Bu tavrin sebeplerini siralayalim, sonra onyargili diyorlar:
a) siyasal ufuklarinda turan ulkusu vardir, tipki Hitler'in tum alman ulusunu (avusturyalilar, colga almanlari) birlestirme ulku gibi.
b)tek dil, tek milliet, tek devlet ilkesine inanirlar, ulke icinde farkli etnik gruplari kabul etmez ve "ne mozaigi ulan" derler, tipki Hitler,in "ein folk, ein reich, ein fuhrer"i gibi.
c) Karizmatik bir basbug'a itaat eden hiyerarsiler seklinde orgutlenirler, tipki Fuhrer'e bagli olusan NAZI hiyerarsisi gibi.
d) ayni kokenden gelen etnisiteler arasindaki kulturel farklari, ornegin Kazaklarla Anadolu turkleri arasindaki kultur farkini kucumserler. Tipki hitler'in avusturyalilarla bavyeralilar arasindaki farki onemsiz gormesi gibi.
e) kafalarinin arkasinda 'tarihsel dusman' belledikleri kimi unsurlar vardir. Hic yunan, hic hristiyan tanimasalar da, tum hristiyanlarin ahlaksiz, tum yunanlilarin serefsiz olduguna dair onyargilari vardir. 4 nesil oncesinde ysasamis bazi yunanlilar serefsizlik yapti diye bugun yasayan tum yunanlilardan nefret edecek kadar fantastik bir tarih-toplum algisina sahiptirler. Tipki hitler'in yahudileri tarihsel dusman bellemesi gibi.
f)kafalarinin ardinda eski osmanli'nin genis topraklarina duyulan ozlem vardir. Tipki Mussolini'nin hayalleri gibi. Misak-i milli ile perdeledikleri bir genisleme arzulari hep bulunur, oyle ki, Kibris'i dahi misak-i milli icerisinde zannederler. Tipki Hitler'in lebensraum'u gibi.
g) siyasal aktiviteleri icerisinde en onemli yeri, gundelik siddeti sik sik kullanan ve mafyavari tavirlar takinan genclik orgutleri, yani ulku ocaklari tutar. Tipki hitlerin NAZI partisini kurduktan sonraki ilk isinin genclik teskilati olan SA gibi.
h) siyasette esas olanin o anda ulkeye vatandaslik bagi ile bagli olanlarin ortalama mutlulugunu arttirmak degil, ama gecmisten gelip gelecekte de varligini surdurecek olan mitik "ulus" ulkusunu yukseltmek olduguna, tek tek bireylerin de ulus ugruna varliklarinin feda edilebilecegine inanirlar, tipki Mussolini'nin teorisyenleri gibi.
i)siyasal gecmisleri acikca NAsyonel Sosyalist, anti-semitist ve Hitler hayrani olan Nihal Atsiz'a dayanir.
j) sol dusunceden nefret eder, yeri geldiginde siddet yoluyla bastirilmasi gerektigini, cunku Sol'un koku disarida olan ve baskalrina hizmet eden bir ideoloji oldugunu dusunurler.
buna karsin farklari nelerdir derseniz:
a) Literaturde, ozellikle roger griffin fasizmin ve Nasyonel sosyalizmin bleirleyici ozelliklerinden birisinin bir "yeniden dogus miti"ne sahip olmasi oldugunu soyler, ki bizim ulkuculerde buna atif nispeten azdir.
b) fasizm, genelde din olayina soguk bakar ve dini duygularin milli duygular icin bir tehdit oldugunu soyler. Oysa Turkes'in Nihal Atsiz cevresine tavir koymasinin ardindan ulkucu kanat bu 'saf' milliyetcilikten ayrilmis, hem milliyetci hem de islamci bir ideoloji kurmaya calismistir.
c) fasizm icin biyolojik milliyetcilik sart degilse de sik gorulen bir ozelliktir. Bizim milliyetcilerde bu biyolojik milliyetcilik pek vurgulanmaz, ancak iraktaki turkmenleri soydaslarimiz sayip, oradaki kurtleri saymamak gibi ufak ayrintilarda kendini belli eder. Atsiz cevresinin uzaklasmasiyla bu ozellik de ortadan kaybolmustur.
sonucta, evet literatudeki fasizm tanimina bire bir uymaz, ama ulkuculere fasist demek o kadar da abartili degildir.
