sadece doğada değil, uçsuz bucaksız evrende, bu muhteşem nizamı idrak edip takdir edebilecek tek varlıktır insan,
cinler de var elbette ama insan farklı,
düşünsene; inek ne kadar salak kalıyor sana göre, hem sen ona desen "otlayıp duruyorsun, kainatta ne olup bittiğinden haberin yok"
inek sana demez mi "buzdolabını aç bir bak, peynir benden, süt, yoğurt, et, pastırma benden, belindeki kemer, ayağındaki bot benden, asıl sen ne işe yararsın, etin yenmez, sütün içilmez, derinden kayış olmaz" harbiden sen ne işe yararsın? doğar doğmaz en aciz hayvanın yavrusu bile 2 saat içinde sanki yıllardır yaşıyormuş gibi uyum sağlar ortamına, doğarken bile acizsin, farklısın yani,
ama öyle değil işte, eşrefi mahlukatsın sen, eğer yaratılış gayeni bilir ve rabbine muhatap olursan, değil inekten faydalı olmak, meleklerin üstünde bir makama çıkarsın ama yaratılış gayeni bilmez ve sadece yemek, içmek, çalışmak, kazanmak, tüketmek ve toprak olup gitmek için bu teçhizatlarla ve bu kadar farklı yaratıldığını anlayamazsan, o inekten daha aşağı düşersin, o inek kadar bile değerin olmaz,
arının neden kendi yemediği bir şeyi sana yaptığını bilmektir "oku"mak, üzümdeki sanatı görüp "kuru odun parçası"nın onu yapamayacağını bilmektir "oku"mak,
ve bu idrak ile rabbine kul olmaktır.
günümüz dünyasında o kadar yanlıştır ki bu söz. aksine doğayı anlamsızlaştıran varlık insandır. para ve güç hırsı yüzünden biz insanlar değil miyiz doğayı yakıp yıkan? yüzyıllardan beri savaşlar yapıldı bir avuç toprak için. milyarlarca insan katledildi bir diğeri tarafından. ne için savaştığını bilmeyen insanlardı ölenler. öldürenler de ne için savaştıklarını bilmiyorlardı belki de. sırf yanındaki kılıç sallıyor, sırf amiri emretti diye kılıç sallıyordu belki de. yaptığının doğru mu yanlış mı olduğunu düşünmüyordu. belki istemiyordu bile. sadece itaat ediyordu.
şimdi de savaşılıyor. insanlar öldürülüyor, doğa katlediliyor. değişen sadece strateji ve yöntemler.
bir şeye güzel diyebilmek için, o şeye güzel diyecek bir şeyin olması gerekir ve bu şeyin, mantığı kullanabilecek kapasitede zekası olması gerekir. bu arada doğa mükemmel değildir, çünkü doğanın bir ürünü olan insan mükemmel değildir.
insanlarda bulunan düşünebilme, hayal edebilme ve nesneler arasında bağlantı kurabilen mantıktan ötürü doğaya bir anlam kazandıran; onu mükemmel bir dizayn olarak gören tek varlık insandır.
zira doğa sadece olması gerektiği gibidir.
ancak insan gelir ve hiçbir kusur bulamadığı doğayı türlü geometrik tasarımlar neticesinde mükemmel atfeder.
hatta, mükemmel bir varlık kendisi kadar mükemmel bir varlık daha yaratmayacağı/yaratamayacağı için onun ürettiği nesnede bazı kusurlar bulur.
insan kusurludur, ancak doğa harikulade bir tasarımdır.
bundan dolayı da insan doğanın bir parçası olduğuna ve yaratıcısının mükemmelliğine hayran kalır.
son olarak kelimeler, insanlar onlara anlam kattıkça bir değeri ifade eder.
