aynaya baktığımızda gözlerimizi göremeyiz; ağzımızı, burnumuzu, saçlarımızı... görürüz de, sadece gözlerimizi göremeyiz çünkü göz (kendi gözümüz) görülen değil gören'dir. herkesin gözü kendi gözü olduğuna göre, herkesin gördüğü dışarısıdır demektir. aynaya gözlerimizi görmek için baktığımızda ise, ben yiter gider, gözlerimiz başkasının gözleridir sanki, artık bize dışarıdan bakıyordur. dışarıdan bakan bu gözün, aynada yakalanmış kendi gözümle karşılaşması korkunç bir şeydir, çünkü ben'i yok etmiştir bu karşılaşma ya da ben'in bundan başka bir şey olmadığını göstermiştir. başka bir deyişle, onca saydığım, tek sandığım ben, bir başkası, bir nesne olup çıkmıştır.
aynadan gözlerimize bakmamız, göz'ün kendimize yabancı bir organ olduğunu tanıtlar gibidir. ben'in, başkası'ndan ayrımını en iyi belirten bir olaydır bu. çünkü bir an için de olsa, başkası'na bakar gibi bakmışızdır kendimize ve elbet başkası gibi yabancı görmüşüzdür kendimizi. tuhaf bir durum. ben ve başkası bir arada. bundan yola çıkarak, aynaya dirençle baka baka, yok olduğumuz sanısına varabiliriz. varlığımızı tanıtlamak için kullandığımız şu aynanın yaptığı işe bakın! bizi yok ediyor, evet yok ediyor; bizi bir görüntü durumuna sokuveriyor, bizim iç inancımızı sarsıyor. neden derseniz, ben var olduğuma inanmak için, yansımamı, görüntümü arama gereksemesini duymamalıyım, iç inancım yetmeli bana; bir kerecik de olsa, kendimi dışımda görmeye kalktım mı, sarsılır bu inancım.
buna karşın ayna, insanoğlunun en eski buluşlarından biridir. demek kendisini görmekten, kendisine bakmaktan korkmamış insanoğlu; tam tersine, bunu istemiş, aramış.
bizim bildiğimiz, sırlı cam olarak ayna xv. yüzyılda ortaya çıkmıştır. buradaki sır sözü, bende hep giz anlamını uyandırmıştır. ne garip bir rastlantı! sır ve giz! sırlı aynada görüyoruz kendimizi, ama gerçekte yokuz ki orada! kediler, aynada gördükleri kediyi, başka bir kedi sanırlar, böyle sandıkları için de elleriyle aynanın arkasını araştırırlar. kolay değildir aynaya bakmak. en akıllı sandıklarımız bile aynada kendileriyle konuşmuşlar, beğendirici pozlar takınmışlardır, ama bunu kimseye açıklamazlar. bu konuda tam yürekli olanlar delilerdir. deliler aynaya uzun uzun bakarlar ve kendilerini tanımaya, belki de bulmaya çalışırlar. bunların içinde, aynaya tersinden yazı yazanlar da vardır.
