insan eliyle hayatına son verilen canlılardan, bitkilerin öldürmesinin hayvanların öldürmesinden daha mı değersiz olduğu ile ilgili sorgulamadır.
yazar burada kendince "hayır" cevabını vermektedir. sebep olarak da şu fikri sunmaktadır:
gerek hayvanlar gerek bitkiler hayatta kalmaları tehlikeye girdiğinde kimi sekillerde bunu belli ederler. bizler hayvanların bu uyarı sinyalleri ile kendimiz arasında bir bağ kurabildiğimiz için onlara kendimizce acırız. ancak bir bitkinin ölmek üzere oluşuna çoğunlukla acımayız.
bir hayyvan ölürken "can çekişir" de bitki can çekişmez mi? elbette ki çekişir ama onun bu hayy'dan gelip hu'ya gidiş süreci insan algısına daha uzaktır.
bir insan cümle varlıkların yaşama belirtilerini algılayabilseydi, o zaman çimenlere bile basmaktan çekinir, hatta o otlardan özür dileme gereği duyardı. cünkü at öldürmekle ot öldürmek arasında bir fark yoktur...
yazar burada şu konuyu da eklemek ister:
besin zinciri içerisinde pek çok organizma yaşamını başka bir organizmanın yaşamına son vererek devam ettirir. insan dışında diğer organizmalar bu zincirde yaşama payları olandan fazlasını almaya çoğunlukla kalkışmazlar. insan da yaşamak için gerek hayvan gerek bitki yiyebilir. buradaki sorun yemesi değil, zevkleri için diğer varlıklara zarar vermesidir. yapılan yanlış buradadır. cümle varlıkların yaşama hakkına olan bu saygısızlık, bu açgözlü tavır elbette tümden bir dengesizliğe yol açıp tekrar insan neslinin yaşamını tehlikeye sokmaktadır.
zira bitkiler sadece yaşarlar. değil acıyı farketmek ve "can çekişmek", varolduklarını bile farketmezler.. bitkilerin bilinçleri (beyin), acı çekecek fiziksel donanımları (sinir sistemi) yoktur.
yaşarlar, çünkü genlerinde yaşamak kodlanmıştır. herhangi bir botanist bunu doğrulayacaktır.
araba da gaza basınca gider. çünkü sadece gitmesi gerekir. gittiğinin farkında değildir. bitkilerde de benzer durum geçerlidir.
bitkilere canlı denilir, çünkü sadece bir takım biyolojik tepkilere sahiplerdir. fazlası değil.
yazar burada acı kavramının insan penceresinden bakılan göreceli bir kavram oluğunu savunmaktadır. insanlığın algılama aralığına göre acı çekmek denilen ya da yaşamak denilen kavramlar tanımlanmıştır. tüm bilim de insanın algılayabileceği düzeye kadar tahlil edebilir.
insan baz alınmasaydı durum farklı olabilir miydi?
var olan insandan daha mükemmel bir varlık baz alınarak insanın da daha az canlı, hatta ölü, hatta hiç olduğu ortaya atılabilir miydi? felsefiktir! ya da felsefik değil de başka birşeydir...
mevcut bilimin ışığında, bitkilerin sinir sisteminin olmadığı söylenebilir belki. ( konu hakkında bilgim yok)
söylendiğini varsaysak bile, bilimin ulaşamadığı noktalarda yatan gerçekler olabilir. bilim her şeyi biliyor değildir.
bir can verilmişse allah'tan, biz veremiyorsak o canı bir kuru yaprağa, o zaman o canlı bitkinin önemli bir değeri vardır. hayvan öldürmekle aynıdır.
