tarihsel analizden oldukça uzak, bilgiden de bir hayli yoksun laf-ı güzaf.
evet, kabul etmek gerekir ki bizans büyük bir imparatorlukdu. hatta osmanlı islam için neyse bizans da hristiyanlık için odur bunu rahatlıkla söyleyebilriz. fakat burda gözden kaçırmamız gereken birşey var bizans tamamen bir ortaçağ devletidir. gerçi o zaman bizans diye birşey yoktu. bugün bizim bizans dediğimiz devletin halkı kendine hiçbir zaman bizans demedi o da ayrı bir konu.
şimdi burda bizans ile osmanlı'yı uzun uzun karşılaştırmaya hiç gerek yok. az çok tarih bilen adam buna gerek duymaz, bilmeyene de burdan öğretecek değilim. bizans'ın en uzun hanedanı ortalama en fazla 150 senedir. kısacası bizans büyük bir devlettir, hatta çağdaş devletleriyle karşılaştırdığımızda zirvededir diyebiliriz. yani demek istediğim bizans'ın muhteşemliğinden çok diğer çağdaş devletler berbattı. bu nedenle bizans ile roma'nın işi nazaran daha kolaydı. ee sonra o beğenmedikleri barbar dedikleri slavlar, latinler, persler, araplar ve özellikle bizim elimizde can verdiler. zaten bunlar tarih boyunca kendilerinden olmayan herkese barbar demişlerdir.
osmanlı roma'dan birçok şey almıştır. bir kültürleşme söz konusudur, fakat osmanlı roma'yı kendi medeniyet potasında eritmiştir. bu yüzden osmanlı batılı tarihçiler tarafından klasik imparatorlukların sonuncusu diye adlandırılır. günümüzde dahi bir bakın yaşayış açısından yunan yarım adası ve balkan halkarı bizlere ne kadar çok benziyor.