atatürk'ün anadolu ajansı'na verdiği resmi demeci izleyen ertesi günü çekirge köşkü'nde bir yemek veriliyor. sofrada 13-14 kişi vardır. gazeteci rıza ruşen yücer de gözlemci olarak konuklar arasındadır. söyleşi konusu arapça ezan olayıdır. sofradakilerden biri, atatürk'ün bu olaydan duyduğu üzüntüyü hafifletmek için olacak, şöyle der: "efendim, bursa gençliği bu hadiseyi hemen bastıracakı, fakat zabıta ve adliyeye olan güveninden ötürü..."
atatürk, konuşmacının sözünü keser ve aşağıda vereceğimiz ünlü konuşmasını yapar:
"bursa gençliği ne demek? memlekette parça parça, yer yer gençlik yoktur; sadece ve toplu olarak türk gençliği vardır.
türk genci inkılapların ve rejimin sahibi ve bekçisidir. Bunların lüzumuna, doğruluğuna herkesten çok inanmıştır; rejimi ve inkılapları benimsemiştir. Bunları zayıf düşürecek en küçük veya en büyük bir kıpırtı ve bir hareket duydu mu; bu memleketin polisi vardır, jandarması vardır, ordusu vardır, adliyesi vardır... demeyecektir. Hemen müdahale edecektir; elle, taşla, sopa ve silahla... nesi varsa onunla kendi eserini koruyacaktır.
polis gelecektir, asıl suçluları bırakıp suçlu diye onu yakalayacaktır. genç, "polis henüz inkılap ve cumhuriyetin polisi değildir" diye düşünecek, fakat asla yalvarmayacaktır. mahkeme omu mahkum edecektir. yine düşünecek: "demek adliyeyi de ıslah etmek, rejime göre düzenlemek lazım."
onu hapse atacaklar. kanun yolundan itirazlarını yapmakla beraber bana, ismet paşa'ya telgraflar yağdırıp haksız ve suçsuz olduğu için tahliyesine çalışılmasını, kayırılmasını istemeyecek. diyecek ki: "ben inanç ve kanaatimin icabını yaptım. müdahale ve hareketimde haklıyım. eğer buraya haksız olarak gelmişsem, bu haksızlığı meydana getiren sebep ve amilleri düzeltmek de benim vazifemdir."
işte benim anladığım türk genci ve türk gençliği."
(rıza ruşen yücer, atatürk'e ait birkaç fıkra ve hatıra, s.5)
atatürk'ün telgrafçılığını yapan sadi borak'a ait aşağıdaki kaynak kitaptan alıntıdır:
(sadi borak, atatürk'ün resmi yayınlara girmemiş söylev demeç yazışma ve söyleşileri; kaynak yayınları)
