âşık paşa, 14. yüzyıl anadolusunda yetişmiş, ünlü mutasavvıf ve şairlerdendir. soylu bir aileden olan âşık paşa'nın dedesi baba ilyas, horasan'dan anadolu'ya gelmiş, babası muhlis paşa ise anadolu'da doğmuştur. o da ahmedi gülşehri gibi 14. yüzyılın kültür merkezlerinden olan kırşehir' dendir. kaynaklardan öğrenildiğine göre âşık paşa, 1272 yılında kırşehir'de doğmuş, osman ve orhan gazi zamanında yaşamıştır. hacı bektaş-ı veli'nin çağdaşıdır
âşık paşa'nın asıl adı kaynaklarda ali olarak geçer; “âşık” mahlasını ise mutasavvıf yani "hak aşığı" olduğu için aldığı söylenir, paşa da askerlikle ilgili bir rütbe olmayıp "ağabey, ileri gelen kişi" tamlarına gelen "beşe, peşe" kelimelerinden bozmadır. babasının ilk oğlu olduğuna işaret ettiğini söyleyenler de vardır. böylece paşanın, büyüklüğü, ululuğu gösteren bir kelime olup, saygı-sevgi nişanesi olarak eski türkçe'de kullanıldığı anlaşılıyor.
âşık paşa'nın iyi bir öğrenim gördüğü, arapça, farsça ve islami bilgileri bildiği, tasavvuf kültürünü edindiği sufiyane şiirler yazdığı, siyasete katıldığı gene kaynakların verdiği bilgiler arasındadır.
âşık paşa önce süleymân-ı kırşehrî’den, daha sonra ilyas paşa’nın halifelerinden şeyh osman’dan ders almaya başladı. muhlis paşa’nın vasiyeti üzerine şeyh osman, âşık paşa’yı kızı ile evlendirdi. bir süre sonra anadolu valisi timurtaş paşa’nın veziri oldu. 1332 yılında kırşehir'de vefat etti.
aşık paşa'nın eserleri: garibnâme, fakrname, vasf-ı hal, hikâye, kimya risalesi, risâle fî beyâni’s-semâ.
