+ eveeet öğrendin mi artık şunun yazılışını, örneklendir bakalım.
- öğrendim. einstein tam bir de idi.
+ nasıl yani?
- abi dahi anlamında işte, ayrı yazdım hem, olmadı mı?
+ hay s..yim. bırak tamam, nasıl biliyorsan öyle yaz.
bir türlü anlaşılamayan, doğru uygulanmayan dilbilgisi kuralı. hayır zor bir matematik formülü de değil ortada uygulamamak için bahane de yok.
üniversiteye giden güya okumuş yazmış insanların bile bu kurala uymadığını hatta bu kuralı bilmediğini görünce sorunun kuraldan değil de insanların beyinsizliğinden kaynaklandığını anlamak çok da zor olmuyor.
evet, dahi anlamına gelen "de"("da") ayrı yazılır. ayrıca "ki" bağlaç olarak kullanılıyorsa ve "mi" de soru ekiyse kesinlikle kendinden önce gelen kelimeden ayrı yazılır.
örneklendirirsek;
"yarın ben de maça geliyorum."
"bende bu kalemin mavisi var."
dilerseniz cümlelerdeki "de" eklerini kaldırıp okuyabilir, cümlenin anlamının bozulup bozulmadığına bakabilirsiniz. eğer anlam bozuluyorsa "de" eki kendinden önce gelen kelimeye bitişik yazılır. bu kadar basittir.
tüm türkçe internet sözlüklerinde oldukça dikkat edilen bir kural. fakat türkçe dil bilgisi kurallarına bu kadar özen gösteripte az önce büyük harfle yazılması gereken türkçe kelimesini (evet şimdi de) büyük harf ile yazamamak ne yaman çelişkidir.
neden ayrı yazılması gerektiği hususunda hiçbir mantık yürütemediğim, pamukkale gibi iki kelime bile birleştirilebiliyorken, (o zaman iken anlamına gelen ken i de ayrı yazalım madem düz mantık) hem kelime olan dahi anlamındaki de nin hem de ufacık tefecik oluşundan mütevvellit ek sayabileceğimiz, kendinden önce gelen kelimenin hemen dibine sıkışacak kadar zararsız, bir o kadar da bahtsız kelimenin, neden zorla ayrılarak öksüz-yetim bırakılması gerektiğini hiç bir suretle anlamlandıramamaktayım.
ayrıca zeki bir insan konuşma esnasında söylenildiğinde ya da yazılı bir metinde bitişik yazılmış olsa da, bitişik yazılmamamış olsa da dahi anlamına gelen de nin dahi anlamında kullanıldığını anlayabilir.
kaldı ki dahi anlamına gelen dahi zaten ayrı yazılıyor.
bazı ıssız gecelerde tüm dünya nimetlerinden soyutlandığım kendimle başbaşa kaldığım zamanlarda bunun söyleyenlerin maçası yiyorsa o halde bile, ilaveten anlamına gelen dahi yani da anlamına gelen dahiyi de ve zeki anlamına gelen dahiyi de birleşik yazısınlar diye dibini göremediğim engin düşüncelere gark olmaktayım.
hem dahi anlamına gelen dahiyi ayırmanın hem de dahi anlamına gelen de nin ayrı yazılmasının ne lüzumu var ikisinden birisini birleştirsek kim küser diyesim geliyor.
sevgili de ve da larım sizleri ayırmak istemiyorum lakin içim kan ağlaya ağlaya elimde olmadan ayırıyorum. bir gün gelecek bu düzen değişecek ve yine yediverenler açacak her yerde dünyaya umutla bakacağız geleceğimizden korkmadan ve ömür boyu ayrılıkların olmadığı bir ütopyada.dahi anlamına gelen de ve da lara buradan selam olsun .
en nefret edilen, hele ki kendinizi kaptırıp heyecanlı bir şey okurken karşınıza çıktığında; ayağınızın takılıp kafanızı sehpanın köşesine vurmanıza sebep olan imla hatası. bu kadar mı zor şunları ayırmak yav???
(bkz: ayrılın lan)
o kadar basit bir kural ki bunu yapamamamak çok komik. yani insanın gözüne kabak gibi beliriyor zaten yanlış yaptığınızda. o yüzdendir ki bunu beceremeyen adamı kaale almamamız...
Türk dilini kullanmadaki en büyük problemin altını çizen başlıktır. Türk dilinde "de" bağlaç olarak kullanıldığı gibi ek de olabiliyor. ( -de ) Ek olarak ilkokulda öğretilen bulunma durum eki ya da daha da basitleştirelim ismin de hali olabileceği gibi yapım eki de olabilir. (sözde kızlar, gözde insanlar vb. ) Belli ki şu bağlaç olan "de" ayrı yazılıyor. Ancak bunu kavratmak deveye hendek atlatmaktan daha zor. Kimisi dahi anlamından çıkarın der, kimisi cümleden çıkarın anlam bozulmuyorsa bağlaçtır der. Bunlar yeni icatlar tabi. Kardeşim şunu cümlenin okunuşundan, vurgudan çıkartsanıza. Ek olduğunda sözcükle birleşik gibi okursunuz, bağlaçsa vurguyu sözcükten ayırarak yaparsınız. Problem çözmüyoruz gayet basit bir şey.
