"Her şeyden evvel hiçbir insan mutlu değildir; bütün hayatı boyunca hayali bir mutluluk peşinde koşup durur, onu nadiren ele geçirir ve ele geçirse bile, geçirmesiyle birlikte bir yanılsamadan, bir düş kırıklığından başka bir şey kalmayacaktır geride; ve kural olarak sonunda bütün umutları suya düşecek ve limana bir enkaz halinde girecektir." Schopenhuer
hayatın anlamsız olduğunu, insanın işe yaramaz bir mahlukat olduğunu ve intiharın en mantıklı seçim olduğunu yalın ve kesin bir dille anlatmış bu nedenle kötümser olmakla suçlanmış filozoftur. oysa schopenhauer sadece gerçekçi bir tarz benimsemiştir. sonsuz tesadüfler sonucu dünyaya gelmiş ve felaket dışında bir işe yaramayan insan nasıl anlamlı olsun?
kadınlar hakkında bu denli sert söylemlere yer vermesinin en büyük sebebi: annesinin kaşar sıfatını tam olarak hak etmesinden kaynaklıdır. anne gibi bir varlık, evladının başarısı ve saadeti için saçını süpürge ettiği bir durumsallık varken, joanne schopenhaer, manevi babamı her zaman tehdit olarak algılamış, rakibi görmüş ve onu deli gibi kıskanmıştır.
devam edin gençler. arthur gibi bir dahi; bu dünyaya bir daha gelmez. değerini bilin. okuyun, okutturun.
gözlem konusunda aşmış üstadımız. aforizmalarını okuduğunuzda hayata kişilere ve olaylara bakış açısına hayran olmamanız elde değildir. çoğu konuda çok doğru tespitleri vardır.
gel gelelim kadınlar konusunda bu kadar sert olma sebebi benim gibi mükemmel bir kadınla karşılaşamadan ölüp gitmiş olmasıdır. zira üzülerek belirtmeliyim ki hepsi olmasa da kadınlar hakkında söylediği çoğu şey de doğru tespitlerdir.
abimiz kadınlar hakkında ne diyor bakınız.. resmen kadın düşmanıymış ya da onları çok iyi anlamış.. ben oyumu ikinci seçenekten yana kullanıyorum.
"Kadınlar, herhangi bir konuda dikkate değer bir yeteneğe sahip olabilirler fakat bir dahi olamazlar."
"Nadiren karşılaşılan istisnalar dışında bütün kadınlar savurganlığa meyyaldir, dolayısıyla mevcut her servet onların ahmaklığından korunmalıdır; bu serveti kendilerinin kazandığı ender durumlar hariç elbette."
"Erkekler doğaları gereği birbirine ilgisizdir fakat kadınlar doğaları gereği birbirine düşmandır."
"Gerçek tekeşlilik taraftarları nerede? Hepimiz anlık yaşıyoruz ve çoğumuz sürekli çokeşliyiz. Ve her erkek pek çok kadına ihtiyaç duyduğu için birden fazla kadını geçindirmesinin onun sorumluluğu olmasından daha adil bir şey olamaz..."
"Kadının fıtraten itaat etmek için yaratılmış olması, gayrıtabii mutlak bağımsızlık konumuna yerleştirilmiş olan her kadının hiç vakit kaybetmeden kendisini öyle veya böyle denetilip yönetileceği bir erkeğe bağlamasından anlaşılmalıdır. Bunun nedeni onun bir efendiye ihtiyaç duymasıdır."
"Kadınlar, yalan söylemeye karşı iflah olmaz bir temayüle sahiptirler."
"ikiyüzlülük yahut riyakarlık kadınlarda doğuştandır ve neredeyse kurnaz kadının olduğu kadar ahmakların da ayırt edici özelliğidir. Bundan ötürü, saldırıya uğradıklarında savunma silahlarına müracaat eden hayvanlar için bu durum ne kadar doğal ise, kadınların da her fırsatta ve vesileyle bundan yararlanmaları o kadar tabiidir ve bundan yararlanırlarken belli bir ölçüde haklarını kullanmaktan başka bir şey yapmadıkları düşüncesi içerisindedirler. Bu sebeple mükemmelen dürüst ve güvenilir, ikiyüzlülüğe yahut riyakarlığa yüz vermeyecek bir kadın belki de tasavvur edilemez."
