ordusuz, donanmasız, parasız, yozlaşmış bir devletin başına gelen hükümdar. osmanlı'nın en çok toprak kaybeden padişahı olduğu doğrudur fakat bu durum onun şahsından bağımsız bir olaydır. o vakitlerde amcası abdulaziz tahttan indirilmese belki o toprakları abdulaziz kaybedecekti. mithat paşa'ya kanun-i esasi'yi ilan etme sözü vererek tahta çıkarılmıştır. nitekim ilan etmiştir ve 1. meşrutiyet dönemini başlatmıştır. fakat çıkan osmanlı-rus savaşını bahane ederek ne zamandır kapatmak istediği meclisi o savaş sayesinde tatil etmiş ve 30 yıl boyunca bir daha toplamamıştır. antidemokratik bir hamledir. bu konuda da tarihçiler arasında bir çok ayrışma vardır. velhasıl her yönden tartışmalı bir dönemdir. devlet yapısını ve hükümet şeklini anlamak biraz zordur zaten.
ülkede, sanatta, mecmualarda ve diğer elit çevrelerde bir baskı oluşturduğu doğrudur. kendisine bu yüzden dönemin eserlerinde çok eleştiri vardır. bazı tarihçiler dönemin şartlarından dolayı bir diktatör ihtiyacı olduğunu savunur, bazıları ise abdulhamit'in güç sevdalısı olduğundan bahseder. tabii kendisinin ne düşündüğünü asla öğrenemeyeceğiz.
abdulhamit'in tüm bu hoş gözükmeyen icraatları dışında çoğumuzun bilmediği bir kaç icraatından bahsetmek istiyorum;
-abdulhamit döneminde siyasi bilimler fakültesi, hukuk fakültesi, güzel sanatlar fakültesi, yüksek mühendislik
fakültesi, kız öğretmenler fakültesi, ticaret fakültesi gibi yüksek öğretim veren kurumlar açıldı.
-ziraat bankası kuruldu.
-ankara, kudüs, şam, bursa, eskişehir-kütahya, beyrut, afyon-konya, istanbul-selanik, şam-halep, hama, konya-ereğli ve hicaz demiryolları yapılmıştır. ben abdulhamit'in bu icraatına o dönemin osmanlısını düşününce hayran olurum açıkçası.
-büyük şehirlere su tesisatı kuruldu ve terkos suyu devreye girdi.
-Darülaceze bu dönemde kuruldu.
-haydarpaşa ve sirkeci garları inşa edildi.
-dünyanın ilk dişçilik okulu kuruldu.
-şam'da tıp fakültesi, pekin'de hamidiye üniversitesi ve pariste islam külliyesi kuruldu.
-osmanlı sigorta şirketi kuruldu. (çok geç kalınmış ama yine de yapılmış icraatlardan birisi)
-mum ve kağıt fabrikası kuruldu.
13 nisan 1909'da (rumi takvime göre 31 mart) istanbul hükümetine karşı bir ayaklanma çıktı. içerisinde mustafa kemal atatürk'ün de bulunduğu hareket ordusu isyanı bastırdı. fakat 2. abdulhamit'in bileti ittihatçılar tarafından kesilmişti. 27 nisan'da tahttan indirildi.
