alman hayranlığı aslında almanyanın teknolojisine ve o zamanki gücüne bakarak etkilenmek olarak açıklanabilir. ancak enver paşa gizli anlaşmalar yaparak devleti savaşa sokmuştur.
edit : sonuç olarak gerçekleşen budur. kafkas cephesinde o hayalleri uğruna, emrindeki binlerce insanı acımasızca harcamıştır. tabi temelde almanyanın kazanacağına dair inançları ve yaptıkları gizli anlaşma bulunmaktadır.
garip bir hayranlıktır..paşamız alman kızlarını seviyodu heralde..yoksa hani diyorum almanların neyini örnek aldıkta biz bu adamların yanında savaşa katıldık aklım almıyor agalar..enve paşa bizi bu savaşta yıktı..türkiye eğer bu savaştan galip ayrılsa idi,şu anda 50 yıl daha ileride olurduk beyler..
ya iste girift konular bunlar, enver pasa´nin durumu, osmanli´nin sonundaki olaylar, almanya´daki hareketler, birinci dünya savasina osmanli nin almanya´nin yaninda savasa girmesi...
son derece karmasik bir bölgedir orasi. enver´in alman hayranligi konusunun bütün bu konularla direkt ilgisi vardir.
yalniz alman hayrani olarak lanse edilmesi, politik hesaplarindan dolayi olabilir. dedigim gibi binlerce sayfa kitap okumak lazim bu konularda görüs bildirmek icin. ancak ben alman tarihini biraz bilen birisi olarak, enver pasa´nin almanlara yakin bir durus almasinin, hayranliktan ziyade politik hesaplamalar sonucu oldugu sonucunu cikartiyorum.
yalniz enver pasa´nin hayalperest bir durumu da var. pek gercekci degilmis, izlenimini uyandirdigi bircok kaynagi bizzat okudum. o kaynaklar konuyu kendi görüslerine göre aktarmis olabilirler, tabii... ancak, mesela mustafa kemal sakarya savasinda savasirken, yaptiklari, ya da yapmaya calistiklari, mustafa kemal´in yerine önder olma hirsi ve bu konudaki calismalari kendisihakkinda pek de iyimser olamamamiza sebeptir.
ama alman hayranligi konusu, bununla ilintili degildir.
"cumhuriyetin leş yiyicileri" diyecek kadar gözü dönmüş garabet yığınlarının kabullenemediği hadise. abuklama krizleri yerine zamanın alman komutanlarının hatıralarını okusalar, enver paşa'nın nasıl almanlardan daha almancı olduğunun trajikomik örneklerini görebilirler diyeceğim de.. adam olmak gerekir önce...
savaşta devlet açısından hayati önem teşkil eden cepheleri bölerek almanların istekleri doğrultusunda harbiyeden yeni çıkmış teğmen in bile gülüp geçeceği ütopik saldırılara yeltenmiştir.tabii bu tip saldırılar binlerce askerin ölümüyle sonuçlanmıştır.
bu bir zihniyet ve bir zihniyetin yaptiklaridir. * (bkz: historiography) halil inancik hocamizin yapacagi bir is degildir bunu degerlendirmek, cunku tarih felsefesine bakis acisi farki vardir.
sözLük yazarı oLarak nickimin iLham kaynağını korumak boynumun borcudur :)) Enver Paşa'nın aLman hayranLığı konusunda diyeceğim son şey; 1)Bir savaştan gaLip oLarak çıkan dewLet daha da güçLenmiş oLur..2)AlmanLarLa oLan ittifak,iradi değiL mecburidir..3)Bu mecburiyet Enver Paşa'nın iradi kararıyLa beraber hayata geçiriLmiştir..3)Sarıkamış'taki 90 bin şehit düzmecedir..Fevzi Çakmak dahiL önemLi generaLLer topLam kaybın en fazLa 60 bin oLduğunu,bunLardan en fazLa 10 bin kişinin donarak öLdüğünü yazmaktadır..4)doksanıncı yıLda doksanbin şehiti anma oLayı saçmaLıktır..2015 yıLında 100.yıLda 100 bin şehiti anma törenLeride yapıLacaktır eminim..
