onbinlerce gencin donarak şehit olmasına sebep olan emirler vermek gibi ali kararlar veren aklın sahibi.. o donduran soğukta ilerleyenlerin önünde değildi; zira malın önde gideniydi.. çanakkale' de aptalca işler yapıp bu memleketin gençlerini heba ettiniz diye haykırarak yüzünü eldivenlerle tokatlayan abdulhamid in yeğenini, eşi aracılığıyla zehirleyip öldüren zat-ı fekalade.. faşist..
okuma ve düşünmeden yoksun tarih kıtı bir çok insan enver paşa'ya oldum olası çok komik suçlamalar yöneltir. neymiş alman hayranıymış, neymiş sarıkamış faciasının sorumlusuymuş, neymiş milli mücadeleden kaçmış.
-enver paşa'nın bir dönem eğitim gördüğü almanya'da alman disiplininden ve ordu yapısından çok etkilendiği doğru. yalnız bu hayranlık biçiminde değil. o zaman koca devleti niye almanya yanında savaşa soktu diyeceksiniz. e ne olacak? sadece kendi çıkarını düşünen dönek ingizlerin yanında mı savaşa girecekti osmanlı, veya yüzyıllardır boğazlar ve doğu üzerinde emelleri olan, balkan ve ermeni halklarını bize karşı kışkırtan kahpe ruslar mı? hayır. tarafsız kalman da mümkün değil. bütün emperyalistlerin gözü senin topraklarında. tek başına savunacak güçte değilsin. ayakta kalmak için mecbur bir tarafa yaranmak zorundasın. yoksa o da biliyordu etliye sütlüye dokunmamayı. oturduğun organla atıp tutmak kolay.
-sarıkamış faciasının ne kadar trajik olduğunu biliyoruz zaten. evet stratejik askeri hataları vardır. ancak emrine uymayan komutanların bu bozgunda zerre adı geçmez. maceracı diyeceksiniz, ne arıyordu karın kışın göbeğinde oralarda, niye saldırdı diyeceksiniz. ruslar erzurum civarını işgal etmişti zaten. işgal altında olan vatan toprağını bırakıp gitmesi daha mı iyiydi? tabi geri almak için taarruz düzenleyeceksin. hazır ruslarda batıda almanya ile savaşıp ağırlığını oraya vermişken. tabiki böyle bir facianın olmamasını bizde isterdik ama enver paşa'nın da sonucun böyle olmasını istemediğine eminim.
-milli mücadeleye katılmadı yan gelip yattı diyenler var bunlar daha da komik. milli mücadeleye can-ı gönülden katılmak için ankara hükümetiyle görüştüğü ama reddedildiğini söylemeye gerek yok.
-enver paşa tarihteki en büyük türkçü-turancılardan biridir. ziya gökalplerin, atsızların teorik olarak prensiplerini döktüğü bu ülküyü uygulamada ciddi anlamda hayata geçiren ilk kişidir. neden türkmen dağlarında komünist sovyet'e karşı türk halklarını birleştirmek için savaşırken vuruldu zannediyorsunuz?
tarih her zaman kazananları yazar. enver paşa ülküsünden hiç bir zaman vazgeçmeyen bir komutan ve türkçülük akımını ilk uygulayan kişiydi. eğer başarılı olasydı onu bugün sarıkamış'ın baş sorumlusu olarak değil, turanın ilk hakanı olarak hatırlayacaktık.
Kocaman hayalleri olan, Turan orduları başkomutanı. Emrindeki bir avuç askerle Sovyet garnizonunu esir etmişliği vardır.
Evinizde güvenli olmanız için tüm mahalleyi güvenlik altında tutmalısınız. ismail enver bu görüşün adamıdır.
Küçük olsun bizim olsun diyenler gittikçe küçülürken enver paşa tüm heybetiyle tarihteki yerini almıştır.
Sevdiklerine Allah'ına kadar bağlıdır. Vatan, millet, yaradan, evdeş. Ruhu şad olsun.
yüzbinlerce kişinin ölümüne, milyonlarca kilometrekare toprak kaybedilmesine neden ola tercihlerini ''niyeti kötü değildi, sadece hata yaptı'' olarak açıklamanın doğru olmadığı kişi. Muhtemelen son bin yılda en büyük hatayı yapmış olan türk yöneticidir.
kendisini vatana almayacak Adam anasının karnından henüz doğmamıştır. yunan Ankara önlerine geldiğinde Enver paşa batum'dadır. ankara'da Enver paşa'nın milli mücadelenin başına geçmesini isteyen vekiller mevcuttur. ingilizler devreye girip yunanlara "hadi evinize dönün" diyince Enver paşa anadolu'yu bırakıp türkistan için mücadeleye girişmiş ve neticede orada şehid olmuştur.
