Çok acıdır ki verdiği savaşların en büyüğünü en yakın silah arkadaşlarının zihniyetine karşı vermiştir. Meclis kurulduktan sonra Türkiye vatandaşlığı için “5 yıl aynı şehirde yaşama ve TC’nin o anki sınırları içinde olan bir şehirde doğma” zorunluluğunu bizzat en yakın arkadaşları sunmuştur önüne. Gazi Paşa öyle naif, askerliğini sosyal hayata taşımayacak kadar öyle kibar bir adamdır ki meclis kürsüsüne çıkıp “Kusura bakmayın, Selanik Osmanlı’nın hamleleri ile kaybedildiği için ben artık bu şartları taşımıyorum. Vatanın tüm toprak parçalarını savunma adına da yıllardır o cepheden bu cepheye savruldum, 5 yıl üst üste bir yerde kalamadım.” anlamına gelen bir açıklama yapmıştır.
Yardımcısı Hasan Rıza Soyak ‘ın kaleme aldığı kitapta, Paşa’nın o gece ziyadesiyle üzgün olduğu, verilen bu kanun teklifini sabaha kadar incelikle okuduğunu anlatır.
Hepsini tek tek sürmek, asmak, kesmek yerine kalkıp açıklama yapan, kendisine karşı çıkarılan bu teklife içten içe üzülmesi ne fena. Adam hem at üstünde cepheden cepheye koşuyor hem adamın memleketi yabancılara veriliyor sen de kalkıp bu vatandaşlık teklifini meclise sunuyorsun. Daha saltanatı kaldırmak istediği zaman “Ben nankörlük edemem, saltanatın ekmeğini yedim” diyenler de en yakın arkadaşları ha bak yabancı değil.
En çok bu gibi konuşmalara üzülüyorum bu Dahi Lider’in anılarını okuyunca.
