benim tanrım sizin bana anlattığınız gibi değil der kısaca.
ancak aklımız, mantığımız ve inancımız deizmde bir arada bulunur. evrenin harika yapısı ve gördüğümüz yaradılış sistemi, tanrının mevcudiyetine, bize kitapların gösterebileceğinden çok daha büyük bir kanıttır ve aynı zamanda onun gücünün büyüklüğünü gösterir.
-thomas paine
cenneti, cehennemi, kiliseyi, sinagogu, camiyi, tekke'yi hacıyı, hocayı tanımam der, "yemin et" diyene karşılık, bak "Allah'ın" adını veriyorum, Allah var tamam amma ben bunların hiçbirini tanımıyorum, bana böyle bir vahy tebliğ edilmedi! yani Allah'ın böyle bir mucizesi yok! varsa da gördüğümdür! diyen kendilerince sorunsuz, doğa'yı' ve özünde mevcut olanı gücü, akıl ve mantığıyla ile yorumlayan inanç sistemi. kısaca amentü da nedir diyen akım
Bence J. Locke felsefesi ile kavramın varlığı adını dünyaya duyurmuş olup, zamane şartları göz önünde bulundurulduğunda haklı bir arayış olduğu kabul edilesi bir kavramdır. Din savaşlarının kıyım yarattığı, insanların diri diri yakılıp akla hayale gelmeyecek işkencelere maruz kaldığı, bir gece de binlerce farklı mezhep üyesinin sallandırıldığı,kralların tahtından edildiği böylesine şovenist, barbar ve giyotin keskinliğinde bir dönemin reddetme anlayışıdır.Tanrı vardır ancak ilahi dinler yoktur olamaz anlayışına dayanır.
tanrı'yı kabul edip, hayatına müdahale ettirmeyen insandır.
tanrı'ysan tanrı'lığını bil babında.
çoğunluğu ne şekilde düşünür bilmem ama, daha çok panteist eğilimler sezdim deistlerde. rasyonel temelleri açısında tanrı algısı tartışılabilir. peki tanrı varsa, insan neden var? bu sorulara cevap yok, soru sormak da yok. ilginç.
deizmi allah'a inanan bir inanç olarak görenler var ve dini reddedip allah'a inanan yazanlar bir de. güzel kardeşlerim deizmi bütün dinleri reddeder doğrudur ama sizin allah'ınızı da reddeder. deist biri sizin inandığınız allah'a inanmaz ki. ona göre bir yaratıcı güç olduğunu doğrudur ama bu allah değildir. onların inandığı yaratıcı, bütün evreni ve insanları yaratıp "hadi benden bu kadar şimdi sıra sizde, istediğinizi yapın benden daha bir hamle göremeyeceksiniz" yaratıcısıdır. yani dinleri reddedip, allah'a inanıyorlar gibi şeyler söylemeyin, komik oluyor.
yalın tanrı inancıdır, 17. yy da ingiltere de görülmeye başlamıştır ve tabiattan yola çıkarak; tanrının varlığını kabul etmektir. yaratıcının dışında kalan melek, din, iman, şeytan, cennet vs. gibi kavramlara inanılmaz. göreceli olmakla birlikte, kanaatimce ateizme nazaran daha mantıklı bir inanış biçimidir. her ne kadar mantık çerçevesinde kabul edilebilir olduğunu düşünsem de belli noktalarda benim görüşlerimle çelişmektedir. örneğin bir yaratıcı varsa ve deizmde kabul edildiği derecede zeki ise* amaçsız hiçbir şey yaratmaz. bu canlı veya cansız varlık olabilir. ve burada amaçsız yaratılmayan hiçbir varlık, boşta da bırakılmaz. burada bir şekilde yaratıcının yarattıkları ile öyle ya da böyle iletişim kuracağını, dahası düzenin devamına sürekli olarak müdahale edeceğini varsaymaktayım. bu benim deizmi eksik görmem için bir sebeptir, reddetmek değil. dahası islam ve hristiyanlık gibi tek tanrı dinlerinin başlangıç noktası gibi bir görünüm sergilemektedir. gözle görülür bir şekilde ateizme göre daha mantıklı bir yapıda olmasının yanında günümüz gelişen bilim de ateizme karşı bu görüşü daha fazla öne çıkarmaktadır. deizm, sosyoloji ile de bağlantılı denebilir, bunu thomas paine ın söylediği "Dünya vatanım, tüm insanlar kardeşim ve iyilik yapmak dinimdir." sözünden de farkedebilmekteyiz. yani reddetmekten ve yoksaymaktan çok daha fazlasını topluma kazandıran bir görüş denebilir, din değildir.
