a.k.a esnaf takvimi. büyükşehir belediyesi olarak anılan şehirlerin atmosferinin bir parçası mıdır bilemem ama kasabaların, küçük vilayetlerin değişmezidir, demirbaşıdır, esnafı birbirine bağlayan geleneksel bir aktivitenin duvara yansıtılmış kartonetidir.
aslen takvim kısmı sabit bir maarif takviminden oluşan bu pre-kobi dönem hediyeliği, takvimin üzerine monte edildiği mukavva ve üzerinde yer alan detaylarla taçlandırılmıştır. onu eşsiz yapan da budur. üzerine ister saatli maarif takvimi gibi ılımlı-islam takvimi ya da cağaloğlu eşrafından edinilmiş ileri derecede mutaassıp öğretilere sahip bir takvim ekleyin, ruhu değişmez. hatta bu sebepledir, çoğunlukla bahsettiğim küçük esnaf eşantiyonu takvimlerde sadece yüzeye basılı halde 12 ay ve günler bulunur; ayrıca detaylı bir takvim eklenmemiştir. bu tip takvimlerin 12 aya ayrı ayrı büyük yapraklardan oluşan versiyonları da mevcuttur elbette ama öz aynıdır, resimler, detaylar motifler...
bu kemikleşmiş yıllık hediyenin en önemli noktası işbu yüzey resimleridir. bu takvimlerin belirli bir elden ele geçiş güzergah vardır. kasapların bastırdığı takvimler lokantalara; halıcıların, gelinlikçilerin bastırdığı takvimler çay ocaklarına hediye edilir. kasaplara ait takvimlerde genelde sırasıyla yukarıdan aşağıya, gökyüzü, tepe, inek, çayır teması işlenmiştir. takvimin altına inildikçe üstteki ineğin sucuk, pastırma, peynir, tereyağı, bonfile vb. formlara girip besin piramidindeki yerini aldığını gözlemleriz. kasap takvimlerinde genelde süt güğümü taşıyan örgülü kız resmi de popüler temalardandır. adam yaptığı işi resmetmiş, güzel, for dummies. halıcı, gelinlikçi ve kuyumcu takvimlerinde ise sebebini bilmemekle beraber ağırlıklı temaların parmağını emen çocuk resmi, gül resmi, şelale resmi gibi mesleki formasyonla alakasız olduğunu gözlemlemek mümkündür. oysa bekliyor ki insan bir halı, kilim konsun, ne bileyim kuyumcu külçe altın koysun. bir halıcı takvimini bir çorbacıda, bir kasap takvimini de gelinlikçinin duvarında göremezsiniz, bu döngü esnaf ve sanatkarlar odasınca gizli bir kurala kaideye bağlanmıştır.
işte bu fantastik resimli, manzaralı eşantiyon takvimler türk esnafının yandaki dükkandan hala para bozdurabilmesini, çekinmeden borç alabilmesini sağlayan en önemli bağlayıcılardan, adhesiflerden biridir. gelinlikçiye girersiniz, çeyize halı lazımdır, tak duvardaki takvimde halıcının adresi, numarası. bu ne demek? bu bir saadet zinciri demek. bunun önemine vakıf olup çorba içerken ya da komşu kızına gelinlik beğenirken bu takvimleri daha dikkatli incelemeye davet ediyorum herkesi tabi. üzerindeki esnaf ulaşım bilgilerini de bir gün lazım olur diye not etmeye bir de.
son olarak alakasız olacak ama burdan kasapların pr olayına daha yatkın olduğunu çıkardım ben aniden, et kesiyorsan inek resmi koyacaksın. budur.
üzerinde ağaçtan dökülen yapraklar , güneşli bir kumsal ya da çıplak kadınların resmi olan takvimdir. bazıları ise imana gelmiştir, üzerinde mekke , medine ve kutsal topraklar vardır.