Sonuç:Enver Paşa ne Alman hayranıdır,ne beceriksizdir..Sadece ölmek üzere oLan bir hastanın son çırpınışLarıdır..
ittihat terakki'nin genelinde varligindan bahsedilebilecek bir alman hayranliginin mevcudiyetinden suphe duymuyoruz. ancak enver'in hayranligi daha bir koru korunedir. talat, politikaci olmasi hasebiyle sadece menfaat ugruna almanlarla isbirligi yapmistir. ancak asker olan enver oldugu için özellikle harb-i umumi sırasında enver'in hayranlığının vahim etkilerini gorebiliyoruz stratejiler, yetki dagitimi vs. gibi pek kritik mevzularda.
talat'tan habersiz, generallar arasinda varilan anlasmalar sonucu almanya'nin kaybetmesiyle osmanli da savasi kaybetmistir. bu noktada asker kafasının ne kadar emir almak ve uygulamak uzerine kuruldugunu, pasa dahi olsa gene siyaset yapamadigini ve hala ayni karakteristik ozellikleri gosterdigini aci bir tablo halinde goruyoruz.
ingiltere'nin cok guclu olmasidir aslinda alman taraftarliginin sebebi. almanlarla bir olursak ingilizlerle boy olcusebiliriz, sansimiz yaver de giderse bakarsin yeneriz adamlari seklinde bir dusunce hakimdir rical-i devletin kafasinda.
ve aslinda, savasi kaybetmekle kalmayip osmanli'yi tam manasiyla dagitan, buyuk oranda enver pasa'nin bu koru korune alman hayranligidir.
bundan daha da onemlisi, osmanli dagilip yerine ankarada yeni bir devlet kuruldugunda gordugumuz tablodaki genel anlayisin ayni kafa yapisina sahip oldugunu goruyoruz. asker kokenli, emir almaya alismis, ne kadar pratik dusunebilse de eninde sonunda gercekten yeni bir dusunce uretmeyi bilmeyen insanlar yonetmistir ulkeyi. tanzimat oncesi donemde, 13. yuzyildan beri tekrar edilen seyleri anlamadan tekrar eden softa ulema sinifinin soyledikleri ve yenicerilerin muhafazakar ama nispeten ozgurlukcu durusu arasinda kalmis bir saray vardi... yeni kurulan mecliste ise, duzgun dusunmeyi bilen insan sayisi cok daha azdi. evet pratik dusunen, turk akli tabir ettigimiz zekayi gorebiliyoruz ama koklu bir cozum bulabilecek kimse cikmadi. bati bizden ileride, oyleyse bati gibi olmak iyi bir sey gibi bes yasinda cocuga hitap eden bir onermeler dizisi tek dogru yol olarak gozukuyordu herkese. neye gore ileride? biz de ilerideydik zamaninda, gercekten onemli olan oge nedir? bu tuttugumuz yol bize gercekten bir sey kazandiracak mi diye dusunen olmadi. körü körüne ittihat terakkinin yoluna daldık ve devam ettik. abdullah cevdet'in* kitaplarında, tek adam döneminde yapılmış tüm kültür devriminin fikirlerini bulabilirsiniz.
cumhuriyet de aynen ittihat terakki'nin akibetine ugradi. talat enver arasindaki denge nasıl enver lehine bozuldu ve osmanli ucuruma bir anda dusuverdiyse, diplomat politikacilarla askeri kanat arasindaki cekisme simdiye kadar hep askerlerin lehine sonuclandi. lozan antlaşmasıni imzalamaya ismet gitti. menderes darbeyle idam edildi. özal'a kadar tum cumhurbaskanlari askeriye kokenliydi. yakin zamana kadar mit mustesarlarinin cogu askeriye kokenliydi. gerci osmanli zamaninda sivildi istihbarat. neyse en son 28 subat'da askeriye orda oldugunu yine hatirlatti.
eger dengeler boyle gitmeye devam ederse, ve enver pasanin alman hayranliginda gorduklerimiz hala memlekette en kuvvetli gorus olmaya devam ederse, turkiye guclu olaninin istedigi gibi oynayacagi kukla devlet olmaya devam eder. ingilizler istanbuldan cikmak istedikleri icin ciktilar. onlari kimse kovmadi. girmek istediklerinde de yine girerler. hala daha enver pasa zihniyetli insanlarin bizi kurtaracagini dusunmek safliktir. adam gitti türkistanda sehit oldu mu? olmustur belki. ama osmanliyi batirabilecegi kadar derine de batirdi.
