adolf hitler'in ikinci dünya savaşı sebebiyle türk devleti adına ismet inönü'ye gönderdiği mektuptur.
01.03.1941
türkiye cumhurbaşkanı ekselans bay ismet inönü
ankara
bay başkan,
alman hükümetinin arzusu hilafına ve ingiltere ve fransanın 3 eylül 1939'daki savaş ilanı kararı ile alman halkına empoze edilen savaşta alman reichının şu sıradaki hedefi, avrupa kıtasında ingiliz nüfuzunu bertaraf etmektir. bu; asırlardan beri devam eden avrupadaki devletleri birbirine karşı oynayarak yıpratma metoduna son vermenin bir şartını teşkil etmektedir. ingiltere'nin, avrupa'nın çeşitli bölgelerinde askeri nüfuz kazanma yolundaki gayretleri, alman reichının, bu bölgelerde, toprak kazanma yönünde veya siyasi mahiyette herhangi bir başka maksada matuf olmayan önleme tedbirleri almaya mecbur kalmaktadır.
bu bakımdan ekselans, size, yunan topraklarına yerleşme yolundaki ingiliz tedbirlerini gitgide tehditkâr bir mahiyet aldığı şu sırada, bu şartların gerektirdiği muayyen mukabil tedbirleri almaya karar verdiğimi açıklamak isterim.
bu sebeple bulgar hükümetinde, alman silahlı kuvvetlerinin bir kısım birliklerine, bu yoldaki belirli emniyet tedbirlerini uygulamak için müsaade etmesini rica etmiş bulunuyorum. öteden beri almanya'ya karşı dostluk münasebetleri içinde bulunan bulgaristan, bu münasebetleri, üçlü pakta katılmak suretiyle daha da takviye etmiş ve alınacak tedbirlerin türkiye'ye yönelmeyeceğinden emin olarak, bunların uygulanması için gerekli müsaadeyi vermiştir.
ben de ekselans, size, bu fırsattan istifade ederek resmen bildiririm ki, almanya'nın bu tedbirleri, hiçbir şekilde türkiye'nin toprak bütünlüğüne veya siyasi bütünlüğüne yönelmiş değildir. aksine, birlikte yürüttüğümüz büyük ve hayati savaşın hatırlarıyla ve bu savaşı takiben ıstıraplı yılların hatıralarıyla meşbu olarak, size, almanya ve türkiye arasında gerçek dostluğa dayanan bir işbirliği için istikbalde dahi bütün şartların mevcut olduğuna kesin olarak inandığımı belirtmek isterim.
zira
1- almanya bu bölgelerde hiçbir toprak menfaati peşinde değildir. alman birlikleri, bahis konusu tehlikelerin giderilmesinden hemen sonra bulgaristan'ı ve devlet başkanı antenoscu ile mutabakat halinde romanya'yı terk edecektir.
2- savaşın sona ermesinden sonra avrupa'nın yaralarını sarma yolunca başlayacak ekonomik gelişme, almanya'yı ve türkiye'yi zaruri olarak, tekrar yakın münasebetler içine sokacaktır.
bu alanda önemli bir faktör, almanya'nın menfaatini, sadece kendi endüstri mallarının satışında görmediği, aynı zamanda en büyük alıcı olma eğilimini de taşıdığıdır.
bunların dışında inanıyorum ki, savaştan sonra gerçekleşecek yeni sınırlar nizamı, almanya'ya hiçbir şekilde türk hükümetinin hedefleriyle karşı karşıya getirmeyecek, aksine, iki devletin yakınlaşması, bu alanda da, hem türkiye'nin, hem de mihver devletlerinin menfaatine olacaktır.
bu bakımdan ben şimdi olduğu gibi istikbalde de, almanya ile türkiye'yi karşı karşıya getirebilecek hiçbir sebep olamayacağı görüşündeyim. bu düşüncelerle, bulgaristan'da ilerleyen alman birliklerinin türk sınırından, orada bulunmalarının maksadı hakkında yanlış bir yorumda bulunulmasına meydan vermeyecek kadar uzak kalmalarını emrettim. şu kayıtla ki, türk hükümeti, bizi, bu tutumumuzda bir değişiklik yapmaya mecbur edecek tedbirlere tevessül etmeyi lüzumlu görmesin. ancak böyle bir hal dahi, almanya'nın yunan topraklarına yerleşme maksadını taşıyan ingiliz tedbirlerine karşı çıkma hususundaki azminde bir değişiklik yapmayacaktır.
bu mektubuma ekselans, almanya ile türkiye arasındaki münasebetleri hiçbir şart altında kötüleştirmemek, aksine, mümkün olan her şekilde iyileştirmek ve uzak istikbalde dahi iki taraf için verimli olacak şekilde tanzim etmek yolundaki samimi arzumun bir ifadesi telakki ediniz.
imza
adolf hitler
not: bir süre önce, tarihi belge olması yüzünden sözlüğe eklediğim bu mektup başlık hatası sebebi ile silinmişti.. umarım bu kez silinmez.. kaynak, 2.dünya savaşı ansiklopedisi
meali:"ben yunanistan'a giricem, akıllı ol bir de senle uğraşmayayım" olan mektup.
