şimdiye kadar meseleye arap kültürü altındaki gelişmeleri açısından bakılmış olan konudur. şimdiye kadar esaslı sorular geldi inanan birisi için. ben gayet samimi bir şekilde, iman ettiğimi, düşündüğümü söyledim. bazı sorularınızın cevabını ise bilmiyorum. bu, benim açımdan utanılacak bir durum değil. din konusunda uzun düşünce, geniş bilgi, detay hakimiyeti, ihlas ve vicdan gerekli. bütün bu imbikten geçirmediğim, iki dakika önce karşılaştığım bir meseleyi şöyledir diyerek cevaplamayı doğru bulmuyorum.
ben, vanilla sky'ın sorusuna cevaben bir kadın dört erkekle evlenemez dedim. aynı şekilde de bir erkeğin dört kadınla evlenemeyeceğini de belirttim.
mesele türk, fars ve arap topluluklarında başka şekillerde gelişmiştir. kadının dinimizdeki yeri konusunda yeseviye tarikatı ve onun etkisindeki coğrafyayı dikkatlerinize sunmak isterim.
kadını burka ile eve hapseden zihniyetin aksine, yesevi hazretlerinin dergahında kadın zikir esnasında erkek ile beraberdir.
aynı dinin bu kadar farklı şekillerde yorumlanması dikkate şayandır.
yesevi konusunu uzun uzun yazabilirim. okunmayabileceği için kısaca durumu belirttim. Hazret Sultan'ın Anadolu'ya gönderdiği Hacı Bektaş'ın kadına verdiği yer ve uygulamayı bilenler, konunun arap ve acem toplumlarının dışında nasıl geliştiğini anlayacaklardır.
sonuçta yesevi yorumu ile bin yıldır bizi şekillendiren islam anlayışının araplardan farklı oluşu; dinin iki parantez arasının hayli açık olduğunu gösterir. aslında bu iki parantezin arası vicdandır ve o allah'la kul arasındadır.
---meraklısı için yesevi'den ilk misal---
yesevi'nin dergahında kadınlı erkekli zikir olduğunu duyanlar baba maçin'i hesap sormaya gönderirler. Hazretin bundan haberi olur. öğrencisi sufi danışmend'i görevlendirir. sufi danışmend turna donuna girer. baba maçin'i yakalayıp bir direğe bağlarlar. 500 kamçı vururlar. bir şey olmaz. 501 inci kamçı baba maçin'e işler, ah eder. ondan sonra yesevi'ye biat eder ve talebesi olur. baba maçin, menkabeye göre 400 yıl yaşamış, mesafeleri uçarak geçen bir büyük evliyadır. sufi danışmend, baba maçin'in sırtında bir cin oldğunu, 500 kamçıdan sonra pes edip bıraktığını, o yüzden 501 inci kamçının baba maçin'e değdiğini söyler. neticede baba maçin yesevi tarikatında kemalatını tamamlar ve hazret sultan'ın halifelerinden birisi olur.
gerek yesevi'nin hikmetlerinde gerekse hacı bektaş hazretlerinin makalatında bu meselelerle ilgili tafsilatlı bilgi mevcuttur.
yesevi, bütün eleştirilere rağmen kadını dergahından çıkarmamıştır. bu ulu türk dervişini bilmeyen türk evlatlarının, bugün atalarını ve dinlerini az bilgiyle eleştirmeleri ise son tahlilde gönül kırıcıdır.
