bir üst versiyonu, hala anlamamışsa "mal neyini anlamadın o kadar açıkladım işte" yerine "ben anlatamadım pardon" der bunların.
ama bir de iç sesini duysanız ah bir duysanız.
söyleniş biçimine göre kibarlık ve kabalık arasında gidip gelen bir cümledir "anlatabildim mi?" normal kullanımı gayet kibar olmakla birlikte; ses tonunu biraz sertleştirip cümlenin başına sonuna arkadaşım, birader gibi kelimeler konulup tehditvari anlam taşıyabilir. cümle içinde kullanmak gerekirse:
+arkadaşım o kızın yanına bi daha yaklaşmıcaksın! anlatabildim mi birader?
-tamam dostum niye kızıyorsun ki?
aslında çok basit noktası da vardır. eğer bir insan çok basit birşeyi ısrarla anlamak istemiyorsa bazı referanslar gösterip sonunda da bilmem anlatabildim mi? demek çok doğaldır.basit bir örnek vermek gerekirse..
x kişisi y kişisine randevu vermiştir önceden. x kişisinin dedesi hastalanıp hastaneye kaldırılmıştır.
x: y üzgünüm planımız iptal oldu
y: ama söz vermiştin neden?
x: dedem fenalaşmış abi
y: yeme beni abi şimdi z ile buluşucaksın dimi ?
x: saçmalama, kötüyüm zaten üstüme gelme cidden sonra konuşalım.
y: tamam anladım ben..
x: neyi anladın.
y: anladım abi tamam takıl.
x: abi annem aradı dedem kötü gitmem lazım bilmem anlatabildim mi??
--
insanlara bazen bu kelimeyi kullannmak zorunda olmak hoş değil, özellikle yakınınız olan biriyse..insan hayatı sorguluyor bazen.*
kibar isandır. zaman zamanda iğneleme amacı güdebilir tabi.
annemde yapar böyle aferin sana yakmışsın yemeği.. gün gelir aferin dediğinde bilemezsin takdirinden mi kızdığından mı.
kaba insandir, cunku hala soru sormakta ve karsisindakini tedirgin etmektedir. belki karsidakinin anlatilani bir nebze sindirmeye ihtiyac duyabilecegini ihmal eder. (beyinde sinaptik baglanti yapmak icin gereken zaman dilimi herkes icin ayni olmayabilir).
kibar bicimi "umarim anlatmayi becerebilmisimdir/becerebiliyorumdur" dedikten sonra bir sure sessiz kalip karsidakine dusunme payi vermektir.
illaki karsidakinin dikkatinin toplanmasi ve/veya acik nokta birakilmadan konuya devam etme turunden stratejik bir durum sozkonusu ise en fazla "eger buraya kadar eksik bir nokta biraktiysam lutfen soyleyiniz/cekinmeyiniz" seklinde beyinlere sinyal gonderilir.
bu tip konusma tarzinin kahve ortamlarinda denenmemesi elzemdir.
doğan cüceloğlu, tee 4-5 sene evvel, bu konuyla ilgili "yeniden insan insana" adlı programında -kanal d'de idi sanırım program- "kişi karşındakine anladın mı değil, anlatabildim mi diye sormalıdır. anladın mı, hakaret gibidir,karşı tarafı incitebilir." gibi bir cümle kurmuştu. haklıydı.bu kişinin nazik olduğunu gösterir. tabi samimiyse bunu derken..
bu sözü duyduğumda gözümün önüne hep bir us yazarı gelir. (bkz: poisonx)
uzun süreli konusmalarımızın içinde kendince doğru bana göre çoğunlukla farklı veya yanlış olan görüşünü inatla savunmasının sonunda kurduğu cümle. anlatabiliyorum dimi?
abicim gelir bazen de sonuna hödük hem küçüğümsün iki saattir konuşturuyosun bari anladım de itiraz etme de kapansın uzatma konuyu manasına gelir bu abicim benim lügatımda.
survivor denilen yarışmada zeyna lakabını almaya hak kazanmış sarı sedanın her 3 cümlenin birisinde kullanarak ritüel haline getirdiği soru cümlesidir.
