belli bir maksadı olmaksızın genel bir meydanda toplanmış binlerce kişi asla bir psikolojik kitle oluşturmaz. kitle haline gelebilmek için uyarıcı etkilerin bulunması lazım gelir ki doktrinlerin asıl etkisi buradan kaynaklanmaktadır...
kitle benzer insanlar topluluğu da değildir. kitleyi meydana getiren bireyler kim olursa olsun, yaşama tarzları, işgüçleri, zekaları ne olursa olsun, kalabalık haline gelmiş olmaları onlara kollektif ir ruh aşılar, ayrı ayrı düşenceler yerine...( kimyada elementlerin bileşik oluşturması gibi; oksijen ve hidrojenden özellikleri dışında suyun oluşması gibi)
kavimler her zaman karakterleri ile yönetilmiştir... özgürlüğe inanmış bir toplumu savaşla değiştiremezsiniz... karekterini çözümleyip, yeni stratejiler geliştirmeniz lazımgelecektir... kurtuluş savaşından, günümüze kadar cereyan eden olaylara bakınız...
yukarıdaki entrylerde anlatılan avam kesmi, hiç de küçümsenecek bir kitle değildir ki, yıllardır türkiye'yi yönetenlerin kullanıp ta başarılı oldukları araçlar dikkate alınırsa belkide büyük çoğunluk olduğu görülecektir... dini doktrinlerin kurbanı olan kitle, başka bir benzer doktrinle her şeye devam diyebilmektedir...
kitlelerin gerçeği aramak istememeside inanç teorisyenlerinin( tabiri caizse) ekmeğine yağ sürer. çünkü kitleler hoşlarına gitmyen mantıksızlıklar karşında, gerçekdışı eğer kendilerini çekerse, bunu ilahlaştırarak bunu üstün tutarlar. onları hayale çekmesini bilenler onlara hakim olurlar ve hülyalarını ortadan kaldıranlarda onların kurbanı olurlar... bugün gidin cübbeli ahmet hocayı cemaatine eleştrin... sıkar biraz...
batıl inançların hat safhada olduğu, dergahlara, bilmem kim hocalarına gidip sıralanan kitleyi etkileyebilmenin yolunu bilenler kitleyi sürükleyecektir, sürüklenegidecektir...