********
"Öfkeli bakan değil, akıllı bakan korkunç ve tehlikeli görünür. Kuşkusuz insan beyni aslanın pençesinden daha korkunç bir silahtır."
"Pek çok insan, bir başkasını gerçekte olduğu gibi görebilseydi eğer, dehşete kapılırdı."
"Otuz yaşıma gelene kadar öyle olmayan yaratıklara eşitmişim gibi davranmaktan bıkıp usandım. Bir kedi genç olduğu sürece kağıt toplarla oynar, çünkü onların canlı ve kendine benzer bir şey olarak görür. insan denen iki ayaklı hayvanlar da benim için aynı şeyi ifade ediyor.
"Seks, çerçöpüyle izinsiz içeri girmekte, devlet adamlarının müzakerelerine ve alimlerin araştırmalarına müdahale etmekte tereddüt etmez. Her gün en değerli ilişkileri mahveder. Daha önce onurlu ve dimdik olan insanların vicdanını çalar."
En önemli eseri olarak Die Welt als Wille und Vorstellung (istenç ve Tasarım Olarak Dünya) gösterilen bu büyük filozof, yaşarken hiç bir zaman geniş kitlelere ulaşamamış, yalnız kalmış, değeri ölümünden ancak on yıllar sonra anlaşılabilmiştir.
Genç yaşta üstün bir felsefi derinlik gösteren Schopenhauer'in felsefi dehası o denli parlaktır ki Goethe genç bir felsefeci olarak tanıdığı bu kişiliğe hayran olmaktan kendisini alıkoyamamıştır.
Ancak "felsefe dünyasının asi çocuğu" olarak nitelenebilecek olan Schıopenhauer önce Newton,sonra Goethe ile fikir anlaşmazlığına düşerek karşı karşıya gelmiş son olarak en bilinen münakaşalarını ise Hegel ile yapmıştır.
Kendisinin felsefi yaklaşım tarzının doğu felsefesine yakın olduğu söylenebilir.Bunda gençlik yıllarında tanıştığı Hint felsefesi Brahmanizm'in etkisi oldukça fazladır.
Akciğerindeki iltihaplanmanın ortaya çıkması ile birlikte 12 gün içerisinde hayata gözlerini yuman Schopenhauer geride o devirde kıymeti bilinmese de daha sonraları felsefe klasiği haline gelecek 6 eser bırakmıştır.
Öte yandan kendisinin Nietzsche'yi en derinden etkileyen kişiliklerden birisi olduğu vurgulanmalıdır...
Bütün budalaların başına gelen en büyük bela fikirlerle ilgilenmemeleridir ve can sıkıntısından kurtulmak için sürekli olarak gerçekliklere ihtiyaç duymalarıdır. Fakat gerçeklikler ya tatmin edicilikten uzak ya da tehlikelerle doludur; üstelik ilginç olmaktan çıktıklarında yorucu hale gelirler. Fakat düşünce dünyası sınırsız, zararsız ve sakindir.
Arthur Schopenhauer - Okumak Yazmak ve Yaşamak Üzerine
Depresyonun ve karamsarlığın filozofudur. Aradığı aşka asla rastlayamamış olmasının felsefesine yansımaları olmuş, koyu karamsarlığının izlerine Nietzsche' de de rastlanmıştır.
ama beni en çok etkileyen, hep söylediğim ama ben söylediğimde siktir ordan tepkisi aldığım şu alıntısı:
--spoiler--
Aristo’nun dediği gibi "Mutluluk kendine yetenlerindir." çünkü mutluluğun ve hazzın tüm dış kaynakları, doğaları gereği son derece güvenilmez, nahoş ve geçicidirler ve rastlantıya bağlıdırlar.
--spoiler--
Kendisine göre allah fikri musevilerce icat edilmiş, daha sonra hristiyanlığa ve islamiyete geçmiştir, Aynı şekilde esasen bu iki din judaizm denen musevilik çeşidinin birer kolundan başka bir şey değildir.