not: yukarıda yazdıklarım tamamen deizm hakkında genel bilgi vermek amaçlı olup, kişisel görüşlerime de yer verilmiştir. düşünceyi aşağılamak ve/veya çürütmek amacında değilim.
deizm aslında tanrının var olup olmadığını sorgulamak istemeyen kişilerin benimsediği bir din çeşididir. *
big bange ve ileride birgün insan big bangten ötesini de keşfederse ona da inanacaklar. ancak daha ötesi bilinmediği için tanrının olduğunu var sayarlar.
dinlere ve peygamberlere inanmama kısmı da buradan gelir.
var olmayan uydurma şeylere değil var olan evrene inanan insan deisttir.
tanrı varlığını kabul edip, sonra tanrı köşesine çekilmiş mantığı ne kadar tutarlı.
saçma olduğu yer şurası: tanrı neden din göndermesin kardeşim. sen yaratan neden başıboş bıraksın. din yerine vicdanı düşünebilirsiniz belki, ama yemez. vicdanda kültüre göre şekilleniyor. tanrı varsa dinde vardır. yoksa o ayrı.
diyorlar ki, allah yarattıkları ile bağlantı kurmak için neden aracıya ihtiyaç duysun. güzel kardeşim, zaten işin sırrı orada. inana ve inanmayan nasıl ayrılacak. allah direk bütün insanlarla bağlantı kursa zaten herkes inanır.ki insan allah ile direk bağlantıya olmayı kaldırabilir mi ?
sadece dünya şartlarına bakılarak bile evrensel bir ahlak yasasının gerekliliği anlaşılır. buda din ile başarılabilir. aksi taktirde herkesin kendi ahlaki yargısıyla hareket etmesi kaostan başka bir şey getirmez.
saçma olduğunun ispatı için sadece bir mahlukun bile başıboş olmadığını kanıtlamak kafidir... ona da her kalp atışı her nefes her güneşin doğuşu birer şahittir.
saçma olmadığının ispatı için sadece düşünmek bile kafidir. herşeyin belli bir düzende olması ve gerçekleşen her olay arasında neden-sonuç ilişkisi bulunması bunun kanıtıdır. dünyaya müdahale yoktur. tanrının dünyaya müdahalesi var diyorsanız ciddi ciddi kendi kafanızdaki ultra mega güçlü tanrının dünya üzerinde olağanüstü şeyler yapması gerekir. herşeyin rastgele ve yoktan varolma ihtimali ile sizi izleyen ve müdahale eden bir tanrının bulunması ihtimalinin arasında bir yerlerdedir. ama madem tanrı var ikinci ihtimal daha haz verici gelir tabiki. ölümden sonra ödüllendirilmek için tanrıya rüşvet fikri.
sadece bir mahlukun bile başıboş olmadığını kanıtlanması ile açıklanması veya çürütülmesi ile saçma olduğunu iddia etmenin çok saçma olduğu inanış. deizm zaten o mahlukların başıboş olduğunu iddia etmez, aksine allah inancı var olan bir inanıştır.
bütün dinlerin değiştirilmiş olsalar bile öğütledikleri temel felsefe "iyi insan olmak" iken aynı anda farklı dinlerin varlığı insanlığı kötülüğe ittiğinin farkıda olan kişilerce benimsenir. (bkz: ben)
tüm dinlerde istisnasız emredilen şey barış içinde yaşayıp diğer insanlara iyi davranmak iken insanlar din kavgalarında birbirlerini katlederek zaten inandıkları dine karşı çıkmış olmuyorlar mı ? aynı yaratıcıya inanan insanların ona inanış şekillerindeki farklar yüzünden düşman olması çok insancıl bir zaaf.
--spoiler--
senin inandığın din kötü benim ki iyi, o yüzden sen benim düşmanımsın. fakat ortak paydamız aynı allah.
--spoiler--
tüm bu paradokslardan rahatsız olup bunları zaaf olarak gören insanların benimsediği bir inançtır deizm. temelinde allah'ın verdiği akıl ile doğru yolu bulmak yatar. yapılanların ucunda ödül, ceza, mecburiyet veya beklenti yoktur. deist kişilerin tek amacı insani zaaflardan sıyrılıp iyi bir insan olmaktır.
+ Tanrı var mı?
- Var tabi haşa o ne biçim söz
+ Peki , peygamberlere kur-an'a inanır mısın?
- Olur mu öyle şey tanrı sadece bizi yarattı başka bir şeye de karışmadı.
Tanrı var olduğuna inanan ancak aracı olan yada onunla insan arasında bağ kuran her şeyi inkar eden zihniyet.
