eskiden insanların doğum günlerinin kaydı tutulmazmış.
"ne zaman doğdunuz" denildiğinde "zemheri ayında dünyaya gelmişim", "ben doğduğumda son dolunay varmış" yahut, "hasat sona ermeden doğmuşum" gibi net tarihi belirsiz cevaplar verilirmiş.
işte ulu önder atatürk'te bu nesilden biriydi.
doğum tarihi yıl olarak belli olsa da (ki yıl olarak 1881 tarihi de muallaktır, kimi kaynaklar 1880'de doğduğunu iddia ederler) doğum gününün hangi gün olduğu belli değildi.
lakin zübeyde hanım, atatürk'ü bir bahar günü doğurduğunu söylermiş.
işte günlerden bir gün, türkiye'ye ziyarete gelen ingiltere kralı 8. edvard, atatürk'ün kendisine gösterdiği müsafirperverlik ve muhabbete hayran kalır, onunla dost olmak ister.
bunun için de atatürk'ün doğum günlerinde ona telgraf çekmek, hatta hediye yollamak istemektedir. bu düşüncesini diplomatlarına açar, ingiliz diplomatlar da kralın bu isteğini o dönemin londra büyükelçisi olan ali fuat türkgeldi'ye bildirirler.
ne var ki londra büyükelçimiz atatürk'ün doğum gününü bilmemektedir.
londra büyükelçiliğinden dışişleri bakanlığına ve dışişleri bakanlığı aracılığıyla ulaştırılması için cumhurbaşkanlığı genel sekreterliğine resmi bir yazı ile atatürk'ün doğum tarihi sorulur.
lakin gerek dışişleri bakanlığı, gerek cumhurbaşkanlığında da atatürk'ün doğum tarihini bilen kimse yoktur.
nihayet dönemin cumhurbaşkanlığı genel sekreteri hasan rıza soyak, bu sorunun cevabını almak üzere durumu anlatarak atatürk'e iletir.
Atatürk bu soru karşısında şaşırır, bir süre ne diyeceğini bilemez. zira Kendisi de doğum gününü net olarak bilmemektedir.
soruya cevap olarak kendisinin de bunu bilmediğini söyler ve devam eder;
"rahmetli Anacım hep derdi ki oğlum seni bir bahar günü doğurdum...o halde ben madem bir bahar günü doğmuşum, bu doğduğum gün neden 19 mayıs olmasın???"
bu cevabı alan hasan rıza soyak, atatürk'ün doğum gününün sorulduğu dışişleri bakanlığı belgesine şu cevabı yazar;
“Reis-i Cumhur Atatürk’ün 19 Mayıs 1881 tarihinde doğmuş olduklarını arz ederim.”
ve atatürk'ün doğum günü bundan böyle 19 mayıs olarak kabul edilir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs olarak belirtmiş olduğu tarih tamamen Milli Mücadele’ye ve Milli Mücadele’nin önemine yapmak istediği vurgudan kaynaklanmaktadır. 19 mayıs Onun için ve türk milletinin kurtuluşu için ilk adımdır. bir ulusun küllerinden yeniden doğduğu bir doğum günüdür...
