığı" kitabını okuyup da pek kafamı karıştırdığım hayat hikayesinin bazı bölümlerine çok şaşırdığım ve her okuduğumda coştuğum yüce insan...
tanrı öldü dediğinde delirdiğini sandılar, artık sağlıklı düşünemediğini söylediler. aslında hepsinin bir mantıksal ve dönemsel açıklaması var. farz edin ki, aydınlanmaya tanrıdan uzaklaşarak başladıklarını düşünen bir bilim adamı kitlesi, orta çağdan sıyrılıp 19.yy'a kadar bu geleneklerini sürdürüyorlar. 19.yy 'da bilim o güne kadar görülmüş en hızlı çağını yaşıyor, artık bilim adamlarının ve onlara inanan insanların tanrıya ihtiyaçları kalmamış gibi görünüyor. bu durumda tanrı öldü cümlesine, nasıl deli işi denilebilir?
sanatçı; anlatmak istediğini gayet güzel anlatır ama insanı gerçeklikten uzaklaştırır. filozof; gerçek olanı anlatır ama dağınık bırakır anlattıklarını.
nietzsche ise, düşündüklerini tıpkı bir sanatçı gibi anlatabilirken aynı zamanda bir filozofun yaptığı gibi gerçek olanı anlatır. yani hem sanatçı hem de filozoftur nietzsche. işte budur onu diğerlerinden farklı kılan.
'kısmi bir akıl özgürlüğüne ulaşmış kişi, yeryüzünde kendisini ancak ve ancak avare hisseder. son amaca doğru yol alan bir gezgin değildir o, çünkü böyle bir şey yoktur. fakat gözlemlemek ister, dünyada olan biten karşısında gözlerini açık tutmak ister; bu yüzden kalbini herhangi bir bireysel nesneye yeterinden fazla bağlamamalıdır...
böyle biri kesinlikle kötü geceler geçirecektir... öte yanda, bir ödül olarak başka günlerde ve başka bölgelerde esriklik içinde kendinden geçtiği sabahlara da uyanacaktır.'
'insanca, pek insanca'da bahsettiği bu konu kimilerine harcıalem gelebilir. oysa nietzsche özgür bir ruhsanız; aniden ailenizin, değerlerin ya da dinin sizin için hiç bir anlam taşımayacağından ve 'büyük ayrılık' sürecine gireceğinizden bahseder. fikir düşünüldükçe tüyler ürpertici olmaklıkla, rahatlığı saçlarınızın arasında hissetmeklik arasında götürür getirir insanı.
nietzsche okumak ve de anlamak zor gelir bana hep. kendi kendisiyle konuşurmuşçasına biraz da savruk ama şiirsel bi üslüp ve de dahiyane ya da delilik arasında gidip gelen orijinal ve ağır fikirler...
21 yaşında kendisini Schopenhauer'ci ilan etmiş fakat ilerleyen yıllarda Schopenhauer'i oldukça sert eleştirmiş aforizma filozofudur. Schopenhauer etkisi her ne kadar onun felsefesinden uzak kalsa da her zaman Nietzsche ile birlikteydi. ''varlık sonsuz bir acıdır'' sözü ile hocasına olan bağlılığının artıklarını göstermektedir.
--spoiler--
Denizleri seviyorsan dalgaları da seveceksin,
Korkarak yaşıyorsan yalnızca hayatı seyredeceksin.
Öyle değerliymiş ki zaman hep acele etmem bundan anladım.
--spoiler--
"Öyle bir duygu duyarsın ki; çekip gideceksindir, belki de çok yakında. Bu duygunun akşam kızıllığı, pırıltısını senin mutluluğunun içine saçar. Dikkat et bu tanıklığa: Yaşamı ve kendini sevdiğin anlamına gelir o. Hem de tam olarak. Şimdiye dek başından geçmiş ve seni biçimlendirmiş haliyle bu yaşamı. Onun bengileşmesine çabaladığın anlamına... Başka olmasın bu sonsuz yaşam! Şunu da bil ama. Geçip gidicilik kısa şarkısını hep yeniden söyler ve kişi ilk bendi işitir işitmez, özlemden yazar. Yaşamın sona ererek sonsuza dek yitip gideceği düşüncesiyle", demiştir.
übermensch tahlillerinde, bilinçaltını ve diğer insanlar üzerinde bırakılmak istenen etkiyi, aynı zamanda diğer insanların kişi üzerindeki etkilerini, sanatı, sanatçıyı, tarihi, varlık felsefesini, ters psikolojiyi, müziği, vicdani kandırmacaları da işin içine katarak kişilik tanımlarında, iyilik yaptığını düşünen adamın muhatabına yaptığı kötülüğü irdelemelerinde müthiş tespitlere sahip büyük düşünür.
-eksikliklerimiz, onlarla ideali gördüğümüz gözlerdir.
ah dostum friedrich! iyi ki doğdun, iyi ki açtın aydınlığa giden yolumuzu.
"deliliği oranında ünlü, gericiliği oranında kendini aydın geçinenlere yutturmuş, bilim dışılığı oranında bilimci görünmüş, metafizik düşçülüğü oranında kendini metafizik karşıtı saydırabilmiş, ahmaklıkla niteledikleri tarafından alkışlanarak bir ölçüde haklı olduğunu kanıtlamış, XIX. yüzyıl sonlarındaki burjuva düşüncesinin çöküntüsünü gereği gibi temsil etmiş örnek tiplerden biridir."
ölümünden birkaç gün önce, yolda bir ata sarılarak ağlarken görülmüş, ölmeden önce delirmiş, beyinlere kazınan aforizmaları olan, nihilizmin babası alman filozoftur. insanca, pek insanca kitabı, okunmaya değerdir.
