--Herkesin hayatına kimse karışamaz-- Bu, hiçbir şeyi takmayan kural tanımayan, sözde özgürlükçü felsefenin düşüncesi ve tanımı. Hatta özeti.
--hayatta her ne yaparsan yap, karşılığını görür, mutlaka bedelini ödersin-- bu ise ilahi kaynaklı tüm dinlerin bildirdiği emir ve yasaklar içeren kaideleri ifade eden bütünün yekunu. (toplamı)
1.sinde insan sanki sahipsiz ve başıboştur. dilediğince yaşar. Yada dilediğince yaşamak için işin felsefik ve fikri zeminini hazırlayıp kendini kandırır, sanki içeriden doğruyu haykıran vicdanını susturur. nefis ve şeytan, kalbe ve ruha galip gelmiş fiziki bedeni ele geçirmiş iradeye hakim olmuş enaniyet ve kibrinden başka hiç bir güç ve otorite tanımadan alabildiğince ve doludizgin yaşamaktadır. Aklı, nefsin emrine kiralamıştır.
2.sindeki insan ise sahipsiz ve başıboş olmadığını, tüm alemin tek bir sahibinin olduğunu, onun gönderdiği peygambere dine, imana islama göre yaşaması gerektiğinin sorumluluğuna ve bilincine sahip olup elinden geldiğince yaşamaya ve inanmaya çalışır. Aklı selim, salim akıl, ilahi ve mutlak aklın güneşinde mana ve maddeyi idrak etmiş hayatın ve mematın (ölümün) gerçek yüzünü görmüştür.
Hak ve batılın mücadelesi fikri plandadır esasında. ikra -oku yaradan rabbinin adı ile- derken, Hak aleni ve açık eserleriyle aşikar iken, batıl bu uğurda bilimi de felsefeyi de fiiliyatı da fikriyatı da kullanır. Oysa elde edebildiği tüm kazanım, asılsız ve mesnetsiz iddialar, kupkuru bir zan, birtakım vehimler, çaresiz temennilerden ibarettir. Bundan öteye geçemez.
