onun ne değerli bir düşünür olduğunu anlamak için; sanırım, yalnızca şu dizelerini okumak dahi yeterlidir:
"öyle bir hayat yaşıyorum ki,
cenneti de gördüm cehennemi de.
öyle bir aşk yaşadım ki,
tutkuyu da tattım pes etmeyi de.
kimileri seyrederken yaşamı en önden,
kendimce bir sahne kurup oynadım.
öylesine bir rol almışım ki,
okudum, okudum, anlamadım.
kendi kendime konuştum bazen yerimde,
kah kızdım, kah güldüm halime.
nihayet dedim ki "söz ver kendine";
denizleri seviyorsan eğer,
dalgaları da sevmelisin.
sevilmek istiyorsan,
ilkin sevmeyi bilmelisin.
uçmayı sevdiğin gibi
düşmeyi de öğrenmelisin.
korkarak yaşıyorsan hayatı;
yalnızca seyredersin.
öyle bir hayat yaşadım ki,
son yolculukları erken tanınan,
öyle değerliymiş ki zaman,
anladım... acele etmem hep bundan."
onun için dünyanın en büyük tabularından birisi immanuelisa mesih'ti. bu tabu devrilmedikçe, übermensch'e giden yol aydınlatılamazdı. bundandır ki, işe kendisi el attı. kendisini isa ile özdeş tuttu:
"gün gelecek, takvimler isadan önce ve isadan sonra yerine; nietszsche'den önce ve nietzsche'den sonra şeklinde yazılacak" demiştir.
şimdilik bu mümkün olmadı.
ne varki, bir atın mahmuzuna sarılarak ölmesi, ölmeden hemen önceki dönemlerinde peygamber olduğunu iddia etmesi, son yazısına; "çarmıha gerilerek ölen!" şeklinde bir imza düşmesi, onu marjinal kılmaya yetti de, arttı bile..
doktorlar tarafından 'ieri yeti yitimi' teşhisi konulmuş ve yaşamının son 11 yılını üşütük olarak geçirmiş filozoftur.
' ecce homo ' ve ' ahlakın soykütüğü ' kitaplarında ahlaka , hristiyanlığa ve hatta almanlara bile diliyle savaş açmış. aforizmalarından favorim olan ; ' Kadınlar büyülemeyi unuttukları ölçüde, nefret etmeyi öğrenirler ' dir. ancak son yıllarda kafayı öyle bir sıyırmıştır ki, ibretiktir. ' evinde dal taşak gezip, akrabalarına ' kadın istiyorum bana kadın getirin ! ' diye yalvarmaları olmuştur. ne üzücüdür nietzsche için böyle bir hastalık.
niçe'nin yolda kırbaçlanan bir ata ağlayarak sarılması onun delirdiğinin en büyük göstergesidir, o normalde sadece insanlara değil hayvanlara merhamet edilmesine de karşıydı, merhamet onun gözünde en büyük yozlaşmaydı, nitekim ağladıktan sonra krizle felç geçirerek bir daha hiç kendine gelemedi.en çok eleştirdiği iki kişi olan sokrates ile kant'ı aşıp aşamadığı ise tartışma konusudur, hegel ve marx'ı filozof olarak ciddiye almadığını dönemle ilgili yazılarında belirtmiştir. niçe'nin bu kadar çok sevilmesinin sebebi çok fazla iddialı laf etmesidir.ondan daha üstte çok daha üstte olan tek filozof kanımca söyledikleri insanların kaldıramayacağı kadar gerçek ve acı olan (bkz: arthur schopenhauer)' dır.
kendisinin bu denli çok sevilmesinin sebebi yazılarının kaba ve sert olup insanlar üzerinde daha çok etki bırakmasıdır, felsefenin gerektirdiği inceliği ve estetitiği yeterince yakalayamamıştır. ancak üslup olarak hassasiyetten anlamayacak insanlar bu şahsiyetin hakaret tarzı yazılarını tabi ki kaba anlaklarıyla anında benimsemişlerdir. kadınlar hakkında '' kadınlara gidiyorsan kırbacını unutma '' diye ele ayağa düşen bir sözü vardır, bunu aslında kendisini sevenler için söylemeliymiş, çünkü kendisinin diğer filozoflardan daha çok sevilmesinin sebebi yazılarındaki şiddettir, şimdi dirilip bunları görse sevilme sebebinden dolayı hayal kırıklığına uğrardı. yıktığını sandığı schoepenhauer, kant gibi filozofların görüşlerinin yerine asla daha iyisini, daha ötesini koyamadı.
