geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer

entry80 galeri
    13.
  1. osmanlı balonu...

    yok yahu, herhangi bir ima yapmıyorum. tamamen gerçek...

    sene 1909...
    fransız baloncu ernest barbotte istanbul'a gelir ve bir dizi balon uçuşu gerçekleştirir.

    balonunun adını "osmanlı" koymuştur.
    https://galeri.uludagsozluk.com/r/2110801/+

    ilk uçuşunda talimhane'den havalanır, bulgurlu'ya iniş yapar.
    ikinci uçuşunu 6 haziran 1909'da yapar.

    bu uçuşta fransız baloncuya şehzade ibrahim tevfik efendi ve hareket ordusundan kurmay yüzbaşı hayri bey de eşlik ederler.

    osmanlı balonu alay bandosu eşliğinde talimhane'den havalanır(gezi parkı), 800 metre kadar yükselir, beyazıt üzerinden geçer ve yenikapı açıklarına gelir. lakin burada gaz musluğu arıza yapar, inişe geçerler, aşağıya atılan ipler balıkçılar tarafından yakalanır ve balon kontrol edilerek aşağıya çekilir...

    böylece osmanlı balonu'nun istanbul serüveni sona erer.

    zira, ernest barbotte'un amacı, osmanlı'ya balon satmaktır. bütün bu gösteriler hep bunun içindir. eh...balon tecrübesi, üstelik şehzadenin şahitliğinde başarısız da olmuştur.
    osmanlı devleti fransız baloncudan balon almaktan vazgeçer...

    zaten havacılık yeni gelişmelere gebedir.
    artık "tayyare" denilen şey göklerin hakimi olmaya başlamıştır...

    ernest barbotte, çaresiz satamadığı balonunu da alarak payitahttan ayrılır.
    soluğu izmir'de alır.
    belki izmir'deki levanten zenginlere balonu satabilme umuduyla izmir'de gösteri uçuşları yapmaya başlar.
    izmir'deki balon tecrübesinde ernest barbotte'ye tanıdık bir isim eşlik edecektir.
    doktor tevfik rüştü bey...(sonradan türkiye cumhuriyeti'nin dışişleri bakanı olacak tevfik rüştü aras)

    tevfik rüştü vey, miralay lütfü ve süleyman beylerle havalanan osmanlı balonu, 1000 metreden fazla yükselir, 2 saat kadar havada kalırlar ve buca yakınlarında bir bağa iniş yaparlar...

    bu kez osmanlı balonu gayet başarılı bir uçuş yapmıştır. ama ne var ki fransız ernest barbotte balonu satamadan eli boş bir şekilde izmir'den ayrılır...

    ******

    aslında osmanlı balona da havacılığa da yabancı değildi...
    hazarfen ahmet çelebi ve lagari hasan çelebi'nin uçuş denemelerine şehadet etmişti istanbullular...

    fransız montgolfier kardeşler 1783'te sıcak hava ile doldurdukları bir balonla uçarak, gökyüzünün fethi için ilk adımları atmalarından 6 yıl sonra, polonya'daki türk elçisi ibrahim paşa 1789'da fransız baloncu blanchard'ın idaresindeki bir balonla varşova'da uçmuştu...

    türkiye'de ilk balonla uçuş ise bundan 4 sene önceydi.
    ama türkiye'de ilk balonlu uçuşu gerçekleştiren kişi bir iranlıydı...
    1785 yılında sultan 1. abdülhamid'in de hazır bulunduğu bir tören sonrası yanına iki bostancıbaşı alan iranlı havacı topkapı sarayı'ndan havalanmış, bursa'ya iniş yapmıştır...

    sonraki yıllarda 1802'de barley ve de vigne adlı iki ingiliz istanbul'a gelirler, sultan 3. selim'den izin alarak dolmabahçe'den balonla havalanır ve florya sahiline inerler...

    1825 yılında ise selim ogat adlı bir türk, izmir'den kendi yaptığı balonla havalanır ve başarılı bir uçuş gerçekleştirir...

    istanbul'da gerçekleştirilen balon gösterilerinin en unutulmazı ve en çok ses getireni ise 1844 yılında italyan baloncu comaschi'nin yaptığı gösteri uçuşudur.

    comaschi, balon gösterisi için sultan abdülmecid'e şu dilekçeyi yazmıştı;

    padişah-ı mülk-i islam-i hazret-i abdülmecit.
    daim olsun zat-i paki şan-ı ruzefsun ile
    dergeh -i velasının dara gibi her bendesi
    harb-u imar bahseder iskender efridun ile
    re'y-ü tedbirle müsellemdir en edna kulu

    imtihan-ı akl eder risto ve efridun ile
    afitab asa cihanda haşredek baki ola
    hayme-i zerrin tınab-ı şevketi gerdun ile
    sayesinde oniki burcu görüp izzet dedim
    han mecit'in şanı çıksın göklere balon ile (1260)

    şüphesiz ki bu arzuhal abdülmecid'in pek hoşuna gitmiş, comaschi efendi'yi ödüllendirmiş ve "abdülmecit'in şanını balon ile göklere çıkarması" için ona uçuş izni vermiştir.

    comaschi, ilk uçuşunda oldukça başarılı olmuş, yalova dolaylarına inmiştir.
    ikinci uçuşunda da beyoğlu'ndan yeşilköy'e uçmuştur.

    ertesi yıl, sultan'ın kardeşi adile sultan'ın düğün etkinlikleri münasebetiyle padişah abdülmecit'in emriyle comaschi yeniden görevlendirilmiş, 7 gün 7 gece süren ihtişamlı düğünün son gününde sıra comaschi'ye gelmiş, italyan baloncu comaschi, halife-i ruyi zemin abdülmecid han'ın emri ve adile sultan ve zevcinin mutlu izdivaçları şerefine havalanmıştır.

    lakin bu uçuş istanbulluların comaschi'yi son gördükleri uçuş olmuştur.
    comaschi bir süre sonra karadeniz taraflarına doğru uzaklaşarak gözden kaybolmuş ve italyan baloncudan bir daha haber alınamamıştır.
    https://galeri.uludagsozluk.com/r/2110802/+

    abdülmecit bu duruma çok üzülmüş, derhal bir ferman yayınlayarak comaschi'nin aranması için gerekenin yapılmasını emretmişse de, comaschi sırra kadem basmıştır...

    kırmızı beyaz balonuyla gökyüzünde kaybolan italyan baloncu comaschi efendi için ceride-i havadis gazetesinde tarihe şu not düşülür;
    "Kürre-i nare çıkıp yandı komaşgi bu sefer..."

    işte böyle...
    geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer...

    #tarih
    6 ...
bu entry yorumlara kapalı.
© 2025 uludağ sözlük