nüfusa coğrafî durum, hinterland, iklim, ülkedeki siyasî ve ekonomik yapı gibi pek çok unsurun etki ettiğini göz önüne alarak düşünülmesi gereken konudur. ya da temele inip nüfus sayımına göre yanıtlanır.
iklim, coğrafî konum, hinterland ve siyasî-ekonomik açıdan türkiye'de de avrupa'da da istanbul'un eline su dökebilecek kent yok gibidir. her ne kadar daha kalabalık kentler olsa da... avrupa'da da dünyada da istanbul'dan çok nüfusu olan kentler genelde birkaç kentin zamanla birleşmesiyle oluşmuştur. örneğin los angeles abd'nin en kalabalık kentlerinden biridir ancak aslında inglewood'da dahil pek çok kenti içine almıştır. keza new york da aslında koca eyâlettir. ancak o kadar sıkışmıştır ki kendi içinde sonunda tek bir kent durumuna gelmiştir.
dönelim konumuza: hinterland, bir kentin hem ekonomisini, hem nüfusunu belirler. hinterlandı da coğrafî konum.
türkiye'nin hinterlandı en geniş üç ili sırasıyla istanbul, izmir ve adana'dır. bunlar çevrelerindeki tüm illerin mallarını getirdikleri ticaret noktalarıdır. ankara, başkent olması nedeniyle memur yığıldığı için bu kadar kalabalıktır. tabiî o kadar memuru besleyecek, işlerini yapacak, giydirecek işçi, esnaf da eksik olmamıştır. yoksa konya kadar bile hinterlandı yoktur. ki konya da aslında başlı başına bir hinterlanddır. hem de en önemli üç ticaret merkezine de üç aşağı beş yukarı aynı mesafededir. bursa'ysa istanbul'un hinterlandıdır. kocaeli'nden çok da farklı değildir. birinin eksiğini diğeri tamamlar.
demem o ki; şu anda bursa'nın nüfusu adana'dan fazla olsa bile coğrafî konum nedeniyle bursa asla adana'ya kafa tutamayacak bir kenttir. turgut özal'dan beri adana ihmâl edilmesine karşın hâlâ dördüncülüğe oynamaktadır. düşünün bir de siyasal iktidarlar bursa ve adana'ya eşit mesafede olsalar.
