aralarında en bilinenleri ve en görkemlileri kuşkusuz cenevizliler ve venedikliler'dir. bu iki devlet haçlı seferlerine donanmaları ile katılıp büyük başarı sağlamıştır. topraklarını genişletmek yerine önemli rotalarda ticaret için küçük koloniler kurmuşlardır. cenevizlilerazak denizi'ne, venediklilerkıbrıs'a kadar genişlemişler; böylece cebelitarık boğazı'nın doğusundaki sularda tüm ticareti kontrol etmişlerdir. galata kulesi'ni de diken cenevizliler'dir zaten.
bu devletler hemen hemen bütün güçlerini ticarete ve donanmaya verdikleri için pek ordu beslemez, savaş dönemlerinde paralı askerler kullanırlardı. bir noktadan sonra tümüyle bu paralı askerlere bağımlı hâle gelmişler; paralı askerler de bunu büyük gelirler elde etmek için kullanmıştır. öyle ki italyan devletleri arasında savaşlarda bu paralı askerler birbirleriyle anlaşıp fazla adam öldürmezlerdi ki bu da savaşların sivil halk tarafından tiyatro gibi izlenir hâle gelmesine neden olmuştur.
bu devletlerden en rahatı kuşkusuz venedikliler'dir. venedik şehri adada kurulu olduğundan kuşatma ancak gemiler aracılığıyla yapılabiliyordu ama venedik donanmasını geçip şehri kuşatabilecek donanma da yoktu. hâliyle başkenti koruma endişesi taşımadan rahat rahat at oynatıyorlardı.
Denizci cumhuriyetler (italyanca: Repubbliche marinare) italya'da Orta Çağda ortaya çıkan ve gelişen şehir devletlerini tanımlar. Bunlardan en bilinenleri Pisa, Cenova ve Venedikdir. Bu devletler birbirleriyle hem askeri hem de ekonomik anlamda rekabet halinde olmuşlardır. 10 ila 13. yüzyıllar arasında Akdeniz bölgesinde egemenlikleri altındaki ticaret yollarını korumak ve genişletmek için güçlü donanmalar kurmuşlardır. Bu açıdan Haçlı Seferlerine lojistik olarak büyük destek vermişlerdir. Cumhuriyetler güçlü imparatorluklar arasında hayatta kalabilmek için çok çeşitli ittifaklarda bulunmuşlardır.
kaynak: vikipedia.