Gerek Atatürk gerek tarihteki başka bir lider hakkında " Bugün yaşasaydı şöyle yapardı " şeklindeki bütün spekülasyonlar bilime aykırıdır ; çünkü yaşasalardı bugün nasıl davranırlardı bilinmez . iki sebepten :
Birincisi : Tarihteki büyük liderler , bu arada Atatürk , kendi zamanlarındaki verilere bakarak davranmışlardır . Bugünün dünyası , sorunları , verileri farklıdır . Dünün verilerine dayalı olarak yapılmış davranışlara bakarak bugün için hüküm çıkarmak , aslında bugüne ilişkin kendi şahsi görüşümüzü Atatürk'e yapıştırmaktan öteye geçemez .
ikincisi : Atatürk farklı dönemlerde değişik politikalar uygulamıştır . Milli mücadele , Lozan ve 1930'lardaki politikaları çok farklıdır . Atatürk bugün yaşasaydı nasıl davranacağına o dönemlerden hangisine bakarak karar vereceğiz ? Bu da tamamen bugünkü şahsi eğilimlerimize bağlıdır .
Bu sebeplerledir ki , " Bugün yaşasaydı ... " dediğimizde sadece kendi şahsi görüşümüzü belirtmiş oluruz .
