1500'lü yıllarda teknolojik açıdan tüm devletler eşit düzeydeydi fakat sömürge kültürünün ortaya çıkışı ve insanların yeni pazarlar aramaya başlaması üzerine hammaddeye ulaşılabilirlik düzeyleri değişmeye başladı,ekonomik açıdan güçlüleşen bu devletler sanata ve bilime daha fazla para ayırmaya başladılar o dönemde islam dünyasının tartışmasız tek hakimi olan osmanlı devleti ise altın çağını yaşadığından bu olaylara kayıtsız kaldı, avrupanın bu sosyokültürel değişimine istemeden aracı olan osmanlı sömürü kültürünü benimseyemediğinden dolayı asla sahip olduğu coğrafyaları bir pazar haline getiremedi hatta getiremediği gibi has yurt olan anadolu'dan daha fazla sahip olduğu diğer topraklara imar faaliyetlerini getirdi.ibni haldun'un tavırlar teorisinde olduğu gibi her devlet ölmeye mahkumdu ve osmanlı'da yıkıldı,aradaki problem osmanlı yıkılırken avrupanın 200 yıl bizden ilerde olmasıydı bu 200 yılın dinle açıklanır yanı yoktu,dinle açıklansaydı islam ticareti memurluktan evval görür fakat osmanlıda ticarete islam teba iltifat etmemiştir,sorun din eksenli değil ekseri kültürel eksenli ele alınmalıdır.sonuçta osmanlı yıkıldıktan sonra ortaya çıkan tüm devletler dinlerine bakılmaksızın geri kalmıştır,yunanistan ,bulgaristan,romanya,macaristan,ürdün,suriye,eski yugoslavya ülekleri müslüman değillerdi fakat bu kültürün yani osmanlının parçasıydılar,osmanlı'dan ortaya çıkan 25 devletin içinde herşeye rağmen ekonomik olarak en güçlüsü türkiye'dir.