+ de, n'apıyosun lan orda, gelsene yanımıza!
- olmaz, dahi anlamındayım ben. burda durcam!
+ anlam kayması olmuştur olm, gel sen buraya..
x ne diyor lan o mıy mıy?
+ dahi anlamındaymış abi!
x gel lan buraya, sktirtme bana dahini şimdi, götlek labunya!
- uf yaaa..
+ kıs kıs kıss..
bu türkçe kuralını zamanının öss'sin de 45 türkçe neti yapan bir öğrenci olarak ben dahi uzun zaman kavrayamadım. aslın da bunu anlayalı da kısa bir süre oldu.
yıllar önce üniversiteye hazırlanırken türkçe'yi aştığımı düşünüyordum. ancak bir kaç ay önce üniversite hayatım boyunca not aldığım tek deftere bir baktım, durum felaket. bir sürü hatayla birlikte kör gözüne parmaklık de'leri, da'ları da bitişik yazmışım.
yalnız bunlara dikkat e de e de artık ''ulan bu de dahi anlamında mı acaba'' diye düşünmüyorum bile. yani bu konu da bir dönüm noktası var, orayı dönünce kapıyorsun olayı. artık bütün de'leri, da'ları hatta dahi'leri ayırdım kelimelerden. kökten çözüm. ingilizce'de bile de'leri ayrı yazıyorum o derece yani.
yaptığım yazım yanlışlarını yüzüme vurmak isteyenler detay ara'da yazar kısmına pokezat yazıp aratsınlar. yazım yanlışı bulduğunuz entry'leri artı oylayın da hangileri olduğunu tespit edeyim. dahi yane bir fikir.
yeni bir yazar olmama rağmen son zamanlarda inanılmaz derecede artan kural hatası. arkada$ım, hiç mi dil ve anlatım dersi almadınız yahu? kimi arkada$ları özel mesajla uyarmaya çalı$ıyorum ancak yeti$emiyorum efendim. lütfen moderatörler uyumasın.
sayın dahi anlamındaki de yi birle$ik yazan yazarlar, lütfen bu kuralı bilmiyorsanız söyleyin, öğretelim. ayrıca benim hatamı bulup da g.tüme koymak için getirmeyin. nekadar eksilesenizde bukonu çok önemli, değilmi arkada$lar?**
ayrıca bakınız: ne kadar şey hiç bir ***
üzgün edit: arkada$lar dikkatinizi çekiyorum ironi yapmı$tım üstteki satırlarda. deği$tirmeyeceğim zaten de... neyse...*
(bkz: ironi açıklamaktan nefret eden yazar)
doğruluğu apaçık ortada, haklı mı haklı bir önerme. çünkü bu "dahi anlamına gelen" dediğimiz "de" her koşulda ayrı yazılan, yazılmazsa küsen, sararıp solan bir bağlaçtır. şimdi monitöre soru sorar gibi bakan gözlerinizi görür gibiyim. peki ben nasıl ayıracağım bu dahi anlamındaki de ve aitlik eki olan de'yi? tamam adamı panik ettirmeyin, açıklıyorum.
şimdi eğer de'yi cümleden atarak okuduğumuzda cümlede bir bozukluk ya da anlam karmaşası olmuyorsa ayırın gitsin.
örnek mi? sizden değerli mi canım? al:
- ben de gelicem!
şimdi burda "ben gelicem" dersek anlamda bir değişme olmaz. yani cümle bozulmaz.
fakaat de'yi cümleden atınca cümlenin içine sıçıyorsak bırakın bitişik kalsın hiç bulaşmayın.
- senin eşyaların bende, haberin olsun.
şimdi "senin eşyaların ben haberin olsun" çok saçma olur. bu durumda de kelimeyle bütünleşmiştir, elleşmeyiniz.
bu kuralı bilmeyen bir kişi "oda bizimle geldi." derken neyi kastettiğini bilmez. oradaki "oda" evin bölümü mü? yoksa "o da" yazımındaki gibi bir insanın daha dahil olduğunun göstergesi mi?
-de ekinin ayrı mı yoksa bitişik mi yazılacağını bilmeyenlere söylenen cümledir. fakat -de'yi nasıl yazacağını bilmeyen birisinin "dahi" kelimesinin ne anlama geldiğini bilmesi zor görünmektedir. eminim yıllarca "dahi anlamına gelen de ayrı yazılır" cümlesini duymuştur bu kişi, ama "dahi" nin ne demek olduğunu bilmediği için "-de" nin yazımını hiçbir zaman öğrenenemimiştir.
kendi dilimizin düzgün kullanılması temin etmek için yazım yanlışı içeren entry'lerin silinmesini teklif ediyorum. böylece ses getirici ve sonuç alıcı bir bilinçlendirme kampanyası yapılmış olacaktır.