(bkz: hegel) gibi o da filozoftan çok iyi bir yazardır, yazılarında hegel gibi eksiklerini anlaşılmaz ve süslü paradokslarla kapatmaya çalışmaması takdiri hak eder. usta bir dilbilimci olduğu için dili nasıl kullanacağını doğuştan yetenekli yazarlar kadar olmasa da iyi bilir, yazdıkları çağrışıma açık ve hayale yer bırakacak biçimde ayarlanmıştır, deyimler oluşturmuştur. kendisi peygamberliğe karşı çıksa da zerdüşt'ün yazılış biçimi peygamberlerin vaazlarından neredeyse taklittir, sadece içeriklerinde değiştirme yapmıştır. tüm felsefe alemi içinde psikolog olarak (bkz: jean paul sartre)'den sonra o gelir, kendisi hakkındaki soru işaretlerimden birisi de düşün dünyasının en anlaşılmaz adamı olarak kabul edilen (bkz: charles baudelaire)'i hiç anlayamaması ve anlayamadığını itiraf etmesidir, baudelaire'nin gerçekte bir dekadans olmayıp onu rol olarak üstlendiğinin farkına varamayıp kendisi de kandırılmışlar sınıfına girmiştir. bazıları tarafından benzetildiği bu eşsiz sanatçının gerçek yüzünü 100 yıl boyunca yanlış anlaşıldıktan sonra ortaya çıkaran sartre oldu.
niçe aslında güçlü psikolog gözünün getirisiyle iyi bir ahlakbilimcidir, ahlakın tarihini en iyi özetleyenlerden birisidir. keşke hep bu yolda ilerleyip beynini yediği, eline gözüne bulaştırdığı yeni felsefesine hiç girmeseydi. kendisini sadece en iyi filozof değil gelmiş geçmiş en iyi yazar olarak görmüştür, onlarca fransız yazarının veya şairinin yanında yazı kalitesi çok amatörce kalmaktadır. kendisine internet alemlerinde toz kondurulmazken (bkz: kant) gibi bir filozofun yerden yere vurulması tam komedidir, schoepenhauer tarafından söylenen '' en iyiler değil iyiler övülür '' sözünü doğrulamaktadır örneğin bolt'un övülürken pheps'in övülmemesi gibi bir şey. kendisi 1883'de yayımladığı kitabında '' bu kulaklara göre ağız değilim ben '' demişti. kendisi şimdiki insanların kulaklarına göre boynuzdur, şimdinin insanı kulağına ağız değil gıdıklayan ve artı benzer işlevler gören boynuz istemektedir. o da pek çok edebiyatçı ve filozof gibi seks yapmamanın ,sekste harcanacak coşkunluğun yazılara aktarılmasının gerekliliğine inanıyordu. bunu cinsel gücününde yüksek olmasıyla abarttı, onun çarpıtılarak daha yüce coşkunluklara çevrilmesi gerektiğini kavrayamadı. belki de sevilmesinin sebebi şiddetli ve kaba yazmasındandan daha çok buydu, çünkü insanlar düzülmeyi felsefe okurken bile çok severler. benim gözümde filozof adı altında olanlar arasında schoepenhauer, sartre ve kant'tan sonra o gelir.
bir filozof değil o, bir ütopyacı, bir hayalperest. insanlar (bkz: schoepenhauer) gibi gerçekleri çırılçıplak gösterenleri değil de niçe gibi gerçekleri paçavralara saranları severler, çünkü çırılçıplak gerçeklere hem dayanamazlar hem de çırılçıplak gerçekler saf olduğu için onları beyinleri alamaz.hegel nasıl kant'tan sonra geriye atılmış koca bir adımsa niçe'de schoepenhauer'den sonra geriye atılmış koca ve çarpık bir adımdır.kant ve schoepenhauer'den sonra doğması kendisi için şanstır, yoksa kant ve schoepenhauer tarafından düzeltile düzeltile şimdi kendisine tapanların dahi sevemeyeceği bir hale getirilirdi.
düşünce üzerine şöyle sağlam bir aforizması olan varoluşcu filozof.
aslında nice birlerin içinden seçilmiştir de hakikaten destekli ve kendince tutarlıdır.
'' kendi savaşınızı açmalısınız, kendi düşüncelerinizin uğruna. düşünceleriniz yenilse bile, dürüstlüğünüz zafer çığlıkları atmalıdır bunun için.''
yaşadığı yüz yılda anlaşılmamış ve hala daha ısrarla anlaşılamayan fevri bir filozof. (bkz: tanrı öldü) ayrıca bu filozofun kadınlara olan zaafı içini kemirir.
okudukça "bunu benden başka düşünen olmamıştır" dediğim birçok şeyi benden önce düşündüğünü farkettiğim yazar. aforizmaları şukeladır. ben ortaokuldayken keşfettiğimde fazla popüler değildi açıkcası bu adam. birden patladı. ortaokulda da tesadüfen d&r da sıradışı filozoflar diye bir kitap görmüştüm. Ertesi sene lisede çok ağır ergenlik yaşamama neden oldu bu pala bıyık. Ergenlerin okumasını önermem kesinlikle.