Her ne kadar turkcu turanci diye anilsa da zamaninda ataturk vatana almadigi icin orta asya ya gitmis turk halklarini birlestirip devlet kurmak istemis fakat basarili olamamistir. Yazdigi mektuplarda orta asyada ki turk topluluklarindan hic de iyi bahsetmemistir.
Almanlar yenilmiştir, Ruslar savaşdan çekilmiştir.ittihatçılar itilaf Devletleri ile barış yapmak ister ama Enver Paşa'dan korktukları için bunu Enver Paşa'ya söyleyemezler.
Bir gün Necip Bey'i merkezi çağırdılar.Durumu ve düşündükleri son çareyi anlattıktan sonra:
-Dinlese,dinlese seni dinler?Bir vatan vazifesidir,teşebbüs et,dediler.
Necip Bey Enver'in yanına gider ve Enver'e bahsi açar.Enver Paşa dinledikten sonra:
-Vah Necip Bey vah, seni de zehirlemişler.Sen ki maneviyata inanırsın,bilmiş ol ki,ben Allah tarafından büyük Türk hakanlığını kurmaya vekilim.Git evinde rahat uyu.
Necip Bey eve döndüğünde şu sözü der:
-Eğer bu adam bu mevkide olmasaydı yeri doğrudan doğruya tımarhane olurdu.
devleti için kendi canını ve kumanda ettiği ordunun canını gözünü kırpmadan feda eden bir askerdir. tamam belki verdiği karar çok talihsiz bir sonuç doğurmuştur ama asla hain değildir, hain diyen yezittir. sen yine hayal et paşa enver biz yine ölelim !
tibbiyelilerin, aydinlarin elinden, harbiyelilerin tahakkumune giren cemiyetin gorunen yuzu, kuklasi ve en saf kalplisi. goruslerimiz taban tabana zit olsa da en sevdigim ve hayranlik duydugum tarihsel kisiliktir kendisi. resmi tarihin bir kaybedeni olarak hep karalanan bir zavalli romantiktir enver pasa. apoletlerini sokerek tek basina selanik'i terk edip, makedonya daglari'na cikan bir idealisttir. sarikamis'ta, onu sevmeyenlerin bile aktardigi sekilde, siperlerde sabahlayan, istanbul'a hezimet haberi geldigi vakit de gunlerce uyumayandir -burada esi naciye sultan'in yalancisiyim, sarikamis'tan sonra uzun sure uyuyamamis-. hayir, buyuk kumandanlari, savascilari oven, onlara methiyeler duzen insanlar, bir asker olan bu adama neden cemkirir boyle? mesela neden kimse mustafa kemal pasa'ya kizmaz sakarya'da ya da anafartalar'da olenler icin? cunku kazandigi icin, degil mi? enver pasa cok hizli yukseldi, birkac yilda devlet-i ali'nin gucunu elinde buldu, ama dususu de o denli trajik oldu. hadi her seyi anlarim da, bu savas meydaninda can veren adama korkak demek de nasil bir yuzsuzluktur, aklim almiyo. tarihi filmlerde agziniz acik izlediginiz sovalyelerin, fantastik kitaplardaki paladinlerin, makinelesmis bir caga dusmus haliydi o. tek hatasi bu hayal gucu ve romantizmle yuksek mevkili bir komutan olmakti.
sarikamis'a askerleri sortla falan goturdugunu dusummeniz de ayri komik, kiyafet gemileri ruslarca bombalandi, ayrica oraya sevk edecek doksan binlik bir kuvveti olsaydi osmanli'nin, savasi kaybetmezdi. tabii olen her askerin sorumlusu odur, sayi onemli degil, ama bir savastan bahsediyoruz. enver pasa'ya gelince sevgi pitircigi olmaniz gulunc.
almanlari severdi, evet. tek basina osmanli'yi sirf alman seviciliginden savasa soktuysa da helal olsun o adama valla. ingilizler, fransizlar, ruslar hep bizi yanlarinda istiyodu zaten, enver istemedi.
gazla calisan bir abimizdi. en cok mahler'i sever, resim cizer, en karanlik anlarinda dahi naciye'sine ask mektuplari yazardi. butun kaybedenler gibi onun da sonu kotulenmek oldu. her zaman bir gunah kecisi lazim tabii dostlar. ama yine de onun tek basina, dortnala, gogsunu parcalayan mitralyoze yuruyusunu, tek basina makedonya daglari'nda hurriyet arayisini unutmayanlar var. askerleri sevmem, devlet adamlarini iki kere sevmem, ama sapina kadar durust, cesur ve hayalperestse isler degisir. yasadi, savasti, onuruyla, ama hirslarini tatmin edemeyisinin yenikligiyle oldu.
