2. dünya savaşında türkiye tarafsız görünsede almanlara krom vb hammaddeler sattığı, boğazdan alman denizaltılarına geçmesine izin verdiği gibi irili ufaklı bir çok detay var. savaş öncesi sovyetyetlerin kars, erzurum vb şehirleri istediğide bilinen bir gerçek.
ismet inönünün, hem naziler için hemde sovyetler için ayrı ayrı gerilla savaşı planları hazırladığı biliniyor.
savaşın seyrine göre almanlar kazanmaya yakın olursa almanların tarafında savaşa katılıp kafkaslarda ve orta asyadaki türk halklarını örgütleyip türkiyeye katma gibi planları vardı.
eğer savaşı müttefikler kazanırsa bu seferde almanlara savaş ilan edip amerikanın yanında olacaktık . ve öylede oldu almanlar savaşı kaybedince amerika ile müttefik olup daha sonraları natoya katıldık.
eğer savaşı almanlar kazansaydı sadece türkiye değil ispanyada almanların yanında savaşa katılacaktı.
o dönem türkiye ve ispanyanın politikası benzerdi. hem ispanya hemde türkiyenin ortak düşmanı sovyetlerdi. amerika ve batı dünyası ile araları da pek iyi sayılmazdı. kötünün iyisi olarak almanların yanında saf tutmak zorundaydılar. iki ülkede nabza göre şerbet vereceklerdi.
sonuç olarak savaş sonunda ispanya ve türkiye amerika ile ittifak yapıp ve natoya katıldılar. soğuk savaş dönemi boyunca amerikaya yakınlaştıkça yakınlaştılar. sovyetler yıkılıp sovyet tehlikesi ortadan kalkınca iki ülkede amerika ile olan ilişkilerine mesafe koydular.