Olumsuzluk, hal ekini bulan bilir kişi. Ümitsizliğin babası. Düşünceleriyle insanı buhranlara sokan filozof. Aslın da tümüyle gerçek bir hayatın klavuzudur o! Yani, friedrich wilhelm nietzsche...
- kullandığı dil, felsefesinden daha ağır olan filozoftur.
- insanı yunan mitolojisinin öğelerinden deşifre etmiştir.
- schoepenhauer onu en çok etkilemiş filozoftur.
- kesinlikle kronolojik olarak okunmalıdır; genellikle geç dönem eserleri okunur. ancak geç dönem eserleri psikolojik takıntıları nedeniyle çok fazla dikkate alınmamalıdır. erken dönem eserleri felsefe tarihi açısından, gerek geçmiş gerekse de gelecek açısından daha tutarlıdır.
- kurgu olmasına rağmen 'nietzsche ağladığında' adlı eser lou salome ve diğer insanlarla kurduğu ilişkiler hakkında bilgi verebilir. (yalnız nietzsche'yi gözünüzde çok büyüttüyseniz kesinlikle okumayın, bırakın gözünüzde öyle büyük kalsın).
- kesinlikle nihilist değildir. nihilizmi kendi kurduğu felsefeye geçişte bir köprü olarak görür. nihilizmi yenen bireylerin kendi felsefesine bir adım daha yaklaştığını söyler.
- çok fazla abartılmamalıdır. felsefe tarihinde yüzlerce filozoftan sadece bir tanesidir.
- şalvar giyen bir dünyaya pantolon giydirmeye çalışmış ancak o pantolonu kendide giyememiştir.
"Insanlık beni 200 yıl sonra anlayacak" diyerek gelecek adına umutlu filozofdur. Kendini yarının yazarı olarak tanımlamıştır.
Hristiyanlığa olan stem dolu düşüncelerini kendini deccal olarak kabul ettiği deccal'de bulabiliriz. Ne tam ateist'tir ne de tam teist. Söyle ki nietzsche pagan'dir. Yunan tanrısı dıonsy'e inanır. Bu temsili bir inanctir.
Inanç demişken "akıl hastanesini ziyaret etmek, inancın ne kadar boş bir şey olduğunu gösterir" demiştir. Inanç'tan kastettiği töre halini alan sorgulamadan sunulan tüm geleneklerdir.
bu dizelerin ona ait olduğuna dair yanılgıyla defalarca karşılaştığım feylesoftur kendileri. oysa ki sözler şebnem ferah'a aittir.
Öyle bir hayat yaşadım ki
Cenneti de gördüm Cehennemide
Öyle bir aşk yaşadım ki
Tutkuyu da gördüm pes etmeyi de
Bazıları seyrederken hayatı en önden
Kendime bir sahne buldum oynadım
Öyle bir rol vermişler ki
Okudum okudum anlamadım
Kendi kendime konuştum bazen evimde
Hem kızdım hem güldüm halime
Sonra dedim ki söz ver kendine
Denizleri seviyorsan dalgaları da seveceksin
Sevilmek istiyorsan önce sevmeyi bileceksin
Uçmayı seviyorsan düsmeyi de bileceksin
Korkarak yaşıyorsan yalnızca hayati seyredersin
ekleme: adını her yazışımda emin olamayıp netten kontrol etme ihtiyacı duyduğum zattır aynı zamanda.
"Yollar". -Insanlığı büyük tehlikelere sokan hep sözde "kısa yollar" oldu; daha kısa bir yolun bulunduğu haberinin sevinciyle hep yolundan ayrılıyor.. ve yolunu kaybediyor.
"Sanırım en yüce insanın ruhundan bazı şeyleri tahmin edebildim.O insanı -üst insan- çözen kimse belkide mahvolacak!. Ama yine de onu gören, onun mümkün olmasına yardım etmelidir."
bu abimizin, bir de acıklı aşk hikayesi vardır. Alman opera bestecisi Richard Wagner'in karısı Cosima'ya tutulmuş, kendini pek küçük düşürecek durumlara gark etmiştir.
ilk ve son hristiyan çarmığa gerilmiştir sözüyle bilinen dinlere karşı olup insanlar tarafından yaratıldığına inanan ve bu inancı üzerine bir çok eser yazan bir filozoftur. deccal dinlerle ilgili önermelerini dile getirdiği kitaplarından birisidir.
tüm eskiyi silip zerdüşt peygamberinin temsilinde adeta kendisine ilahi bir misyon biçerek üst insanı tanımlamış filozof.
nietzsche'yi küçük görmek yanılgısında değilim tabi ama şu var aslında anlaşılmaz diliyle kendini gizlese de bazı yerlerde birbiriyle çelişen noktaları mevcut.
