din için yaşamak yerine, yaşamak için din düşüncesini algılayamamış toplumlarda, koyunlaştırılmayı sağlayan olgu.
din, bir amaç edinilmemeli, ve onun için yaşanılmamalıdır. tam aksine din, tamamen bir vicdan filtresi gibi olmalıdır. çünkü din denilen olgu, insanların ahlak düzeylerini yükseltip, birlikte yaşayabilmeleri için, bir vicdan polisidir. bu yüzden de, dinin fiziksel şartlarını yerine getirmeyen bir insan, kendini çoktan eğitmiş ve huzuru kendi içinde bulmuş olabilir.
bu dediklerimden, ateizm falan ortaya çıkmıyor. tam aksine, allah'ın bizi bu şekilde sınadığını düşünüyorum. ortada dinler var evet, peygamberler de var, ancak hepsinin vardığı nokta, ahlaklı insan. işte bunu başarabilme sınavındayız aslında.
bu yüzden de her namaz kılmayanı, her oruç tutmayanı dinsiz sanmak kadar, bunları her yapanı da dindar sanmak o derece yanlıştır.