"bu mektubuma ekselans, almanya ile türkiye arasındaki münasebetleri hiçbir şart altında kötüleştirmemek, aksine, mümkün olan her şekilde iyileştirmek ve uzak istikbalde dahi iki taraf için verimli olacak şekilde tanzim etmek yolundaki samimi arzumun bir ifadesi telakki ediniz."
bu temenniler ve almanya'nın türkiye üzerinde herhangi bir niyeti olmamasına istinaden pek kayıtlara geçmeyen, bilinmeyen, şöyle bir anekdot da var;
alman ordusu yunanistan'a girmiş, 48 saat içinde yunan ordusunu bertaraf etmek suretiyle ülkeyi ele geçirmişti. bu arada alman işgalinden kaçan hatrı sayılır bir yunan kafilesi meriç üzerindeki köprüyü geçerek türkiye'ye sığınmış, bir diğer kafile ise peşlerinde alman askerleri olduğu halde köprüye doğru ilerlemekte idi. bu sırada sınır birliğimize gelen bir emirle köprünün havaya uçurulması istenmiş ve meriç köprüsü yok edilmişti. alman birliklerinden kaçan yunanlılar ise ya esir düşmüş ya da meriç'in azgın sularında boğulmuşlardı.
alman komutanı sınıra gelerek türk sınır komutanı ile görüştü ve türkiye'ye kaçan yunanlıların da iadesini istedi. türk komutan ise rest çekerek bunun mümkün olmadığını belirtmiştir. bunun üzerine almanya türkiye'ye gizli bir nota vererek bir zırhlı tümen ve bir kolorduyu türk sınırına yığmak suretiyle türkiye'ye savaş hazırlığına başlamıştır.
bu hazırlıklara türk ordusu da trakya'da "fevkalade teyakkuz" durumuna geçerek karşılık vermiş alman saldırısı beklenmeye başlamıştır.
o dönem almanya'nın türkiye büyükelçisi olan franz von papen ise hitler ile görüşerek yunanistana geçmiş ve alman silahlı kuvvetlerinin balkan ordusu komutanı olan general ile meriç nehri kenarında şu önemli görüşmeyi yapmıştır.
--spoiler--
sayın general ben führer ile de konuşacağım. büyük ordumuz için türkiye'yi zaptetmek pek kolay, lakin sonrası var. bu toprakları hiçbirşekilde gerçek anlamda zaptedemezsiniz. haçlı seferleri sırasında imparatorumuz conrad'ın akibetini hatırlayınız. bu topraklar koca avrupa ordusunu yutmuştur.bizim türkiye'den daha önemli hedeflerimiz var...
--spoiler--
bu konuşma führer'e de iletilmiş ve alman ordusu türk sınırından çekilmiş, böylece türkiye ile almanya savaşın eşiğinden dönmüştür. lakin türkiye'nin ikinci dünya savaşına olan tavrı değişmiş, almanya yanında gibi görünen türkiye ingiltere'ye daha da yaklaşmış, hatta inönü ile churchill meşhur adana görüşmesini yapmışlardır.
savaşın son yılında ise türkiye cumhuriyeti almanya'ya resmen savaş ilan etmiştir...
ismet inönü'nün korkmasa, pek de sallamayacağı mektup. halbuki almanya ile yakınlaşsaydı, ege adalarını ve bulgaristan-yunanistan topraklarının bir kısmına sahip olacaktı. savaşta yine hitler yenilse bile, bu toprakları bizden geri almayacaklardı. çünkü sscb - abd iki kutuplu dengesi, iki süper gücün çıkarı yüzünden bu topraklar yine türkiye'de kalacaktı.
edit: imla.
savaş esnasında cepheyi büyütmemek için bazı devletlerle barışı bozmamaya yönelik olağan bir resmi yazışma izlenimi veren bir mektuptur. nitekim (bkz: adolf hitler) başka bazı avrupa devletleri ile de (ispanya, isveç, isviçre gibi) savaşa girmemiştir. mektupta dikkat çeken husus sağı solu işgal ettiği bir savaş sırasında yazıldığı halde toprak ele geçirme derdimiz yok mesajına inandırma çabalarıdır. ayrıca ticaret vs ifadelerle havuç da göstermektedir.
genel anlamda savaş sırasında almanya-türkiye arasındaki ilişkilerin ise pek olumsuz seyretmediği görülüyor. türkiye savaşın en sonlarında, artık silahlı çatışma ihtimalinin ortadan kalktığı bir aşamada almanya'ya savaş ilan etmiştir.
alman ordusunun türkiye ye değil de moskovaya hareket ettiği gece uykusundan uyandırılarak ismet paşaya söylenir. ismet paşa yatağından zıplayarak sevinç naraları atmıştır. türk milletinin başını bu beladan denge siyaseti ile korumayı başarmıştır çünkü.
yalandır, dolandır efenim. varsa böyle bir mektup biri paylaşsın bizimle türk tarihçilerinin ne kadar masal sever, yalancılar olduğunu biliyoruz. garip milleti böyle kandırıp kendilerini bir bok sanmalarına sebebiyet verdiğiniz için suçlusunuz.
