isledigi insanlik suclarindan nasil ibret almak gerekiyorsa hirsindan, disiplininden ve basarilarindan ders alinmasi gereken ülke. basardiklari isler öyle basitce "abi arkalarinda amerika, avrupa var" akil yürütmesiyle aciklanabilecek gibi de degil.
israil'in nüfusu 7,5 milyon civarindadir. gdp'si 200 milyar dolardan biraz fazla. ancak nüfusu göz önüne alininca kisi basina düsen yillik gelir 30 bin dolar civarinda. üstelik türkiye ekonomisinin neredeyse dörtte birine tekabül eden israil ekonomisi bunu sadece 3 milyon kisiden olusan is gücüyle basariyor. peki nasil mi ? gelin bakalim:
güneybati asya'da en yüksek okullasma yüzdesine sahip ülkedir. ayrica asya kitasi'nin tamaminda güney kore'nin ardindan japonya'yla birlikte okullasma yüzdesinde ikinciligi paylasmaktadir.
güneybati asya'daki en yüksek okur-yazarlik oranina sahip ülkedir.
üniversite kouunda inanilmaz iyi bir ülke oldugu anlasiliyor. üniversitelerinin tamami dünyada ilk besyüzde.
arwu siralamasina göre üniversitelerinin dünya capinda dercelendirmesi söyledir:
the hebrew university of jerusalem- 64 asya pasifik bölgesinde: 4
technion-israel institute of technology- 101-151 asya pasifik bölgesinde: 10-16
tel aviv university- 101-151 asya pasifik bölgesinde: 10-16
weizmann institute of science- 152-200 asya pasifik bölgesinde: 17-22
bar-ilan university- 303-401 asya pasifik bölgesinde: 43-67
ben-gurion university of the negev- 303-401 asya pasifik bölgesinde: 43-67
university of haifa: 402-501 asya pasifik bölgesinde: 68-106
weizmann institute of science bünyesinde bir parcacik hizlandirici bulunmaktadir.
israil kisi basina düsen akademik derece konusunda dünyada 3. siradadir.
2002den bu yana 5 israilli biliminsani nobel ödülü almistir.
dünyada kisi basina en fazla akademik makale yayinlanan ülkedir.
genel siralamadan ayri olarak, israil üniversiteleri matematik, fizik, kimya, bilgisayar bilimleri, ve ekonomi alanlarinda dünyada ilk yüz üniversite icindedirler.
2009 yilinda israil thomson reuter ajansi tarafindan uzay bilimleri alaninda 20 ülke arasindan ikinci sirada gösterilmistir. israil 1988'den bu yana tamamen yerli üretim 13 ticari, arastirma ve casusluk uydusu üretmistir. bazilari dünyanin en karmasik uzay araclari arasinda gösterilen bu uydularin cogu palmachim hava üssünden bizzat israil tarafindan uzaya firlatilmistir.
dünyanin en büyük parabolik günes canagi israil'de bulunmaktadir.
garisafi milli hasiladan bilimsel arastirmalara aktarilan pay ve bilimsel alanlarda calisan insan yüzdesi olarak dünyada birinci ülke israil'dir.
sunu belirtmeden gecemeyecegim, elbette bilimsel aratirma askeri sanayiden bagimsiz degil günümüzde. insanliga yarari olan ilaclar üreten israilli bilimadamlari oldugu gibi, o fosfor bombalarini üreten orospu cocuklari da var.
yine de isterdim ki, türkiye yine ezilen filistin halkinin yaninda olsun (bence islami tandansli degil de insanlik müstereginde bulusma temelli bir yaklasimimiz olsa pek güzel olurdu) ama israil ne yapmis ne etmis iyice dersimize calisalim, cünkü görüldügü üzere ögrenilecek cok sey var bu insanlardan. 70 milyonluk nüfusu, nispeten büyük yüzölcümü, konumu ve 5 yil icinde 1 trilyon dolari gecmesi beklenen milli geliriyle eger bu adamlarin yaptiginin aynisini yaparsak neler olacagini bir tahmin edin; iste o zaman gercekten süper güc oluruz. kaldiki petrol zengini arap ülkeleri meselenin önemi kavradi, suudi arabistan'indan katar'ina, emirliklerden kuveyt'ine dünyanin en büyük kütüphanesini, teknoloji enstitülerini kurma yarisina girdiler. daha iyisini yapmaliyiz, yoksa israil'in insanliga karsi isledigi suclari elestirecegiz derken tutar hamas'i savunur, vasattan hallice bir ortadogu ülkesi olarak kaliriz. tabii bizde o kenetlenmislik olmadigi icin, bir iktidarin insa ettigi parcacik hizlandiriciyi digeri kapatir ya da basina olaydan anlamayan yandasi bir müdür getirir vs. ülkeyi paylasmak yerine daha ileriye tasiyacak bilincimiz olussaydi su günlerdeki gibi sacmalamazdik sanirim. bilgi güctür.