"atmosfer basıncından yoksun kalsa bedenimiz kim bilir nasıl patlardı demek ki, insanların çabalarının elinden zor zamanların, yokluğun, iğretinin ve mağrurluğun yarattığı baskı alınsa, patlayacak derecede olmasa dahi, dizginsiz deliliğe ve çılgınlığa sürükleyecek derecede, taşkınlıklar artardı. anlaşılıyor ki, her insanın, her zaman bir miktar sıkıntı, acı veya derde ihtiyacı vardır. tıpkı geminin düzgün ilerleyebilmek için bir miktar ağırlığa ihtiyaç duyduğu gibi.
iş, zorluk, dert ve yokluk insanların hemen hemen tümünün yaşamı boyunca kaderidir. buna karşın tüm isteklerimiz, arzu eder etmez gerçekleşseydi, insan hayatını nelerle dolduracak, nelerle meşgul olabilecekti. insanlığı her şeyin kendiliğinden yetişip büyüdüğü, güvercinlerin kızartılmış olarak etrafta uçuştuğu ve herkesin sevdiği kişiye hemen kavuştuğu bir yerde tasavvur edin: böyle bir yerde insanların bir bölümü can sıkıntısından ya ölür ya da intihar eder, geri kalanlar da birbirleriyle savaşır, birbirlerinin gırtlaklarına sarılır ve cinayet işlerlerdi. bu ise, normal hayatta var olandan daha çok acı doğururdu. demek ki, insanoğluna en çok yakışan yer ve varlık biçimi, yine yaşadığı yer ve sahip olduğu varlık biçimidir."
irvin yalom-bugünü yaşama arzusunda da onun gençlik dönemleri yaşadığı buhranlar gayet yalın anlatılmıştı. Her ne kadar karamsar pesimist desekte herkes onun anlattıklarının bir kısmına bile olsa mutlaka hayatının bir döneminde şahit olmuştur.
"iyi ki doğdun" desem üstada ters yapmış gibi olacağımdan sadece saygıyla anıyorum. bu pazar gününü filozoflara ayırmamla -belki de fikirlerimin çoğunun uyuştuğu- bu huysuz adamın doğum gününün aynı güne denk gelmesi hoş bir tesadüf oldu doğrusu.
edit: şunu eklemedim diye 1 saattir içim rahat değil.
"ben kalabalıklar için yazmadım... çalışmalarımı, zamanın seyrinde nadir rastlanan istisnalar olarak ortaya çıkacak düşünen bireylere miras bırakıyorum. onlar da benim gibi ya da gemisi batıp ıssız bir adaya çıkan ve kendisinden önce aynı sıkıntıları yaşayan birinin izlerinin, ağaçlardaki bütün papağanlardan ve maymunlardan daha fazla teselli sunduğu bir denizci gibi hissedeceklerdir."
Aşkın metafiziği ile kadın gerçekten elimin kiri denmez, sadece üreme güdüsününün işleyişini öğrenirsin. Hoş schopenhauer'ın adını, bir yobaz yazarın ağzına alması şu an sinirlerime dokunmuyor değil.
karamsar değil, sağlamcıdır denmez, çünkü kendisi karamsarların şahıdır. çünkü dünya başlı başına karamsardır.
islam felsefesinden etkilenmemiştir, hint felsefesi ve daha çok budizm ile ortak yönleri vardır. doğu felsefesinin çevirilerini, başyaptını yayınladıktan yaklaşık 10 sene sonra incelemiştir.
madem manevi babamın başlığını hortlattınız, sözlüğün durumunu özetleyecek uzun bir aforizması ile sizi başbaşa bırakıyorum.
"yaşam sevgisinin yanında seks kendini bütün güdüler içinde en güçlü ve en aktif olanı şeklinde gösterir ve durmadan insanlığın daha genç kesiminin gücünün ve düşüncelerinin yarısını talep eder. neredeyse bütün insani çabaların nihai hedefidir. en önemli ilişkiler üzerinde olumsuz bir etkisi vardır, en ciddi meşguliyetleri bozar ve bazen en büyük insan zihinlerini bir süre için şaşırtır.... seks gerçekten bütün hareketlerin ve davranışların görünmez noktasıdır ve üzerine örtülen bütün örtülere rağmen her yerde başını uzatır. savaşların kaynağıdır ve huzurun amacıdı, ... tükenmek bilmez zeka kaynağı, bütün taşlamaların anahtarı, bütün gizemli imaların, bütün söylenmiş tekliflerin ve bütün kaçamak bakışların anlamıdır; gencin ve bazen de yaşlının meditasyonudur, bakire olmayanın her an düşündüğü şeydir ve bakirenin bütün iradesine karşı sürekli tekrarlanan hayalidir."
